مجله فوربس 10 کشور قدرتمند در سال 2023 را از منظر سیاسی- اقتصادی، مدیریت و روابط بین‌المللی رتبه‌بندی کرد. نکته قابل توجه در این تقسیم‌بندی این است که عربستان و امارات به عنوان رقبای منطقه ای ایران در رتبه‌های نهم و دهم قرار گرفته‌اند. قدرت در عرصه جهانی چند وجهی است و نفوذ سیاسی، منابع اقتصادی و قدرت نظامی را در بر می گیرد. قدرت هر کشور نشان دهنده قدرت آن در جنبه های مختلف از جمله نفوذ اقتصادی و سیاسی، قدرت در اتحادهای بین المللی و قدرت نظامی تاثیرگذار است. رتبه بندی ۱۰ کشور قدرتمند جهان در سال ۲۰۲۳ توسط با همین روش انجام شده است.
بنابراین رهبری، نفوذ سیاسی، اتحادهای بین المللی قوی و ارتش شاخ های این رتبه بندی در سال جاری هستند. نتیجه این تجزیه و تحلیل «فوربس» حاکی از آن است که آمریکا در سال ۲۰۲۳ نیز همچنان قدرت خود را در میان سایر اقتصاد‌های بزرگ حفظ کرده و در صدر جدول قرار دارد. پس از آن به ترتیب چین، روسیه، آلمان، بریتانیا، کره جنوبی، فرانسه، ژاپن، عربستان و امارات متحده عربی دارای بیشترین سهم تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۳ بوده‌اند. در این گزارش دو عامل مهم و اثر گذار بر رتبه‌بندی اقتصادی و سیاسی کشورها مورد بررسی قرار گرفت، اقدامات رئیس‌جمهور و جمعیت. باید گفت که اقدامات رئیس‌جمهور می‌تواند باعث رشد اقتصادی، تقویت روابط بین‌المللی قوی و ارتقای قابلیت‌های نظامی شود و بالعکس، این امر اثر مستقیمی بر رتبه اقتصادی و سیاسی کشورها خواهد گذاشت.
اندازه جمعیت یک کشور می‌تواند بر رتبه‌بندی قدرت آن تاثیر بگذارد. جمعیت بیشتر به معنای نیروی کار بیشتر است که موجب رشد اقتصادی می‌شود. قابل ذکر است که نه تنها اندازه، بلکه سرمایه انسانی، تحصیلات و مهارت‌های جمعیت نیز به قدرت یک کشور کمک می‌کند. با استناد به عوامل مذکور امارات متحده عربی در سال ۲۰۲۳ افزایش قابل توجهی در رتبه‌بندی قدرت داشته و به فهرست ۱۰ کشور قدرتمند برتر جهان در سال ۲۰۲۳ راه یافته است. نقاط قوت دیگر کشورهای قدرتمند ذکر شده نیز به اختصار بیان شد.ایالات متحده جایگاه خود را به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهانی و ثروتمندترین کشور از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۳ حفظ کرد.
آمریکا
ایالات متحده، همچنان در بخش‌های مختلف مانند فناوری، مالی و سرگرمی پیشتاز است. دولت بایدن بر توسعه زیرساخت‌ها و ابتکارات تغییرات آب و هوایی متمرکز است و ایالات متحده همچنین پایگاه چندین شرکت فناوری پیشرو است که به موقعیت قوی آن در اقتصاد جهانی کمک می‌کنند.
چین
چین در میان ۱۰ کشور قدرتمند جهان در سال ۲۰۲۳ رتبه دوم را دارد. ابتکار کمربند جاده ای چین در حال افزایش است و کشورهای بیشتری به این پروژه می پیوندند. هدف این ابتکار تقویت توسعه اقتصادی و تجارت از طریق اتصال آسیا به آفریقا و اروپا از طریق شبکه های زمینی و دریایی است. چین همچنین در حال برداشتن گام‌های مهم فناوری، به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی و ۵G است و خود را به عنوان یک رهبر فناوری جهانی معرفی می‌کند.
روسیه
روسیه نقش مهمی در ژئوپلیتیک جهانی ایفا می کند و از منابع طبیعی و توان نظامی گسترده خود استفاده می کند. این کشور همچنین بر برنامه فضایی خود متمرکز است و قصد دارد چندین ماموریت را در سال های آینده به نام کاوشگر Venera-D Venus به فضا پرتاب کند. هدف این ماموریت ها اکتشاف ماه و سایر اجرام آسمانی است که به درک ما از جهان کمک می کند.
رقبای ایران قدرتمندتر شدند
به جز کشورهایی چون بریتانیا، آلمان و کره جنوبی که قرار گرفتنشان در چنین لیستی دور از ذهن نیست، دو کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز در بین قدرتمندترین های سال جاری قرار گرفته اند. بر اساس گزارش این مجله امارات بر برنامه فضایی خود تمرکز کرده و قصد دارد ماموریتی به ماه بفرستد. هدف این ماموریت کشف سطح ماه و کمک به درک ما از ماه است. امارات متحده عربی همچنین یک بازیگر مهم در صنعت نفت جهانی است که به موقعیت قوی آن در اقتصاد جهانی کمک می کند. عربستان سعودی نیز با داشتن بالاترین ذخایر نفتی و داشتن یک برنامه بلند مدت توسعه ای سعی کرده با انواع دیپلماسی حوزه عمومی روابطی پایدار را با جهان ایجاد کند. همچنین بر اساس این گزارش اسرائیل همچنان پیشرو در فناوری و نوآوری در مقیاس جهانی است. این کشور خانه چندین شرکت فناوری پیشرو است که روی راه حل های نوآورانه در زمینه های مختلف کار می کنند.
بهبود وضعیت ایران در سال ۲۰۲۳
هرچند ایران فاصله زیادی با رقبای منطقه ای خود پیدا کرده است؛ اما آمارهای جهانی نشان می دهد که وضعیت اقتصادی این کشور در سال ۲۰۲۳ تا حدودی بهبود پیدا کرده است. بانک جهانی می‌گوید: وضعت شاخص رشد اقتصادی ایران در نتیجه رشد صادرات نفت بهتر شده و انتظارات تورمی هم در نتیجه ثبات در بازار ارزش فروکش کرده است. این نهاد بین‌المللی از تورم بالا و کمبود فرصت‌های شغلی به عنوان چالش‌های پیش روی اقتصاد ایران یاد می‌کند و می‌گوید: ۲۸ درصد از ایرانیان فقیر هستند و دو پنجم خانوارها در معرض فقر قرار دارند.
بانک جهانی در عین حال خاطرنشان می سازد تحریم‌های اقتصادی و البته غلبه دولت در بخش اقتصاد مانع استفاده کامل از پتانسیل اقتصادی ایران، از جمله استفاده از جمعیت جوان با تحصیلات عالی، برای تنوع بیشتر اقتصاد به سمت صنایع و خدمات غیرنفتی مانند گردشگری شده است. این نهاد بین‌المللی می‌گوید: پیری تدریجی جمعیت، نرخ قابل توجه مهاجرت نیروی کار بسیار ماهر و کاهش نرخ تولد نه تنها بر دورنمای رشد اقتصادی تاثیر منفی می‌گذارند بلکه همچنین چالشی برای نظام بازنشستگی محسوب می‌شوند که هم اکنون با مشکل مواجه است.
گام‌هایی به سمت بهبود بیشتر
بازگرداندن ثبات به قیمت‌ها و نظام مالی، اعطای وام مبتنی بر بازار و به حداقل رساندن مداخلات غیرضروری در بازار و کنترل قیمت ها از جمله پیشنهادهای بانک مرکزی برای بهبود هرچه بیشتر وضعیت اقتصادی کشور است. پیشنهاد دیگر این است که پرداخت یارانه‌های نقدی به نیازمندان واقعی با حذف یارانه ثروتمندان) پتانسیل مالی خوبی در اختیار دولت ایران قرار می دهد./ آرمان امروز