آمارهایی که بانک مرکزی منتشر کرده نشان می‌دهد از آغاز ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی تا مهرماه 1402 سطح اجاره خانه در تهران 151 درصد و در کل مناطق شهری ایران بیش از 171 درصد افزایش یافته است.
این نهاد که مانند مرکز آمار از اواخر پارسال انتشار گزارش‌های ماهانه درباره بازار مسکن تهران را متوقف کرده بود، بدون توضیح مشخصی درباره دلایل آن تصمیم، گزارش‌های ۱۰ ماه گذشته را یک‌جا منتشر کرده است.
طبق برآوردهای بانک مرکزی، سطح اجاره خانه از مهرماه پارسال تا مهرماه امسال در تهران ۵۴.۷ درصد و در کل شهرهای کشور به طور متوسط ۶۰.۸ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که مرکز آمار نرخ رشد اجاره خانه در مناطق شهری را در این مدت ۳۸.۷ درصد اعلام کرده بود.
گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد روند سریع رشد قیمت فروش خانه در تهران که از ابتدای پارسال شروع شده بود، تا خرداد امسال ادامه پیدا کرده است؛ ولی قیمت در چند ماه اخیر در حدود متری ۷۵ میلیون تومان تقریباً ثابت مانده است.
این توقف رشد قیمت در شرایطی اتفاق می‌افتد که بازار مسکن با یک رکود جدی مواجه شده است. در هفت ماه اول امسال کمتر از ۲۱ هزار واحد مسکونی در تهران معامله شد که تقریباً یک سوم هفت ماه اول پارسال است.
احتمالاً یکی از دلایل افت میزان خرید و فروش خانه، ناتوانی خریداران از پرداخت این قیمت‌های نجومی است. در ماه‌های اخیر، تقریباً نیمی از واحدهای مسکونی در تهران به قیمتی بیش از ۵ میلیارد تومان به فروش رفته‌اند.
همچنین با وجود وعده‌های ابراهیم رئیسی برای افزایش ساخت‌وساز مسکن، هم تعداد واحدهای مسکونی نوساز و هم سهم آن‌ها از بازار خرید و فروش افت شدیدی داشته است.
در سال‌های میانی دهه ۹۰، تقریباً نیمی از خانه‌های فروخته‌شده در تهران نوساز (زیر ۵ سال ساخت) بودند. ولی این سهم در سال‌های اخیر به حدود یک‌چهارم معاملات کاهش یافته است.
همچنین تعداد واحدهای نوساز فروخته‌شده از ۵۲۹۹ واحد در مهرماه ۱۳۹۵ به تنها ۸۶۰ واحد در مهرماه امسال سقوط کرده است.
مقصر گرانی اجاره خانه کیست؟
سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی، کاهش افزایش قیمت خانه و کاهش ساخت‌وساز در دولت قبلی را عامل اصلی بالا رفتن اجاره‌بها دانسته است.
علی بهادری جهرمی گفته «اجاره هر چیزی تابع قیمت آن است. وقتی مسکن گران می‌شود، اجاره آن نیز بالا می‌رود. ابتدای دهه ۹۰ سالی ۸۵۰ هزار مسکن می‌ساختیم. ولی ترمز تولید را کشیدند و روی عدد ۳۵۰ هزار واحد آوردند. معلوم است که قیمت مسکن دچار بحران و چالش می‌شود.»
ولی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در دو سال و اندی که از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی گذشته، میزان افزایش قیمت مسکن در تهران تقریباً مشابه دو سال آخر دولت قبلی بوده، ولی سرعت بالا رفتن اجاره خانه در تهران و کل کشور در این دو سال اخیر تقریباً دو برابر بوده است.
طبق آمارهای بانک مرکزی، در ۲۶ ماه آخر دولت حسن روحانی، قیمت مسکن در تهران ۱۳۲.۹ درصد، اجاره خانه در تهران ۸۸.۴ درصد و در همه شهرهای ایران به طور متوسط ۹۷.۶ درصد بالا رفت.
در مقایسه، در ۲۶ ماهی که ابراهیم رئیسی بر مسند ریاست‌جمهوری بوده، قیمت مسکن در پایتخت ۱۴۵.۶ درصد، اجاره خانه در تهران ۱۵۱.۴ درصد و در کل مناطق شهری به طور متوسط ۱۷۱.۶ درصد افزایش پیدا کرده است.
افزایش سرسام‌آور اجاره‌ها باعث شده در سال‌های اخیر باعث شده بسیاری خانواده‌ها مجبور به نقل مکان به مناطق ارزان‌تر و حاشیه‌ای شهرها یا مهاجرت به شهرهای کوچک‌تر و روستاها شوند و حتی پدیده‌هایی نظیر پشت‌بام‌خوابی و موتورخانه‌نشینی شکل بگیرد.