مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به موضوع دستمزد منطقه‌ای در ایران پرداخته است که موافقان و مخالفان بسیاری دارد. در بخشی از این گزارش، سطح استاندارد زندگی در مناطق مختلف به‌عنوان یکی از شاخص‌هایی که می‌تواند در تعیین دستمزد موثر باشد، مورد بررسی قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، اگر در منطقه‌ای سهم بالای جمعیت از آن سه دهک اول درآمدی باشد، یعنی همان دهک‌های کم‌درآمدتر، سطح دستمزد نمی‌تواند زیاد بالا باشد، به این دلیل که سطح زندگی کارگران با سایر افرادی که در آن جامعه زندگی می‌کنند باید یکسان باشد.
از سوی دیگر اگر سهم بالای جمعیت یک منطقه را سه دهک آخر درآمدی تشکیل دهند این یعنی سطح دستمزد کارگران نمی‌تواند پایین باشد و کارگران هم باید از سطح استاندارد زندگی دیگر افراد برخوردار باشند.
این گزارش می‌افزاید، نمودار فوق سهم سه دهک اول و آخر درآمدی را از جمعیت استان نشان میدهد. نمودار نشان میدهد که سه دهک آخر درآمدی در استان‌های تهران، البرز، مازندران و مرکزی سهم بالایی از جمعیت استان را دارد. اما در بیشتر استان‌های کشور ازجمله استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی و غربی، سهم سه دهک اول درآمدی از جمعیت استان بالاست. در برخی از استان‌ها نیز سهم سه دهک اول و آخر درآمدی تقریباً برابر است ازجمله استان‌های گیلان و قزوین.
نسبت میانه دستمزد و دستمزد مصوب
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دستمزدهای بسیار بالا با اینکه فرکانس پایینی دارند، اما باعث افزایش میانگین دستمزدها می‌شود، به این منظور و برای افزایش دقت از شاخص میانه دستمزد استفاده شده است و برای قابل مقایسه بودن استان‌ها با یکدیگر، نسبت میانه دستمزد به دستمزد مصوب در سال ۱۴۰۰ در استان‌های مختلف محاسبه شده است.
یافته این قسمت بر این مبناست که در مناطقی که نسبت میانه به دستمزد مصوب بالاست، سطح استاندارد زندگی نیز بالاست و بنابراین می‌توان دستمزد کارگران را افزایش داد تا کارگران نیز از سطح استاندارد زندگی میانه افراد جامعه برخوردار شوند. نمودار بالا تفاوت استان‌ها را در این شاخص نشان میدهد. براساس نمودار متوسط کشوری نسبت میانه به دستمزد مصوب در حدود ۱.۴۶ است. استان سیستان و بلوچستان و کرمانشاه کمترین مقدار در این شاخص و استان یزد بیشترین رقم را در این شاخص دارد.
سطح استاندارد زندگی کارگران بخش خصوصی
آن گونه که مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داده، در استان‌های سیستان بلوچستان، کرمانشاه، خراسان شمالی و گلستان، میانه جبران خدمات بخش خصوصی کمتر از دستمزد مصوب است. این نتایج، ساختار ضعیف بخش خصوصی و فقدان توان بخش خصوصی در پرداخت دستمزد مصوب و به تناسب سطح پایین استاندارد زندگی کارگران بخش خصوصی در این استان‌ها را نشان میدهد./ آرمان امروز