بازار سهام آخرين روز از هفته كاري را هم با ريزش به كار خود پايان داد. به اين ترتيب 3 روز از 4 روز كاري هفته منتهي به 27 بهمن ماه 1402 شاخص‌هاي بورس ريزشي بودند. به گونه‌اي كه روز چهارشنبه 25 بهمن ماه نيز شاخص بورس با افت ۱۲ هزار واحدي مواجه شد. بر اين اساس، شاخص كل بورس در پايان معاملات روز گذشته در سطح 2 ميليون و 78 هزار واحدي ايستاد و ارزش معاملات خرد نيز به عدد ۴,۳۹۷ ميليارد تومان رسيد كه نسبت به ميانگين هفتگي نه تنها افزايش قابل توجهي نداشت بلكه نسبت به ميانگين ماهانه نيز 7 درصد كاهش داشت و تراز ورود و خروج پول حقيقي، مانند روزهاي گذشته هم منفي بود.
چه اتفاقي در بورس افتاده و اين روند نزولي در پايان سال تا كجا ادامه دارد؟
بازي الاكلنگي نرخ بهره و شاخص بورس
همايون دارابي، كارشناس بازار سرمايه در مورد ريزش‌هاي اخير بورس به «اعتماد» گفت: مهم‌ترين مساله‌اي كه وجود دارد موضوع سياستگذاري‌هاست، ما در بخش مالي با يك بازي الاكلنگي نرخ بهره بانكي و شاخص بورس مواجه هستيم كه در صورتي كه نرخ بهره بانكي افزايش پيدا كند شاخص بورس افت مي‌كند و بالعكس.او ادامه داد: در حال حاضر با توجه به انتشار اوراق گواهي سپرده با نرخ بهره 30 درصدي و افزايش شديد نرخ بهره بانكي در كشور و كمبود شديد نقدينگي ركود سنگيني در بنگاه‌ها ايجاد شده كه از جذابيت بازار سرمايه نيز كاسته است.
اتخاذ سياست‌هاي تنبيهي براي صادركنندگان و تشويقي براي واردكنندگان
اين كارشناس بورس در ادامه افزود: همچنين قيمت‌گذاري دستوري و فاصله عجيب و غريب بين نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ ارز دولتي كه عملا باعث تنبيه صادركنندگان شده و انگيزه صادركنندگان را از بين برده است باعث كسري بي‌سابقه در تراز تجاري كشور و حركت رو به پايين بازار سرمايه نيز شده است.
دارابي با بيان اينكه با كاهش شديد نقدينگي روبه‌رو هستيم، خاطرنشان كرد: نرخ بهره بالا در كنار كاهش نقدينگي بخش واقعي اقتصاد را وارد ركود تورمي كرده است و دورنماي اين ركود تورمي جذابيت بورس و سرمايه‌گذاري در اين حوزه را هم از بين برده است.
هيچ عمليات توليدي و توسعه‌اي
در كشور مقرون به‌صرفه نيست
اين كارشناس حوزه بورس تصريح كرد: متاسفانه سياست‌هايي كه در حال حاضر در بخش نرخ ارز و بهره بانكي اعمال مي‌شود كاملا اشتباه است و سرمايه‌گذاري را به مقدار زيادي در اقتصاد كاهش مي‌دهد و به همين دليل هيچ عمليات توليدي و توسعه‌اي در كشور مقرون به‌صرفه نيست و ما شاهد ركود شديد بازارها هستيم و تداوم اين ركود در سال آينده هم ادامه دارد و در نتيجه وضعيت مناسبي براي بورس نمي‌توان متصور بود. او افزود: با اوج‌گيري تورم و به خصوص انباشت شديد نقدينگي در نظام بانكي و رشد شديد پايه پولي و تداوم كسري بودجه وضعيت نگران‌كننده‌تر هم خواهد شد. دارابي خاطرنشان كرد: در سه ماهه اول سال آينده هم درگير انتخابات مجلس خواهيم بود و تا زماني كه تركيب مجلس مشخص شود باز هم با تاثيرات منفي در بازار روبه‌رو خواهيم بود و فعلا دورنماي رشد شاخص‌ها در بازار با ابهام جدي روبه‌رو است.
فشارهاي مضاعفي بر اقتصاد تحميل شده است
اين كارشناس بازار سرمايه با اشاره به تغييراتي كه در ارقام بودجه سال آينده آمده، افزود: افزايش نرخ حامل‌هاي انرژي و ماليات‌ها از جمله فشارهايي است كه بر اقتصاد كشور وارد شده است، افزايش قيمت گاز و عرضه ارز حاصل از شركت‌هاي پتروشيمي به ثمن‌بخس براي واردات كالاها درست نيست ما تنها كشوري در دنيا هستيم كه صادرات را تنبيه مي‌كنيم و واردات را تشويق مي‌كنيم. او افزود: از سوي ديگر اخذ ماليات‌هاي سنگين در اقتصادي كه دچار تورم و ركود است و سرمايه‌گذاري جديدي هم نداشته باعث فشار مضاعفي بر بنگاه‌ها مي‌شود و فعلا در واقع شرايط مطلوبي براي سرمايه‌گذاري نيست و در حالت بدي قرار گرفته‌ايم، به خصوص كه بخش عمده‌اي از سرمايه‌گذاران حقيقي پول خودشان را از بازار خارج كرده‌اند و به بازارهاي بدون دردسرتر املاك و طلا برده‌اند و امروز تعداد سرمايه‌گذاران و حجم آن بسيار ناچيز شده است و متاسفانه امروز بازار سرمايه گروگان سياست‌هاي كلان اقتصادي شده است.
نمي‌توان پيش‌بيني دقيقي از وضعيت بازار سرمايه داشت
مصطفي صفاري، كارشناس بازار سرمايه در مورد ريزش‌هاي اخير بورس به «اعتماد» گفت: آنچه مسلم است استقبال سرمايه‌گذاران از بورس كمتر از گذشته شده و اعتماد هم كاهش پيدا كرده است البته يك‌سري از ريزش‌ها به دليل چالش‌هاي سياسي و بين‌المللي بود اما عموما ريزش‌ها به دليل تصميم‌گيري‌هاي داخلي است. صفاري ادامه داد: هنوز بودجه سال 1403 نهايي نشده و دو مرحله‌اي هم شده است هر چند كليات بودجه آمده اما جداول آنكه اثر هزينه‌اي شركت‌ها در آن لحاظ مي‌شود هنوز مشخص نشده و به همين دليل نمي‌توان پيش‌بيني دقيقي هم از وضعيت بازار سرمايه داشت.
سيگنال‌هاي ترديد به سمت بازار سرمايه
اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: به نظر مي‌رسد جداول بودجه پس از انتخابات مجلس ارائه شود و پس از آن مي‌توان اثر بودجه را در بورس تعيين كرد. به عنوان مثال افزايش قيمت گاز به 8 هزار تومان پس از ارائه به شوراي نگهبان اعلام شد اما با توجه به اينكه انتخابات مجلس را پيش رو داريم تصميمات نمايندگان هم هنوز در اين خصوص مشخص نشده است. صفاري خاطرنشان كرد: به نظر مي‌رسد در سال 1403 دولت هزينه شركت‌ها را به شدت بالا ببرد و همين مساله هم باعث كاهش عمق معاملات خواهد شد، نرخ بهره اوراق بدون ريسك را هم تا 30 درصد افزايش داده‌اند كه همه اين موارد سيگنال‌هاي خوبي براي بازار سرمايه نيست.
اين كارشناس بازار سرمايه گفت: اقتصاد يا بانك‌محور است يا سرمايه‌محور، در اقتصاد سرمايه‌محور زماني كه نرخ بهره بانكي كاهش پيدا مي‌كند منابع به سمت بورس هدايت مي‌شود اما در اقتصاد بانك‌محور زماني كه نرخ بهره بانكي از سوي بانك مركزي افزايش مي‌كند پس‌اندازها به سمت بانك هدايت مي‌شوند و امروز اگر شاهد خروج پول از بازار هستيم به دليل سياست‌هاي بانك محوري است كه در كشور وجود دارد.
او افزود: بدون حامي بودن بازار و اينكه دولت امسال چندان حمايتي از بازار سرمايه نكرد باعث ريزش‌هاي اين بازار شدند اين در حالي است كه اميد تعيين‌كننده شرايط بازار سرمايه است و زماني كه ترس بر بازار مستولي شود اين ريزش‌ها هم رخ مي‌دهد. صفاري تصريح كرد: آنچه امروز رخ داده اين است كه ارزش بازار به حداقل خود رسيده و كل ارزش آن به زير 150 ميليارد دلار آمده و اگر مسوولان خواستار رونق بورس هستند بايد اعتماد را به اين بازار بازگردانند كه آن هم به تصميمات مجلسي‌ها و دولتمردان وابسته است.