مجله اکونومیست در سر مقاله 22 نوامبر 2023 خود به بررسی پیشرفت جادویی امارات متحده عربی در زمینه اقتصادی پرداخته است.
شهر دبی قرار است طی چند روز آینده میزبان ده‌ها هزار نفر از دیپلمات‌ها، فعالان و افراد فعال در زمینه تجارت باشد و این میزبانی به واسطه اجلاس آب‌وهوایی سازمان ملل متحد است که به شکل سالانه برگزار می‌شود.
به نوشته اکونومیست، توانایی امارات متحده عربی برای هدایت همکاری‌ها بین کشورها و صنایع با منافع مختلف، همه با هدف پیشبرد تلاش‌ها برای رسیدگی به تغییرات آب‌وهوایی، به‌طور برجسته در این اجلاس نشان داده خواهد شد. اما این تنها دلیلی نیست که باید به امارات توجه داشت؛ این اجلاس همچنین نشان می‌دهد که چگونه باید در عصر چندقطبی رشد کرد و موفق شد.
اگرچه این کشور محل زندگی تنها 0/1 درصد از مردم جهان است و تنها 0/5 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهد، سهم قابل توجهی از ذخایر نفت جهان، نزدیک به 10 درصد، به امارات تعلق دارد؛ موضوعی که باعث شده این کشور با وجود اندازه کوچک جمعیتی و جغرافیایی، بتواند به کشوری که نفوذ و تأثیر قابل توجهی دارد، تبدیل شود.
مانند بسیاری از کشورهای کنونی که جزء بازارهای نوظهور محسوب می‌شوند، امارات نیز درگیر اختلافات سیاسی و اقتصادی است. امارات دارای یک سیستم اُتوکراسی بسته است، به این معنی که یک دولت متمرکز با آزادی‌های سیاسی محدود محسوب می‌شود. با این حال، این کشور دارای یکی از بازترین اقتصادهای جهان است و بر باز بودن اقتصادی و تجارت بین‌المللی تأکید دارد.
متحد آمریکا، شریک چین
امارات یکی از متحدان اصلی آمریکا است، اما چین بزرگترین شریک تجاری این کشور محسوب می‌شود. اگرچه میزان تولید ناخالص داخلی امارات به ازای هر فرد فراتر از بریتانیا یا فرانسه است، این کشور اغلب به عنوان یکی از کشورهای جهان جنوب به حساب می‌آید. امارات متحده عربی همچنین یک مرکز تجاری مهم برای هند و کشورهای آفریقایی است و همین امر آن را به سنگاپور خاورمیانه تبدیل کرده است. در نتیجه، امارات با وجود جنگ در خاورمیانه و رقابت و تنش‌های ژئوپولیتیکی ابَرقدرت‌ها در جهان، همچنان رونق اقتصادی خود را حفظ کرده است.
رشد اقتصاد غیرنفتی امارات متحده عربی حدود 6 درصد در هر سال است؛ نرخی که هند نیز به آن دست پیدا کرده، اما غرب و این روزها حتی چین، تنها می‌توانند خواب داشتن این میزان از رشد اقتصادی را ببینند. استعدادها و ثروت مناطق مختلف جهان به شکل گسترده‌ای در حال ورود به امارات متحده عربی هستند و تاجران چینی، سرمایه‌گذاران هندی، میلیاردرهای روسی و بانکداران غربی به دنبال ثبات و موفقیت در این کشور می‌گردند.
در سال گذشته، امارات توانست سرمایه‌گذاری خارجی قابل توجهی را برای پروژه‌های جدید جذب کند و از این نظر در بین کشورهای برتر جهان قرار گرفت. تنها ایالات متحده، بریتانیا و هند در جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای پروژه‌های مشابه از امارات پیشی گرفتند.
مانند سنگاپور، امارات نیز بهشتی برای منطقه خود است، اما درحالیکه رشد و پیشرفت فوق‌العاده سنگاپور با عصر طلایی جهانی شدن همزمان بود، امارات در حال پیشرفت در زمانی است که جهان دچار بحران و بی‌نظمی شده است. این کشور نه تنها از نظر اقتصادی در حال شکوفایی است، بلکه قصد دارد نفوذ سیاسی خود را فراتر از مرزهایش گسترش دهد. تجارب این کشور، اعم از موفق و ناموفق، درس‌های ارزشمندی برای قدرت‌های سطح متوسط ارائه می‌دهد تا در جهانی که در حال تکه‌تکه شدن است، موفق باشند.
یک درس مهم این است که از نقاط قوت اقتصادی خود استفاده کنید. در حالیکه امارات با چالش‌های اقتصادی، مانند رونق ساخت‌وساز ناشی از بدهی دبی که منجر به بحران در سال 2009 شد، مواجه بود، این کشور یاد گرفته است که از قابلیت‌های اقتصادی خود استفاده کند.
شوق بلاک‌چین
در حالیکه شوق به فناوری بلاک‌چین در امارات کاهش یافته است، این کشور در بخش‌های مختلف تکنولوژی برتری داشته است. به عنوان مثال، اپراتورهای بنادر عظیم این کشور اکنون نظارت بر فعالیت‌های مرتبط با حمل و نقل در لندن، لواندا، بمبئی و مانیل را در اختیار دارند. «دی‌پی ورلد» - شرکت ترابری دریایی امارات - بر 10 درصد از ترافیک کانتینرهای حمل‌ونقل جهان نظارت دارد. علاوه بر این، شرکت مصدر - یک توسعه‌دهنده بزرگ انرژی پاک - در پروژه‌های متنوعی از مزارع بادی در تگزاس گرفته تا نیروگاه‌های خورشیدی در ازبکستان سرمایه‌گذاری کرده است. به طور کلی، امارات متحده عربی به یکی از بزرگترین سرمایه گذاران در آفریقا تبدیل شده است که به توسعه زیرساخت‌های اساسی در قاره‌ای که با محدودیت‌های مالی مواجه است، کمک می‌کند.
در همین حال، دسترسی به سرمایه بسیار زیاد، ابَررایانه‌ها و داده‌ها باعث شده محققان هوش مصنوعی در ابوظبی، یک الگوریتم هوش مصنوعی یا به‌طور دقیق‌تر یک «مدل زبانی بزرگ منبع باز» به نام «فالکون» را آموزش دهند که از برخی جهات فراتر از الگوریتم هوش مصنوعی شرکت مِتا است. برخی متخصصان باور دارند که پس از آمریکا و چین، امارات اکنون سومین کشور مهم جهان در زمینه هوش مصنوعی است.
حاکمان امارات متحده عربی در روند توسعه خود بر نقش این کشور به عنوان یک مرکز تجاری که به‌طور استراتژیک در تقاطع آفریقا، آسیا و اروپا واقع شده است، تأکید دارند. برای ارتقای این موقعیت، آن‌ها در ایجاد نهادهایی با تمرکز بر ترویج حکمرانی اقتصادی موثر و تخصص تکنوکراتیک، سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
یک درس دیگر امارات، آغوش باز این کشور برای استعدادهای خارجی است. تنها یک میلیون نفر از مردم امارات، بومی این کشور هستند، اما امارات نیازمند تعداد بسیار زیادی مهاجر دارای مهارت بالا و همچنین مهارت پایین است و جهان پر از مهاجرانی است که امید دارند یک آینده خوب برای خود ایجاد کنند.
در حالیکه عربستان سعودی به اقدامات قابل توجه برای جذب متخصصان متوسل شده است، مانند ایجاد دفاتر منطقه‌ای در این کشور، مقامات اماراتی بر تبدیل شدن این کشور به یک مکان جذاب هم برای زندگی و هم تجارت متمرکز شده‌اند
ویزای طلایی
طرح ویزای طلایی امارات متحده عربی که در سال 2019 آغاز شد، فرصت اقامت طولانی‌مدت را برای متخصصان فراهم می‌کند. در یک تحول قابل توجه، تعداد محدودی از افراد نیز می‌توانند برای شهروندی درخواست دهند، اتفاقی که قبلاً در منطقه خلیج فارس غیرمعمول بود.
در همین زمان، عربستان سعودی که فرآیند دور کرد اقتصاد خود از نفت را آغاز کرده، ممکن است به یک رقیب جدی برای امارات تبدیل شود. اگرچه امارات به شدت آزادی‌های سیاسی را محدود می‌کند و کارنامه بدی در زمینه حقوق بشر دارد، تهدید این رقابت، مقامات این کشور را تشویق کرده که از نظر اجتماعی و اقتصادی، لیبرال‌تر شوند.
امارات از مزایای تجارت غافل نشده است. در حالی که برخی کشورها، سیاست صنعتی و حمایت‌گرایی را ترجیح می‌دهند، امارات معاملات تجاری را دنبال کرده است. به عنوان مثال، با وجود احتیاط هند در مورد تجارت آزاد، این کشور نخستین قرارداد خود را در یک دهه اخیر با امارات امضا کرد که منجر به افزایش 16 درصدی در تجارت بین این دو کشور شد.
در حالیکه نفوذ آمریکا در حال کاهش است، امارات متحده عربی به رهبری محمد بن زاید، فعالانه به دنبال افزایش نفوذ خود در سطح جهان است. رویکرد عملگرایانه این کشور موفقیتی را در آفریقا به ارمغان آورده است، جایی که به عنوان یک شریک تجاری خوشایند عمل می‌کند.
امارات قصد دارد نقش میانجی بین کشورهای ثروتمند و فقیر در نشست آب و هوایی سازمان ملل ایفا کند. با این حال، امارات در گذشته به تسلیح نیروهای پشتیبانی سریع در سودان پراخت که در نسل‌کشی در دارفور نقش داشتند، از یک فرمانده جنگ در لیبی حمایت می‌کرد و در کنار عربستان سعودی درگیر جنگی طولانی در یمن بود.
در حالیکه حاکمان امارات مکانیسم‌هایی را برای ثبات در داخل کشور ایجاد کرده‌اند، با محدودیت‌های کمتری در خارج از کشور مواجه هستند و همین امر به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با توجه کمتری به پیامدهای جهانی، منافع خود را دنبال کنند. در جهان امروز که به سوی بی‌ثباتی بیشتر حرکت می‌کند، کشورها به دنبال راه‌های جدیدی برای اثبات خود در سطح جهانی هستند و مثال امارات هم جنبه‌های مثبت و هم خطرات احتمالی چنین تلاش‌هایی را نشان می‌دهد./ اکوایران