مدتی پیش پلیس استان یزد اعلام کرد برای بیدار نگهداشتن رانندگان و جلوگیری از خوابآلودگی و بروز حوادث، میانشان دو تن تخمه شور رایگان تقسیم کرده است. شاید خلاقانه بهنظر برسد اما وزارت بهداشت این ایده را تایید نمیکند.
خبرگزاری ایرنا از قول احمد اسماعیلزاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نوشت: رانندگان برونشهری برای پیشگیری از خواب آلودگی هنگام رانندگی تخمه شور نخورند. تخمه شور یکی از تنقلات مصرفی است که در حد کم برای افراد سالم ضرری ندارد اما مصرف زیاد آن برای افراد به خصوص مبتلا به بیماریهای زمینهای مثل فشار خون بسیار مضر و اصلا برای پیشگیری از خواب آلودگی در زمان رانندگی توصیه نمیشود.
تخمه آفتابگردان یکی از مغزدانههاست و در هرم راهنمای غذایی ایران در گروه حبوبات و مغزها قرار میگیرد. مغز انواع تخمه دارای مواد مغذی مختلفی از جمله پروتئین، چربی، کربوهیدرات، مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم، منیزیم، مس، روی، منگنز، کروم و آهن و برخی ویتامین ها مانند ویتامینهای گروه B ویتامین A و ویتامین E است. همچنین مغز تخمه مقادیر قابل توجهی فیبر و چربی امگا ۳ دارد دارد. با توجه به ترکیبات تخمه مصرف انواع سالم و خام آن در حد متعادل (در حد یک سوم لیوان در روز) مناسب است و مشکل خاصی برای سلامتی ایجاد نمی کند. امامصرف زیاد تخمه به خصوص شور و بو داده مضرر بوده و چون اغلب به صورت تفننی و برای سرگرمی استفاده می شود معمولا افراد در مقدار استفاده از آن حواس شان نیست و زیاد استفاده می کنند.
باید توجه داشته باشیم که در ۱۰۰ گرم تخم آفتابگردان ۵۸۰ کالری انرژی نهفته و در صورت زیادهروی به علت کالری بالایی که دارند، باعث اضافهوزن و چاقی میشوند. در حالی که امروز شیوع اضافه وزن و چاقی در جامعه بسیار بالاست و این مسئله یکی از مشکلات سلامت جامعه محسوب میشود. دانههای آفتابگردان بهطور طبیعی سدیم کمی دارند، اما در فرآیند بو دادن و نمک زدن تخمه دارای مقادیر فراوانی از نمک میشود و مصرف زیاد آن میتواند فشارخون را افزایش دهد و خطر ابتلا به سکته، بیماریهای قلبی، پوکیاستخوان، سرطان معده و بیماریهای کلیوی را افزایش میدهد، این در حالی است امروزه فشارخون بالا در جامعه شیوع بالایی دارد. بنابراین در مصرف انواع تخمه ها باید احتیاط کرد چرا که مصرف زیاد آن به دلیل چربی و کالری بالا منجر به اضافه وزن و چاقی می شود.
استفاده از حرارت زیاد در بودادن می تواند منجر به کاهش مواد مغذی در تخمه شود و ویتامینهایی را که در برابر حرارت ناپایدار هستند تخریب کند و تغییرات نامطلوب (تبدیل روغن مفید به نامطلوب) در چربی تخمه بهوجود آورد. برخی افراد برای بودادن و شورکردن تخمه انواع با کیفیت پایین و ناسالم را انتخاب می کنند که این هم میتواند یک تهدید بالقوه برای سلامتی باشد. مصرف تخمه شور می تواند باعث بروز فشارخون بالا شود و خطر ابتلا به سکته، بیماریهای قلبی، پوکیاستخوان، سرطان معده و بیماریهای کلیوی را افزایش دهد.