آیا ریال ایران در منطقه دست به دست خواهد شد؟

سال 2007 به علت بحران مالی جهانی برخی از کشورها در مبادلات تجاری خود رویکرد جدیدی را پیش گرفتند. بر این اساس کشورهایی که از پول‌های رایج دلار و یورو استفاده می‌کردند تصمیم گرفتند در قالب پیمان پولی دوجانبه، پول‌های ملی و محلی خود را برای تجارت با برخی از کشورها استفاده کنند. تاکنون 47 پیمان بین کشورها امضا شده است. در بین این کشورها چین با بیش از 30 پیمان نامه بالاترین رتبه را دارد پس از آن نیز کشورهای کره‌جنوبی و ژاپن قرار دارند.

بنابراین پیمان دوجانبه پولی با کشورهایی که حجم صادرات بالایی به ایران دارند، می‌تواند صرفه‌جویی ارزی بسیاری به همراه داشته و ارز کمتری از کشور خارج شود. حال قرار است ایران هم با برخی از کشورها چون عراق، روسیه و ترکیه پیمان پولی دوجانبه امضا کند. در حال حاضر حجم مبادلات ایران و عراق 12میلیارد دلار است و این عدد تا پایان سال‌جاری به 15 میلیارد دلار خواهد رسید.

در مورد ترکیه نیز هم اکنون حجم مبادلات حدود 15میلیارد دلار است که طبق هدف‌گذاری صورت گرفته این رقم به 30 میلیارد دلار خواهد رسید. ایران با کشور روسیه نیز به میزان 3 میلیارد دلار مبادلات تجاری دارد. حال اگر این میزان مبادلات با ریال و پول ملی کشورهای دیگر باشد می‌تواند منجر به صرفه‌جویی و حفظ ذخایر ارزی کشور شود، همچنین پول ملی کشورمان تقویت خواهد شد.برخی‌ها تصور می‌کنند که حرکت به سمت پیمان پولی دوجانبه به علت تحریم است. اما واقعیت این است که این پیمان‌ها قطعاً تأثیر زیادی بر جایگاه پول ملی، کاهش ریسک ناشی از نوسانات ارزی و توسعه تجارت دوجانبه دارد،‌علاوه بر این که  این پیمان‌های پولی می‌تواند جزئی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشد.

در همین حال مجتبی خسروتاج قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت از ارائه پیشنهادی برای حاکم شدن روبل و ریال در مبادلات تجاری ایران و روسیه خبر داد و گفت: از طریق ستاد تدابیر ویژه اقتصادی به بانک مرکزی پیشنهاد شده که بر مبادلات تجاری دو کشور، روبل و ریال حاکم شود و در این رابطه با بانک مرکزی ایران و روسیه مذاکراتی صورت گرفته اما هنوز جایگزینی روبل و ریال در مبادلات تجاری به جای دلار نهایی نشده است.

مهدی سنایی سفیر ایران در مسکو نیز گفت: با موافقت رئیس بانک مرکزی برای چند بانک روسی در ایران حساب ریالی افتتاح می‌شود. افتتاح حساب مشترک و پایاپای ایران و روسیه، دومین گام توسعه روابط بانکی بین دو کشور خواهد بود و در این زمینه توافقاتی بر مبنای حساب مشترک و پایاپای صورت گرفته تا این حساب افتتاح شود، ضمن آنکه حتی بر این اساس طرف‌های ایرانی و روسی از طرف بانک مرکزی دو کشور انتخاب شده‌اند.

سنایی سپس گام سوم را تبادل از طریق «میربیزینس» بانک برشمرد و گفت: بر این اساس مقرر شده تا صادرکنندگان ایرانی معادل ارز کالاهای فروخته شده خود به روسیه را عیناً به صورت ریالی در ایران تحویل بگیرند.  

همچنین جهانبخش سنجابی شیرازی دبیر کل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق برقراری پیمان پولی دوجانبه با این کشور را برای کوتاه مدت مثبت عنوان کرد و گفت: یکی از توافقات انجام شده بین دو طرف این است که امکان مبادله با پول رایج طرفین فراهم و این اتفاق باعث می‌شود در کوتاه مدت برخی مشکلات برطرف شود. وی تصریح کرد: هنوز پیمان پولی همه جانبه بین ایران و عراق برقرار نشده است.