چند روز قبل بود که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی سیاست‌های جدید بانک مرکزی در حوزه طلا و سکه را اعلام کرد. بر این اساس بانک مرکزی ایران در تاریخ 24 دی 1402 اعلام کرد که از روز 27 دی‌ماه علاوه‌بر عرضه سکه‌های طلای جدید عرضه شمش طلا نیز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز خواهد شد. سیاستی که در دهه 90، در اواخر دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و در دوره دولت سیزدهم و ریاست‌جمهوری حسن روحانی دنبال شد و خاطرات ناخوشایندی را برای فعالان این عرصه بر جای گذاشت.
آنچنانکه برخی کارشناسان می‌گویند این رویکرد و تکرار مسائل گذشته منجر به نتایجی یکسان به مانند قبل شده و صرفا ذخایر طلا را کاهش میدهد. علاوه‌بر این با در نظر داشتن عدم ثبات ارزی و پیش‌بینی‌ناپذیری نرخ ارز در کشور نمی‌توان با اطمینان چنین اقدامی کرد و این روند نیازمند هدفمندی، برنامه‌ریزی و عدم زیرفروشی سکه است و البته کارشناسان معتقدند تداوم زیرفروشی در این مورد می‌تواند با کاهش ذخایر بانک مرکزی و محدود کردن اختیارات آن قدرت را در دست سرمایه‌گذاران قرار دهد، بازی‌ای که معادله را به نفع سرمایه‌داران خواهد چرخاند.
این کارشناسان معتقدند مداخله بانک مرکزی نباید یک‌طرفه باشد و این مداخله باید به‌صورت بازارسازی انجام شود.
طرف دیگر ماجرا نیز موافقان این طرح هستند که آن را بی‌عیب و نقص دانسته و معتقدند از ویژگی‌های مثبت آن این است که این طلاها از ذخایر بانک مرکزی نیست و همچنین تاریخ ندارد. این کارشناسان اعتقاد دارند ضرب سکه‌های جدید از سوی بانک مرکزی با تغییر سیاست‌های گذشته به کاهش التهاب و ترکیدن حباب در بازار سکه منجر خواهد شد؛ کمااینکه تاکنون نیز بازار متوجه و متاثر از اخبار این عرضه بوده و سکه کاهش قیمت قابل‌توجهی را از محل حباب تجربه کرده است. به نظر می‌رسد ممنوعیت گواهی سپرده طلا و همزمان ضرب سکه توسط بانک مرکزی با هدف ترکیدن حباب سکه انجام می‌شود و هدف آن مقابله با سفته‌بازی در بازار طلا و سکه است.
منابع ضرب سکه از خزانه نیست
محمد کشتی‌آرای، کارشناس بازار طلا در گفت‌وگو با «فرهیختگان» عنوان کرد: «طرح جدید بانک مرکزی مبنی‌بر ضرب و عرضه سکه آثار منفی ندارد و همه اثرات آن مثبت است.
این امر منجر به توقف سیر صعودی قیمت سکه شد، علاوه‌بر این حباب سکه که روند افزایشی داشت به محض انتشار اطلاعیه واگذاری سکه‌های جدید در اتاق طلا و ارز سبب سیر نزولی و ریزش حدود دو میلیون و 400 هزار تومانی نرخ سکه شد. بررسی‌ها نشان میدهد حباب سکه کاهش پیدا کرده است اما این موضوع تاثیری بر قیمت طلا ندارد؛ چراکه قیمت طلا تابعی از قیمت ارز و قیمت جهانی طلا است. اقدام بانک مرکزی را مثبت ارزیابی می‌کنم و درصورت تداوم می‌تواند منجر به کاهش حباب قیمت سکه شده و بیش از پیش موثر عمل کند. نکته جالب و حائز اهمیت این طرح این است که این بار برخلاف گذشته که طلا از محل خزانه به فروش می‌رسید از طریق واگذاری طلا در بورس و تبدیل آن به سکه تامین خواهد شد. آمار سال 1402 حکایت از آن دارد که میزان زیادی طلا وارد کشور شده است. این منابع ارتباطی با طلای موجود در خزانه کشور نداشته و فعلا از طریق واردات به‌صورت سکه در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد. درنهایت خوشبختانه این بار ایراد سابق در این حوزه اتفاق نخواهد افتاد.»
استقبال بازاریان از رویکرد جدید بانک مرکزی
عباد محمدولی، کارشناس و تحلیلگر بازار طلا و جواهر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تصریح کرد: «هر قدر میزان عرضه از سوی بانک مرکزی بیشتر باشد، حباب و التهاب بازار کمتر خواهد بود. این مهم که سکه‌های جدید بانک مرکزی بدون تاریخ ضرب خواهند شد اتفاق خوبی است و سبب می‌شود موضوع سکه‌های قبل از سال 86 و پس از سال 86 از میان برداشته شود. از این طرح خوب بانک مرکزی استقبال می‌کنیم. بازار نباید تشنه بماند و عطش بازار باید رفع شود؛ چراکه در غیر این صورت التهاب افزایش یافته و مصرف‌کننده متضرر می‌شود.
این اقدام می‌تواند توام با استمرار عرضه روند مثبتی را در بازار ایجاد کند. با توجه به اینکه در آستانه پایان سال و فرارسیدن عید نوروز و مناسبات هستیم اگر عرضه سکه به بازار به‌موقع انجام شود منجر به رفع نیاز و کنترل تقاضای بازار شده و می‌تواند آثار مثبتی از خود بر جای بگذارد. روند و سبک متفاوت و جدید بانک مرکزی نشان میدهد قصد دارد بازار را مدیریت کند.» وی تکمیل کرد: «در حال حاضر و در شرایط کنونی شاهد رکود اقتصادی در بازار و موارد مربوط به تحریم هستیم. پول و علی‌الخصوص پول خرد در جامعه بسیار است و مردم با این پول به بازارهای مختلف از جمله طلا، خودرو، مسکن، سکه و... ورود می‌کنند. اعتقاد دارم اگر دولت مدیریت را به سمت تولید ببرد بازارهای کاذب جمع‌آوری می‌شوند. با توجه به پتانسیل و ظرفیت‌های موجود در کشور این امکان وجود دارد که به سمت احیای تولید در کشور حرکت کنیم. باید اصناف و صنایع را در کشور فعال کنیم؛ در این صورت زمینه اشتغالزایی بیشتر فراهم می‌شود. نگاه، برنامه و بسته‌های حمایتی ما باید به سمت تولید و حمایت از صنایع خرد و کوچک برود.