از اسفندماه سال گذشته و با اجرای سیاست‌های ارزی جدید، سازکارهای تأمین و تخصیص ارز در کشور دگرگون شد، به طوری که سهم هر بخش و محل‌های تأمین مشخص شد. بدین ترتیب در کنار سامانه نیما که وظیفه تأمین ارز واردات کالا را بر عهده دارد، با تعریف ارز 28 هزار و 500 تومانی، تکلیف تأمین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی شامل مواد غذایی، نهاده‌ها، دارو و تجهیزات پزشکی نیز مشخص شد. از سوی دیگر بازار مبادله ارز و طلای کشور نیز عهده‌دار تأمین ارز مورد نیاز بخش‌های خدماتی شد.
در همین راستا برای نخستین بار در کشور بودجه ارزی با همکاری دستگاه‌های تخصیص‌دهنده ارز یعنی وزارتخانه‌های صمت، بهداشت و جهاد کشاورزی تدوین شد تا براساس یک برنامه مشخص نیازهای ارزی هر بخش به طور کامل تأمین شود. در همین خصوص روز گذشته معاون ارزی بانک مرکزی تازه‌ترین گزارش میزان و نحوه تأمین ارز واردات را ارائه داد. معاون ارزی بانک مرکزی اعلام کرد: میزان تخصیص ارز از ابتدای سال‌جاری تا بیستم آبان‌ماه به حدود 52 میلیارد دلار رسید که از این میزان ۴۲ میلیارد دلار آن تأمین شده است.
به گزارش بانک مرکزی، محمد آرام در جلسه ارزی با محوریت «تجارت خارجی، تخصیص و تأمین ارز و ترخیص» که با حضور رئیس سازمان غذا و دارو، رئیس سازمان توسعه تجارت و نمایندگان سازمان گمرک و معاونین ارزی و بین‌الملل شبکه بانکی در بانک مرکزی برگزار شد، افزود: از مجموع ۴۲ میلیارد دلار ارز تأمین‌شده از ابتدای سال‌جاری تا بیستم آبان‌ماه، سهم وزارت صمت ۲۶.۶ میلیارد دلار، سهم وزارت جهاد کشاورزی 10.4 میلیارد دلار و سهم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۲.۷ میلیارد دلار بوده است.
رشد 3 درصدی تأمین ارز
وی با اشاره به رشد ۳ درصدی ارز تأمین‌شده برای واردات طی 8 ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، خاطرنشان کرد: در هشت‌ماهه سال گذشته کل ارز تأمین‌شده به ۴۰ میلیارد دلار رسید که این میزان در سال‌جاری با رشدی معادل ۳ درصد به ۴۲ میلیارد دلار رسیده است.
رشد 36 درصدی تأمین ارز دارو و تجهیزات پزشکی
براساس گفته‌های معاون ارزی بانک مرکزی، حجم ارز تأمین‌شده برای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هشت‌ماهه سال‌جاری با ۳۶ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیشترین رشد را در تأمین ارز در مقایسه با دیگر بخش‌ها به خود اختصاص
داده است.
تدوین بودجه ارزی برای نخستین‌بار
معاون ارزی بانک مرکزی با اشاره به پرتفوی ارزی تأمین‌شده در این مدت گفت: در حوزه ارز ترجیحی 28 هزار و 500 تومانی، حدوداً 12 میلیارد دلار، در نیما ۲۰ میلیارد دلار و در حوزه ارز اشخاص حدود ۱۰ میلیارد دلار ارز تأمین شده است. لذا می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که ترکیب مذکور، متوازن است و نیمی از ارز تأمین‌شده ناشی از ارز نیما و نیمی دیگر ارز ترجیحی و ناشی از ارز حاصل از صادرات غیرنفتی است.
آرام با اشاره به همکاری‌های وزارت صمت و جهاد کشاورزی در تخصیص و تأمین ارز گفت: با همکاری این دو وزارتخانه برای اولین بار از ابتدای سال بودجه ارزی تدوین شد و این بودجه به صورت ماهانه نظارت و پایش می‌شود و به صورت نظام‌مند از طریق سامانه جامع تجارت و به تفکیک موارد مشخص شده، بودجه‌های ارزی تخصیص و تأمین می‌شود. لذا همان‌گونه که شاهد هستیم در حال حاضر انضباط مناسبی در حوزه ارزی حاصل شده که نتیجه آن آرامشی است که در بازار ارز نمود یافته است.
برنامه همگن‌سازی ارزهای تولیدی و مصرفی
معاون ارزی بانک مرکزی با اشاره به برنامه‌های پیش روی این بانک در حوزه ارزی عنوان کرد: برنامه آتی بانک مرکزی این است که مباحث تخصیص و تأمین ارز به صورت بهینه و با دقت بیشتر انجام شود و ارز به جای واسطه‌محور بودن، مستقیماً به ثبت سفارش‌ها اختصاص یابد.
آرام، همگن‌سازی ارزهای تولیدی و مصرفی را از دیگر برنامه‌های بانک مرکزی در حوزه ارزی عنوان کرد و افزود: بر این اساس با اتکا به نقشه ارزی صادراتی کشور و متناسب با ارزهای مصرفی، ارزهای مورد نظر تولید و تبدیل می‌شود تا این گونه در یک ارز با مازاد عرضه یا مازاد تقاضا مواجه نشویم. همچنین این امر موجب تسهیل تخصیص ارز و کاهش مدت زمان دسترسی به ارز می‌شود.
مدت زمان تأمین ارز کاهش می‌یابد
آن‌طور که معاون بانک مرکزی اعلام کرد، همگن‌سازی ارز و تنوع ارزی متناسب با مصارف ارزی در بخش خزانه‌داری بانک مرکزی آغاز شده است و ظرف یک یا دو ماه آینده ارزی نخواهیم داشت که صفی برای خرید آن باشد. آرام گفت: مدت زمان صف در تخصیص و تأمین ارز کوتاه خواهد شد و برنامه‌ریزی به صورتی خواهد بود که در کمتر از 10 روز تخصیص و تأمین انجام شود که البته کاهش چشمگیری در این زمینه حاصل شده است.
معاون ارزی بانک مرکزی در پایان تأکید کرد: برنامه بانک مرکزی این است که با تخصیص بهینه و نظمی که ایجاد شده، مدت زمان تخصیص و تأمین ارز را به حداقل ممکن برساند و متناسب با تقاضای مصرفی ارز، نوع ارز به نوعی تعیین شود که صف یا مازاد در تقاضا رخ ندهد.
گفتنی است، در این جلسه معاونین ارزی و بین‌الملل بانک‌ها دغدغه‌ها و مسائل خود و بازرگانان را در زمینه تخصیص و تأمین ارز مطرح کردند و رؤسای سازمان توسعه تجارت و سازمان غذا و دارو ضمن تشریح سیاست‌های تجاری به سؤالات معاونین ارزی بانک‌ها پاسخ گفتند.