صنعت پالایش از دیرباز برای تحلیلگران، صنعتی پرچالش بوده است. مواردی مانند عدم شفافیت نرخ و مبلغ در گزارش‌های ماهانه، تنوع محصولات، مشخص نبودن دقیق نوع گرید و کیفیت هر فرآورده، وابستگی شدید این صنعت به اخبار جهانی نفت و تنش‌های منطقه‌ای از جمله چالش‌های این صنعت است که علاوه بر همه این موارد باید به سایه سنگین قیمت‌گذاری دستوری نیز اشاره کرد.
در تاریخ ۳۰ دی ۱۴۰۲ دستورالعمل جدید قیمت‌گذاری فرآورده‌های نفتی منتشر شد که عمده تمرکز آن روی فرمول قیمت‌گذاری بنزین بوده است.
تغییر ایجاد‌شده در این فرمول نسبت به سال گذشته به این صورت بوده است که برای بنزین اکتان ۸۷ معمولی که شرکت‌های پالایشی عمدتا این نوع از بنزین را در گزارش‌های خود عنوان می‌کنند، مبنای قیمت بدون تغییر مانده اما ضریب آن افزایش یافته است اما برای یوروهای مختلفی از اکتان ۸۷ و سایر بنزین‌ها مانند اکتان ۹۱ یورو ۴ و یورو ۵ علاوه بر ضریب، مبنای قیمت‌گذاری نیز از اکتان ۹۵ سنگاپور به اکتان ۹۵ خلیج‌فارس تغییر یافته است. بر اساس داده‌های پلتس به طور میانگین اختلاف بین اکتان ۹۵ سنگاپور و خلیج فارس ۴ دلار است. روشن است در این میان شرکت‌هایی که میزان بنزین بیشتر به خصوص بنزین اکتان ۸۷ معمولی تولید می‌کنند کاهش سود بیشتری خواهند داشت.
میزان تولید بنزین وابسته به نوع خوراک دریافتی شرکت‌ها نیز هست. اگر در ترکیب خوراک سهم میعانات گازی یا به اصطلاح کاندنسیت بیشتر باشد شرکت‌ها توانایی تولید بنزین بیشتری دارند، زیرا میعانات از نفت خام چگالی کمتری داشته و پالایش آن راحت‌تر بوده و می‌تواند محصولات با ارزش افزوده بالاتر مانند بنزین را بیشتر ایجاد کند. در میان شرکت‌های پالایشی پذیرفته‌شده در بورس، میعانات بیشترین سهم را در خوراک دریافتی پالایش نفت لاوان دارد؛ در نتیجه وزن بنزین در سبد محصولات آن بیشتر است و مطابق با گزارش‌های ماهانه این شرکت کیفیت بنزین تولیدی آن طی سال ۱۴۰۲ معمولی اکتان ۸۷ بوده است.
بنابراین بیشترین تاثیر منفی این دستورالعمل روی سودآوری شاوان خواهد بود. از طرفی با توجه به ترکیب محصولات و کیفیت بنزین پالایش نفت اصفهان می‌توان پیش‌بینی کرد که کمترین تاثیر منفی شامل حال این شرکت خواهد شد.
برای دانستن کیفیت محصولات می‌توان به اطلاعات حاصل از برگزاری کنفرانس شرکت‌ها در سال ۱۴۰۰ مراجعه کرد یا به گزارش‌های ماهانه آنها توجه کرد که زیاد قابل‌اتکا نیست و لازم است شرکت‌ها بار دیگر کیفیت محصولات خود به‌خصوص گرید بنزین را شفاف‌سازی کنند. راه‌حل شرکت‌ها برای داشتن بنزین با‌کیفیت‌تر واردات مواد اکتان‌افزا مثل MTBE یا استفاده از محصول بیو اتانول که توسط شرکت شگستر تولید می‌شود، است. در نهایت با بررسی‌های انجام‌شده به نظر می‌رسد به طور کلی سود خالص صنعت تحت‌تاثیر دستورالعمل جدید با کاهش ۱۷درصدی مواجه شود./ دنیای اقتصاد