بررسی 10 خودروی خارجی در نیمسال 1402 از افت 24 درصدی قیمت‌ها حکایت دارد. کاهش انتظارات تورمی، نرخ ارز و البته جریانات مربوط به واردات خودروهای دست دوم، سه فاکتور اصلی در افت منحنی قیمت خودروهای کارکرده خارجی در نیمسال اول است. بر این اساس اگر واردات خودروهای دست‌دوم طبق وعده‌های سیاستگذار پیش رود، قیمت وارداتی‌ها با افت بیشتری همراه خواهد بود.
در کنار افت قیمت خودروهای داخلی طی شش ماه گذشته، منحنی قیمت مدل‌های خارجی (وارداتی) نیز روند نزولی را در بازه زمانی موردنظر تجربه کرده است. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد میانگین قیمت خودروهای وارداتی در نیمه مهرماه، حدود 24درصد نسبت به نیمه فروردین افت کرده است. برای تهیه این گزارش، قیمت 10 خودروی وارداتی شامل بی‌ام‌و مدل 730، بنز E200، تویوتا CHR، رنو تالیسمان، هیوندایی توسان، فولکس واگن تیگوان، کیا اسپورتیج، لکسوس RX، میتسوبیشی اوتلندر و نیسان ایکس تریل در دو بازه زمانی مختلف در نظر گرفته شده است.
دوره زمانی مبدا، نیمه فروردین امسال است و دوره زمانی انتهایی نیز دیروز (دوازدهم‌مهرماه) لحاظ شده است. طبق محاسبه انجام‌شده، میانگین قیمت این 10 خودروی منتخب در شش ماه گذشته، در مجموع روندی کاهشی داشته است. البته در طول این شش ماه، قیمت خودروهای خارجی در بازار کشور با افت‌و‌خیز زیادی مواجه بوده، با‌این‌حال آنچه در نهایت رخ داده، افت حدودا 24درصدی میانگین قیمت این خودروها در بازه زمانی موردنظر است. «دنیای اقتصاد» دو هفته پیش نیز در گزارشی، روند منحنی قیمت خودروهای داخلی را در شش ماه نخست امسال بررسی کرد که طی آن مشخص شد میانگین قیمت حدودا 30درصد افت کرده است. بنابراین روند نزولی قیمت خودروهای وارداتی، همزمان و تقریبا همسو با افت قیمت مدل‌های داخلی رخ داده و این موضوع نشان می‌دهد هردو بازار تحت‌تاثیر فاکتورهای مشترک، سقوط قیمتی را تجربه کرده‌اند. البته درصد اثرگذاری فاکتورها و مولفه‌ها بر افت‌و‌خیز قیمتی خودروهای داخلی و خارجی متفاوت بوده، اما بین آنها اشتراک وجود دارد.
بر این اساس، فصل مشترک بازار خودروهای داخلی و خارجی در ماجرای نیمسال کاهشی‌شان، مواردی مانند کاهش انتظارات تورمی، پایین آمدن قیمت ارز و البته اخبار مربوط به واردات بوده است. در واقع این سه فاکتور بیشترین تاثیر را بر رفتار منحنی قیمت بازار خودرو (چه داخلی و چه خارجی) داشته‌اند. با توجه به اینکه در نیمه نخست امسال، انتظارات تورمی پایین آمده و بازار ارز ضمن افت قیمت، با ثبات نسبی همراه بوده و از طرفی، گاهی اخبار مثبتی درباره واردات خودرو منتشر شده و منحنی قیمت خودروهای خارجی (در کنار داخلی‌ها) افت را به خود دیده است.
در این بین، افت انتظارات تورمی نقش مهمی در پایین آمدن قیمت خودروهای خارجی در بازار کشور داشته است. از طرفی، معمولا با نزولی شدن «انتظارات»، قیمت ارز نیز به عنوان فاکتوری بسیار مهم و اثرگذار بر منحنی قیمت خودرو، پایین می‌آید و این اتفاق در نیمه نخست امسال رخ داده است. قیمت ارز به‌خصوص طی پنج سال گذشته که کشور درگیر تحریم بوده و کالاهای مختلف به‌ویژه خودرو جنبه سرمایه‌ای گرفته‌اند، نقش بسیار مهمی در افت‌و‌خیز قیمت در بازارهای مختلف داشته است. در این بین، بازار خودرو نیز بسیار متاثر از این فاکتور بوده، به نحوی که معمولا با بالا رفتن قیمت ارز، منحنی قیمت خودروهای خارجی کشور نیز صعود کرده و با نزولی شدن نرخ ارز، بازار خودروهای وارداتی هم سر به زیر شده است.
در نیمه ابتدایی امسال هم افت‌و‌خیز قیمت خودروهای خارجی در بازار کشور، تاثیر بسیاری از قیمت ارز داشته و اینکه در نهایت میانگین قیمت در این بازار افت کرده، در ارتباط مستقیم با کاهش قیمت ارز است. اما گذشته از انتظارات تورمی و قیمت ارز، مساله مهم دیگری که بر بازار خودروهای خارجی حاضر در بازار کشور تاثیرگذار بوده، اخبار مربوط به سرنوشت واردات است. واردات خودرو از بیش از یک سال و نیم پیش آزاد شده و در این مدت مشتریان (چه در بازار خودروهای داخلی و چه در بازار وارداتی‌ها) با پمپاژ اخبار منفی و مثبت در این ماجرا مواجه بوده‌اند. اهمیت سرنوشت واردات خودرو در بازار از آن جهت است که یکی از دلایل رشد شدید قیمت خودروهای خارجی در کشور طی پنج سال گذشته، ممنوعیت واردات بود. با ممنوع شدن واردات و البته عوامل دیگر - رشد انتظارات تورمی و صعود قیمت ارز - قیمت خودروهای خارجی در کشور فنر پاره کرد و به‌شدت بالا رفت.
در نهایت اما سیاستگذار در اسفند 1400 تصمیم به لغو ممنوعیت واردات گرفت؛ تصمیمی که صرف انتشار خبرش، از قیمت خودروهای خارجی کشور کاسته شد. پیش‌بینی کارشناسان و فعالان بازار خودرو در آن مقطع این بود که با واردات گسترده، قیمت وارداتی‌ها تا بیش از 50درصد نیز افت خواهد کرد. طبق اعلام مسوولان وقت وزارت صمت، قرار بود تا پایان بهار امسال 200هزار دستگاه خودرو وارد کشور شود؛ اتفاقی که اگر رخ می‌داد، قطعا حالا قیمت خودروهای وارداتی حاضر در بازار کشور بسیار پایین‌تر از نرخ‌های فعلی بود. با‌این‌حال، عملیات واردات خودرو طبق برنامه پیش نرفت، تا جایی که در‌حال‌حاضر فقط حدود پنج‌هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده است.
اما جدا از موضوع واردات خودروهای صفرکیلومتر که به‌هر‌حال اثر کاهشی خود را بر بازار خودروهای خارجی گذاشته، تصویب واردات خودروهای کارکرده نیز نقش قابل‌توجهی در کاهش قیمت در این بازار داشته است. اتفاقا مرور رفتار منحنی قیمت خودروهای وارداتی در شش ماه گذشته نشان می‌دهد در یکی دو هفته پایانی تیرماه و پس از تصویب و تایید مصوبه واردات خودروهای کارکرده، افتی یک‌باره و محسوس را تجربه کرده است. محاسبات «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در بازه زمانی موردنظر، میانگین قیمت خودروهای منتخب خارجی در بازار کشور، حدودا 20درصد نسبت به نیمه فروردین افت کرده است.
بدون تردید، ورود مدل‌های کارکرده به بازار خودروی کشور (البته اگر در تیراژ مناسبی باشد) منحنی قیمت در این بازار را در حد قابل‌توجهی نزولی خواهد کرد. با واردات مدل‌های کارکرده که سقف کارکرد آنها پنج سال است، مدل‌های قدیمی‌تر از سکه خواهند افتاد و قیمتشان نزولی می‌شود. به همین دلیل هرگاه واردات خودروهای کارکرده رنگ‌وبوی جدی‌تری به خود می‌گیرد، بازار خودروهای خارجی نیز رو به افت می‌رود. این البته در حالی است که هنوز آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده رسما اعلام و ابلاغ نشده و مشخص نیست چه تعداد و در چه بازه زمانی وارد خواهد شد.