پس از سال‌ها گمانه‌‌‌زنی در مورد دریافت جنگنده‌‌‌های ساخت روسیه توسط ایران، تهران اخیرا در ماه نوامبر اعلام کرد که قرار است در اولین خرید جنگنده‌‌‌های خارجی خود پس از چند دهه، جنگنده‌‌‌های سوخو ۳۵ را دریافت کند. بیزینس اینسایدر در تحلیلی نوشت: جنگنده‌‌‌های روسی، همراه با جت‌‌‌های آموزشی و هلیکوپترهای تهاجمی که گفته می‌شود در این قرارداد گنجانده شدهاند، نیروی هوایی ایران را به صورت قابل‌توجهی ارتقا خواهند داد؛ در حال حاضر ناوگان هوایی ایران مجهز به هواپیماهای قدیمی از جمله۱۴-Fهای ساخت آمریکاست که در دهه ۱۹۷۰ خریداری شدهاند. البته حتی اگر این توافق به نتیجه نرسد، برخی تحلیلگران معتقدند نیروی هوایی فعلی ایران به دلیل سن بالا نباید به حال خود رها شود.
تحلیلی که در نوامبر توسط Shephard Media منتشر شد، اشاره می‌کند که اگرچه ناوگان جنگنده ایران ممکن است با یک نقطه ضعف مشخص در برابر جنگنده‌‌‌های مدرن مواجه شود، اما همچنان می‌تواند رقیب محلی را به چالش بکشد؛ احتمالا به این دلیل که جنگنده‌‌‌های ایران در فضای هوایی کشور و با حمایت نیروی زمینی همچنان می‌توانند بجنگند. طبق تحلیل شفرد، خدمه هواپیماهای ایرانی نیز تجربه بیشتری از همتایان خود در ارتش‌‌‌های خلیج فارس دارند و موشک‌‌‌های ضد کشتی و پدافند هوایی ایران می‌توانند در جریان درگیری در خلیج فارس تلفاتی داشته باشند.
رایان بول، تحلیلگر ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا در شرکت اطلاعات ریسک RANE، گفت که ایران احتمالا بسته به شرایط و «مقیاس و سناریو»ی یک حمله فرضی، می‌تواند از مزایای میدانی داخلی در برابر یک نیروی برتر برخوردار باشد. بول به بیزینس اینسایدر گفت: «یک حمله رادارگریز ممکن است به آسانی بر دفاع هوایی ایران غلبه کند، اما در مورد یک جنگ متعارف تمام عیار، پدافند هوایی ایران همراه با ناوگان هوایی‌اش ممکن است بتوانند موفقیت‌‌‌هایی را به دست آورند.» بول به صربستان در اواخر دهه ۱۹۹۰ اشاره کرد، زمانی که نیروی هوایی کوچک و قدیمی این کشور با نیروهای هوایی ناتو روبه‌رو شد و «توانست تعداد انگشت شماری از هواپیماهای آمریکایی را ساقط کند» از جمله یک جت رادارگریز ۱۱۷ -Fکه توسط یک موشک ضد هوایی سرنگون شد.
سباستین رابلین، روزنامه‌‌‌نگار هوانوردی نظامی خاطرنشان کرد که بسیاری از جنگنده‌‌‌های منسوخ ایران - از جمله۴- Fهای ساخت ایالات متحده و MiG-۲۹Aهای طراحی شده توسط شوروی - در زمان خود «قدرتمند» بودند و همچنان از طریق قطعات مشابه اصل، یعنی مهندسی معکوس و اجزای بومی توسعه‌یافته پرواز می‌‌‌کردند.رابلین گفت: «به‌‌‌روزرسانی‌‌‌ها ممکن است سخت باشد، اما احتمالا عاقلانه است که فرض کنیم این نیروها کار اصلی خود را انجام می‌دهند.»
مقابله هوایی به سبک اوکراین
زمانی که روسیه در فوریه ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کرد، انتظار می‌‌‌رفت نیروی هوایی بزرگ‌تر و مدرن‌‌‌تر این کشور جنگنده‌‌‌ها و پدافند هوایی اوکراین را زیر پا بگذارد و نابود کند، اما نیروی هوایی اوکراین جان سالم به در برد و توانست برتری هوایی روسیه را به لطف ترکیبی از گام‌‌‌های اشتباه روسیه و نبوغ خود رد کند.
رابلین گفت که جنگ در اوکراین نشان داد که چگونه نیروی هوایی منسوخ شده گاهی اوقات می‌تواند از طریق «اهرم‌‌‌های هوشمند» از «قوای هواپیماهای خود» بدون قربانی کردن عجولانه آنها، در برابر دشمنی بسیار قدرتمندتر دفاع و حتی با استفاده از مزیت دفاعی در میدان خانگی هزینه‌‌‌هایی را تحمیل کند. رابلین گفت: «ایران، مانند اوکراین، سامانه‌‌‌ها و رادارهای موشکی زمین به هوای زیادی دارد که در صورت مدیریت ماهرانه، می‌توانند جت‌‌‌های برتر هوایی متخاصم را دور بزنند و توان هواپیماهای خودی را بهبود بخشند.» البته ایالات متحده در استفاده از نیروی هوایی، با شناسایی و حملات دوربرد، هواپیماهای رادارگریز و قابلیت‌‌‌های پیشرفته سرکوب دشمن و دفاع هوایی، بسیار بهتر از روسیه است.
رابلین می‌‌‌گوید که در عملیات هوا به هوا، خلبانان ایرانی احتمالا با مشکلاتی شبیه خلبانان اوکراینی مواجه هستند و نمی‌توانند به دلیل اینکه دشمن از موشک‌‌‌های هدایت شونده و دوربرد استفاده می‌کند، در خانه حمله کنند. رابلین افزود: «با این حال، من حدس می‌‌‌زنم که خلبان‌‌‌های آمریکایی ممکن است با شدت بیشتری نسبت به روسیه به تجهیزات هوایی دشمن نزدیک شوند.»
سوخو ۳۵ بدون تغییر بازی
بول و رابلین هر دو انتظار دارند که تحویل نهایی سوخو ۳۵ تاثیر محدودی بر کل نیروی هوایی ایران داشته باشد. بول گفت که این جت‌‌‌ها با ارائه حداقل تعداد محدودی هواپیمای پیشرفته که ممکن است در بازدارندگی یک کمپین هوایی محدود مفید باشد، برخی از مشکلات دفاعی ایران را کاهش خواهند داد. بول افزود: «تهران ممکن است با جت‌‌‌ها به عنوان چیزی شبیه به دستاوردی برای بالا بردن پرستیژش برخورد کند و تمایلی به استفاده از آنها نداشته باشد؛ در این صورت ممکن است این تجهیزات بیشتر یک پیروزی دیپلماتیک و سیاسی برای ایران باشد تا یک پیشرفت دفاعی.» رابلین گفت: «ایران ممکن است سعی کند از سوخو ۳۵ خود به عنوان یک هواپیمای هشدار اولیه هوابرد استفاده کند، درست مانند استفاده از رادار۱۴-F،۹ - AWGدر طول جنگ ایران و عراق.»
تحلیل شفرد خاطرنشان می‌کند که در درگیری با رقبای محلی مانند عربستان سعودی، هواپیماها و خدمه هوایی ایران، موشک‌‌‌های دفاع هوایی و حمله زمینی، نزدیکی مناطق جنگی، و توانایی آن برای مقابله با نیروی دریایی ممکن است به نفع ایران باشد.
با این حال، در برابر نیروهای مسلح‌‌‌تر و آموزش‌‌‌دیده‌‌‌تر آمریکا، ایران حتی اگر سوخو ۳۵ داشته باشد، با ضررهایی روبه‌رو خواهد شد. رابلین گفت که نیروهای هوایی ایالات متحده در آموزش و پشتیبانی تجهیزات خود مزایای گسترده‌‌‌ای دارند. وی افزود که رادار Irbis-E SU-۳۵یک رادار مجهز به ارائه اسکن الکترونیکی فعال پنهان مانند آنچه که معمولا در جت‌‌‌های جدیدتر آمریکایی و اسرائیلی یافت می‌شود، نیست. رابلین گفت که Irbis-E وقتی با قدرت کامل مورد استفاده قرار می‌گیرد، اساسا هواپیما را برای همه ناظران همسایه روشن می‌کند.
در حالی که سوخو۳۵ اولین گام برای نوسازی نیروی هوایی ایران است، ۲۴ جنگنده‌‌‌ای که طبق گزارش‌‌‌ها تهران دریافت می‌کند تنها ارتقای محدود برای ناوگان هوایی این کشور خواهد بود. رابلین گفت: «با توجه به شرایط اقتصادی ایران، هزینه جت‌‌‌های نسل ۴ و۵ احتمالا گزاف خواهد بود و مبالغ هنگفتی را می‌توان صرف توانمندی‌‌‌های نظامی مانند سیستم دفاعی هوا به زمین، پهپادها یا موشک‌‌‌های بالستیک کرد.»وی ادامه داد: «نیروی هوایی ایران و مدرن‌‌‌سازی آزمایشی آن، اگر به عنوان دفاعی در برابر دشمنان منطقه‌‌‌ای کم‌‌‌توان در نظر گرفته شود، مفیدتر به نظر می‌‌‌رسد.»/ دنیای اقتصاد