گمرك ايران براي نخستين‌بار اقدام به انتشار تجارت خارجي كشور با احتساب آمار صادرات نفت، برق و خدمات فني و مهندسي در دولت سيزدهم كرد. آمارهايي كه با كمك آنها تراز تجاري كشور مثبت شده است. آمار صادرات نفت از سال 97 به اين سو در سكوت كامل فرو رفته و اطلاع‌رساني نمي‌شود.
در اين باره رييس كل گمرك نيز گفته است كه به دليل «ملاحظات تحريمي» مقاصد صادراتي و تُناژ و مشتريان آن اعلام نمي‌شود. طبق اين گزارش در ۹ ماهه سال 1402 حدود ۲۶ ميليارد و ۴۶۰ ميليون دلار صادرات نفت صورت گرفته است. گمرك براي اولين‌بار گزارش تجارت خارجي ماهانه را با احتساب آمار صادرات نفت، برق و خدمات فني و مهندسي محاسبه كرده و با اين شرايط در ۹ ماهه ۱۴۰۲ ميزان صادرات كشور ۱۵ ميليارد دلار بيش از ميزان واردات كشور بوده است. براساس داده‌هاي اعلام‌شده از سوي گمرك صادرات كشور در ۹ ماهه سال جاري با احتساب نفت، برق و خدمات فني و مهندسي و به استثناي آمار صادرات تجارت چمداني به ۶۳ ميليارد و ۹۷۰ ميليون دلار برآورد شده است.
محمد رضواني‌فر معاون وزير اقتصاد و رييس كل گمرك ايران با اعلام روند تجارت در بازه زماني مورد بررسي اعلام كرد كه انتشار ميزان صادرات نفت براي نخستين‌بار و به منظور شفافيت در عملكرد تجارت خارجي منتشر شده است. علاوه بر نفت در ۹ ماهه سال جاري ميزان صادرات از محل خدمات فني و مهندسي ۷۸۰ ميليون دلار و برق ۳۰۰ ميليون دلار بوده است. با توجه به داده‌هاي اعلام‌شده مي‌توان گفت وزن كالاهاي وارداتي در اين مدت ۲۸ ميليون و ۷۰۰ هزار تن بوده است كه ۶ درصد رشد داشت. وي با قدرداني از همكاري وزارتخانه‌هاي نفت، نيرو و صنعت، معدن و تجارت در ارايه آمار‌هاي مرتبط اظهار داشت: براي نخستين‌بار است كه آمار صادرات نفت، برق و خدمات فني و مهندسي همراه با صادرات كالاهاي غير نفتي از سوي گمرك منتشر مي‌شود كه اين اقدام دولت در جهت شفافيت در عملكرد تجارت خارجي است. رضواني‌فر در مورد صادرات نفت اضافه كرده كه: صادرات نفت در 9 ماه سال جاري و گاز از نظر ارزش نسبت به مشابه سال قبل 10 درصد رشد كرده است. به گفته وي در ۹ ماهه سال جاري ميزان صادرات از محل خدمات فني و مهندسي ۷۸۰ ميليون دلار و برق ۳۰۰ ميليون دلار بوده است.
رشد 7 درصدي تجارت خارجي
براساس داده‌هاي اعلام‌شده از سوي رييس كل گمرك حجم تجارت خارجي كشور (مجموع واردات و صادرات) در ۹ ماهه امسال با رشد ۷ درصدي به بيش از ۱۱۲ ميليارد دلار رسيد و با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فني و مهندسي و برق، شاهد بالغ بر ۱۵.۵ ميليارد دلار مازاد تجارت خارجي در اين مدت هستيم. معاون وزير اقتصاد و رييس كل گمرك ايران در خصوص ميزان صادرات غيرنفتي بدون احتساب نفت، برق و خدمات فني و مهندسي در ۹ ماهه سال جاري اظهار داشت: در اين مدت ۱۰۱ ميليون و ۹۰۴ هزار تن كالا به ارزش ۳۶ ميليارد و ۴۳۰ ميليون دلار به خارج از كشور صادر شده كه به لحاظ وزني ۲۶.۴۸ درصد افزايش و از حيث ارزش ۶۸ صدم درصد كاهش داشت.
عمده كالاي صادراتي در 9 ماه سال
براساس داده‌هاي اعلام‌شده سه قلم عمده كالاهاي صادراتي در ۹ ماهه سال جاري شامل «گاز طبيعي مايع شده» با ۲ ميليارد و ۷۰۰ ميليون دلار، «پروپان مايع شده» با ۲ ميليارد و ۳۰۰ ميليون دلار و «متانول» با يك ميليارد و ۷۰۰ ميليون دلار بوده است. از سوي ديگر در بين ۱۰ قلم عمده كالاهاي صادراتي بيشترين رشد ارزشي به ترتيب به «گاز طبيعي مايع‌شده»، «گازهاي نفتي» و «هيدروكربورهاي گازي شكل مايع‌شده»، «محصولات نيمه‌تمام از آهن» يا از «فولادهاي» غير «ممزوج» و بيشترين كاهش در بين اقلام عمده كالاي صادراتي به «پروپان مايع‌شده»، «ميله‌هاي آهني» يا «فولادي» و «بوتان مايع»شده اختصاص داشت.
كشورهاي طرف معامله
معاون وزير اقتصاد و رييس كل گمرك ايران در خصوص كشورهاي عمده طرف‌هاي معامله براي مقصد كالاهاي صادراتي ايران گفت: در مدت زمان مورد بررسي «چين» با ۱۰ ميليارد و ۳۰۰ ميليون دلار، «عراق» با ۶ ميليارد و ۹۰۰ ميليون دلار، «امارات متحده عربي» با ۴ ميليارد و ۷۰۰ ميليون دلار، «تركيه» با ۳ ميليارد و ۳۰۰ ميليارد دلار و «هند» با يك ميليارد و ۷۰۰ ميليون دلار پنج كشور عمده مقصد صادراتي كالاي ايراني بودند. رضواني‌فر با بيان اينكه در ۹ ماهه سال جاري ۴۸ ميليارد و ۴۲۰ ميليون دلار كالا وارد كشور شده است كه با رشد ۱۲.۲۹ درصد همراه بود، افزود: از مجموع واردات، ۶۰ ميليون دلار به برق اختصاص يافت.
عمده كالاي وارداتي
با توجه به داده‌هاي اعلام شده مي‌توان گفت در مدت زمان مورد بررسي «ذرت دامي» با ۲ ميليارد و ۸۰۰ ميليون دلار، «گوشي‌هاي تلفن همراه» با ۲ ميليارد دلار و «دانه سويا» با يك و نيم ميليارد دلار سه قلم عمده كالاهاي وارداتي در بالاترين رده در اين مدت بودند. در بين ۱۰ قلم عمده كالاهاي وارداتي هم به لحاظ ارزشي، طلا به اشكال خام، قطعات منفصله اتومبيل‌هاي سواري و گوشي تلفن همراه هوشمند از بيشترين افزايش و دو محصول برنج و گندم از بيشترين كاهش برخوردار بودند. از سوي ديگر ۵ كشور عمده طرف معامله واردات با ايران، شامل «امارات متحده عربي» با ۱۵ ميليارد دلار، «چين» با ۱۳ ميليارد و ۷۰۰ ميليون دلار، «تركيه» با ۵ ميليارد و ۳۰۰ ميليون دلار، «آلمان» با يك ميليارد و ۶۰۰ ميليون دلار و «هند» با يك ميليارد و ۴۰۰ ميليون دلار بوده است. وي در خصوص متوسط ارزش گمركي هر تن كالاهاي صادراتي غير نفتي و وارداتي در ۹ ماهه سال جاري اظهار داشت: متوسط ارزش گمركي هر تن كالاي صادراتي با ۲۱.۴۸ درصد كاهش به رقم ۳۵۸ دلار و متوسط ارزش گمركي هر تن كالاي وارداتي با ۵.۸۹ درصد كاهش به رقم ۱۶۸۳ دلار رسيد. رضواني‌فر در خصوص صادرات كالاهاي پتروشيمي در ۹ ماهه سال جاري افزود: در اين مدت ۳۸ ميليون و ۲۰۰ هزار تن كالاهاي پتروشيمي به ارزش ۱۵ ميليارد دلار به خارج از كشور صادر شده كه به رغم افزايش ۲۶.۵۲ درصدي در وزن، به دليل كاهش قيمت‌هاي جهاني اين محصول به لحاظ ارزشي ۱۱.۸۴ درصد با كاهش مواجه بود./ اعتماد