صف های طولانی کالابرگ فجرانه و چند ابهام

باید زمان طولانی در صف بایستی تا فرجی شود و بتوانی وارد فروشگاه شده و از طرح فجرانه برای خرید کالای اساسی بهره مند شوی. هر چند باز هم نمی دانیم چطور حساب می شود که یک فروشگاه مبلغ اضافه ای نمی گیرد و دیگری می گیرد. اگر صاحب مغازه اجازه دهد خودت اقلامت را انتخاب کنی خوب است اما بعضی فروشندگان با یک تصمیم از پیش تعیین شده آن چه را خودشان می خواهند، برایمان می گذارند. این ها گلایه های تعدادی از شهروندان است که در این روزها از ایستادن در صف کلافه شده اند.

چالش های طرح فجرانه

طرح کالابرگ الکترونیکی از خرداد امسال با هدف کمک به خانوارها برای خرید مواد غذایی به اجرا درآمد. این طرح ۱۱ قلم کالای اساسی، برنج، مرغ، حبوبات، شیر کم چرب، تخم مرغ، پنیر، ماست کم چرب،روغن مایع، ماکارونی و قند را در سبد غذایی خانواده شامل شد. در مرحله اول، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد تحت پوشش اجرای طرح کالابرگ الکترونیک قرار گرفتند، به گونه ای که اگر ۷۰ درصد مبلغ یارانه خود را از میان این ۱۱ قلم خریداری می کردند، مبلغ یارانه شان ۲۰ درصد افزایش می یافت و مشمول یارانه تشویقی می شدند.

در فاز دوم، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره)، مشروط بر این که حداقل ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه خود را از میان اقلام کالاهای اساسی تعریف شده خریداری می کردند، تشویق می شدند. به مرور زمان، این طرح تا دهک هفت درآمدی گسترش یافت و اگر هفت دهک درآمدی ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری می کردند، مشمول یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می شدند، به عبارت دیگر، با استفاده از این طرح، یارانه دهک های یک تا ۳ درآمدی به ۵۲۰ هزار تومان و یارانه دهک های چهارم تا هفتم درآمدی به ۴۲۰ هزارتومان افزایش پیدا می کرد.

مردم در صف خرید با کالابرگ

از 17 بهمن ماه، در میانه دهه فجر و جشن های پیروزی انقلاب اسلامی، دولت در طرحی به نام «فجرانه» مرحله جدیدی را برای دریافت کالابرگ آغاز کرد. این طرح به مدت سه ماه یعنی از 17 بهمن ماه تا 17 اردیبهشت آینده ادامه خواهد داشت. در این مرحلۀ جدید شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه حذف شده و اعتبار تشویقی آن از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان و به صورت کالا برگ تغییر یافته است. از همان روزهای آغازین اعلام این طرح شاهد شکل گیری صف های طولانی در مقابل بعضی فروشگاه ها و سوپرمارکت هایی هستیم که با توجه به این طرح ارائه خدمات می دهند.
با توجه به آن که با گذشت چند روز، هنوز این ازدحام جمعیت در جلوی بعضی واحدهای فروش وجود دارد ولی بعضی فروشگاه ها خلوت هستند، در گفت و گو با چند تن از شهروندان علت این شلوغی و ازدحام را جویا شدم. بعضی از ایستادن در صف کلافه بودند و بعضی هم شلوغی را در این وضعیت طبیعی می دانستند. خانم مسنی می گفت: من برای این که معطل نشوم به یک سوپرمارکت که مشتری زیادی نداشت مراجعه کردم. اما قبل از آن که من بگویم چه می خواهم خودش برایم یک پنج کیلویی روغن و یک بسته چای گذاشت در حالی که من اصلا چای احتیاج نداشتم. در یک مورد دیگر آقایی می گفت نمی دانم چطور حساب می کنند؛ فروشگاهی که من از آن خرید کردم 100 هزار تومان از من پول دریافت کرد اما یکی از دوستانم تنها 3 هزار تومان پرداخت کرده است.

به سختی از میان جمعیت به هم فشرده جلوی یکی از فروشگاه ها عبور کردم تا با صاحب فروشگاه صحبت کنم. وی معتقد بود علت شلوغی و مراجعه مردم برای خرید از فروشگاه این است که در این فروشگاه تا جایی که امکان دارد با مشتری برای خرید کالاهای مورد نیازش همراهی می کنند و سودشان را به حداقل رسانده اند. مورد دیگر این است که دیگر فروشگاه هایی که در طرح کالابرگ ارائه خدمات دارند؛ قیمت درج شده روی کالا را معیار قرار می دهند اما در این فروشگاه سعی شده قیمت ها کمتر در نظر گرفته شود تا افراد بتوانند خرید بیشتری داشته باشند.
صاحب فروشگاه به این هم اشاره کرد که با توجه به این که خرید ها از طریق سیستم فارا انجام می شود، واریز برای او با تأخیر انجام می شود و اکنون 3 روز است واریزی برایش انجام نشده است. فروشنده مایل است حرفش را ادامه دهد که خانمی از پشت سر من داد می زند: «کار ما را راه بینداز، خیلی وقت است معطل هستیم.»

در مسیرم به دو پروتئین فروشی   سر زدم، آن جا نیز مردم در صف ایستاده بودند. از خانمی که در صف بود سوال کردم، جواب داد: آمده ایم با کالا برگ مرغ بخریم کیلویی 72 هزار تومان حساب می شود.

دامنه کالابرگ به مغازه های خرد هم توسعه پیدا کرده و سوپرمارکت های معمولی هم این امکان را فعال کرده اند. فعال کردن این امکان به معنی استفاده از یک دستگاه پوز مجزا برای ورود اطلاعات وزن و قیمت خرید اقلام کالابرگی است و در منوی آن، فهرست اقلام مشمول کالابرگ مشاهده می شود.

چند ابهام جدی

علاوه بر این در یکی از واحدهای عرضه کالابرگ چندین مورد و ابهام دیگر نیز مشاهده  شد.

اول این که؛ امکان دورزدن خرید اقلام کالابرگ از طریق واردکردن اطلاعات فرضی به دستگاه پوز وجود دارد. یعنی ممکن است مثلاً فردی آب نبات بردارد و به جای آن شکر در دستگاه پوز وارد کند. یا همین طور جنس دیگری به جای گوشت و ...

دوم؛ به رغم این که (برای یک خانوار 5 نفره) تلاش شد تا اقلام مندرج در فهرست کالابرگ با وزن های مربوط به یک یا دو نفر انتخاب و خرید شوند، قیمت نهایی با هزینه ای که مشمول کالابرگ بود تفاوت زیادی داشت. مثلاً با خرید دو عدد روغن مایع، یک بسته پنیر رضوی، یک شانه تخم مرغ، یک کیسه 10 کیلوگرمی برنج پاکستانی به قیمت 650 هزار تومان، یک بسته شکر، 4 بسته حبوبات جمعاً به وزن حدود 2 تا 3 کیلو گرم، سه بسته ماکارونی، یک قوطی ماست هم زده (حدود یک و نیم کیلو)، مبلغ خرید چیزی در حدود یک میلیون و 300 هزار تومان شد. اما دستگاه نشان داد که تنها حدود 300 هزار تومان آن مشمول کالابرگ شده است.

سوم این که؛ سوالی که وجود دارد و هنوز شفاف اعلام نشده، این است که با تغییر زمان واریز یارانه بین دهک های مختلف و این که مثلاً دهک های میانی، ابتدای هر ماه قرار است یارانه خود را دریافت کنند، آیا کالابرگ نیز برای این افراد تا پایان هر ماه قابل برداشت خواهد بود؟
چهارم؛ برای تاکید بیشتر، آیا جدول سبد کالای مشمول کالابرگ که تاکنون در رسانه ها منتشر شده، مربوط به یک خانوار است یا یک نفر؟ پیشنهاد می شود این جدول در واحدهای پذیرنده در معرض دید عموم قرار گیرد.

خرید با تخفیف در 130 فروشگاه زنجیره ای

فرماندار مشهد در پاسخ به این که آیا تدبیری برای مرتفع شدن شکل گیری این صف های طولانی در نظر گرفته شده است؟ و آیا واحدهای فروش در ارائه خدمات از طریق کالابرگ تخلف داشته اند، گفت: بناست در جلسه ای که روز پنج شنبه برگزار می شود 130 فروشگاه زنجیره ای در سطح شهر علاوه بر ارائه خدمات برای کالابرگ ، کالاهای مصوب را هم با تخفیف 8 درصد و بقیه اقلام را نیز تا 30 درصد با تخفیف به فروش برسانند. داوری همچنین اضافه کرد:  واحدهای فروشی که در زمینه فروش با کالابرگ ، تخلف داشته باشند، این امکان از آن ها گرفته می شود.

امید است همان طور که فرماندار مشهد می گوید همکاری این 130 فروشگاه زنجیره ای باعث شود مردم برای خرید اقلام شان مجبور نباشند ساعت ها در صف بایستند یا کالایی بر خلاف میل شان به آن ها داده شود. هر چند بعد از گذشت10 روز از شروع طرح فجرانه در سراسر کشور این اقدام کمی دیر به نظر می رسد چرا که علاوه بر کمک معیشتی، توجه به کرامت مردم نیز بسیار مهم است و مسئولان استانی و شهری این مورد را بارها مورد تأکید قرار داده اند.