آژانس بینالمللی انرژی در تازهترین گزارش خود از چشمانداز بازارهای جهانی گاز میگوید انتظار میرود تا سال 2030 حدود 250 میلیارد متر مکعب به صادرات گاز مایع، الانجی، جهان اضافه شود که قطر و آمریکا سهمی ۶۰ درصدی در این رشد خواهند داشت.
قطر فاز دوم توسعه میدان گنبد شمالی (پارس جنوبی)، مشترک با ایران، را با امضای ۲۹ میلیارد دلار قرارداد با غولهای نفت و گاز جهان آغاز کرده و تا سال ۲۰۲۷ صادرات الانجی خود را ۴۰ درصد افزایش خواهد داد.
این کشور ۱۰ سال زودتر از ایران تولید گاز از این میدان عظیم را آغاز کرد و طی سه دهه گذشته تقریبا دو برابر ایران از این میدان تولید گاز داشته است.
پارس جنوبی که در قطر به آن «گنبد شمالی» گفته میشود، بزرگترین میدان گازی جهان است و دو سوم آن در آبهای قطر قرار دارد.
آژانس بینالمللی انرژی میگوید تا پایان دهه جاری صادرات الانجی قطر از ۱۰۵ میلیارد متر مکعب به ۱۷۰ میلیارد متر مکعب جهش خواهد داشت.
صادرات گاز مایع آمریکا نیز از کمتر از ۱۲۵ میلیارد متر مکعب به بیش از ۲۲۰ میلیارد متر مکعب اوج خواهد گرفت.
سال گذشته حدود ۷۱۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از طریق خطوط لوله و ۵۵۰ میلیارد متر مکعب گاز مایع در بازارهای جهانی به فروش رفت که سهم ایران، دومین دارنده بزرگ ذخایر گازی جهان، از این ارقام کمتر از ۱.۵ درصد بود.
ایران سال گذشته ۱۸ میلیارد متر مکعب صادرات گاز به ترکیه و عراق داشت.
دقیقاً مشخص نیست اکنون و با اوجگیری کسری زمستانی گاز ایران، وضعیت واردات گاز به چه صورت است، اما جواد اوجی وزیر نفت ایران تابستان امسال گفته بود مذاکرات با ترکمنستان برای احیای قرارداد گازی، شامل واردات سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز، آغاز شده است.
از سوی دیگر، لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۳ توسط دولت ابراهیم رئیسی به مجلس نشان میدهد ایران برای سال آینده صادرات تنها ۱۱ میلیارد متر مکعب گاز را هدفگذاری کرده که ۴۰ درصد کمتر از سال جاری است.
اخیرا عراق با ترکمنستان تفاهمنامه خرید گاز امضا کرد و از سال آینده به جای گاز ایران، گاز ترکمنستان را از طریق ایران دریافت خواهد کرد.
ایران قرارداد مشابهی نیز برای سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان دارد و بر اساس آمارهای رسمی دولت باکو، این کشور در سال جاری میلادی تقریباً ۱.۵ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان را از طریق ایران دریافت کرده است.
جمهوری آذربایجان این گاز را به قیمت پایین خریداری و ذخیره میکند و در زمستانها با قیمت بالا به مشتریان اروپایی میفروشد.
جمهوری آذربایجان از سه سال پیش صادرات گاز به اروپا را آغاز کرده و امسال ۱۲ میلیارد متر مکعب گاز به این بازار صادر کرده است. طبق تفاهمنامه امضا شده میان دولت باکو و کمیسیون اروپا، این رقم تا سه سال آینده دو برابر خواهد شد و کل صادرات گاز آذربایجان به گرجستان، ترکیه و اروپا به بالای ۳۵ میلیارد متر مکعب خواهد رسید.
قرارداد ۲۵ ساله صادرات گاز ایران به ترکیه نیز دو سال دیگر به پایان خواهد رسید و هنوز مشخص نیست آیا ترکیه این قرارداد را تمدید خواهد کرد یا نه. ایران طی زمستانهای گذشته به خاطر کسری شدید گاز، چندین بار صادرات گاز به ترکیه را متوقف کرده است.
اداره تنظیم بازار انرژی ترکیه در گزارش اخیر خود به موضوع اخلال پیاپی در تحویل گاز ایران در زمستانها اشاره کرده و گفته است این موضوع احتمالاً دوباره در زمستان امسال نیز تکرار خواهد شد.