در بیشتر از یک قرن، آلمان مدام به موفقیتهای اقتصادی دست مییافت و محصولاتش را به کل جهان میفروخت. خودروهای لوکس و ماشینآلات صنعتی آلمان زبانزد عام و خاص است. این کشور آنقدر این محصولات را به دیگر کشورهای جهان فروخت که نیمی از اقتصادش از طریق صادرات همین محصولات میچرخید. اما حالا ورق برگشته است.
در دورهای شغل زیادی وجود داشت و خزانه دولت هم پر بود. کتابها و مقالههایی در مدح اقتصاد آلمان نوشته میشد. اقتصاددانان و سیاستمداران به دنبال این بودند که چطور از این کشور درس بگیرند و برای خود پیاده کنند.
اما این روند دیگر کاربرد ندارد. اکنون آلمان بدترین اقتصاد بزرگ توسعه یافته جهان است و صندوق بینالمللی پول و اتحادیه اروپا انتظار دارند امسال رشد اقتصادی این کشور کاهش یابد.
به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین و از دست دادن منابع گاز طبیعی ارزان قیمت مسکو، شوک بیسابقهای به صنایع انرژیبر آلمان وارد شده است. این در حالی است که این صنایع برای مدتها نیروگاه تولید اروپا بودند.
عملکرد ضعیف ناگهانی بزرگترین اقتصاد اروپا موجی از انتقادات و بحثها را در مورد مسیر پیشرو راه انداخته است.
کریستین کولمان، مدیرعامل شرکت آلمانی «اوونیک» گفت که این کشور با خطر «صنعت زدایی» مواجه است، زیرا هزینههای بالای انرژی و عدم اقدام دولت در قبال سایر مشکلات مزمن، کارخانههای جدید و کسب و کارهای پردرآمد را به مکانهای دیگر فرستاده است.
کولمان به آسوشیتدپرس گفت که از دست دادن گاز طبیعی ارزان قیمت روسیه که برای نیروگاهها لازم است، «به طرز دردناکی به مدل کسب و کار اقتصاد آلمان آسیب وارد کرده است. ما در شرایطی هستیم که به شدت تحت تاثیر عوامل خارجی قرار داریم.»
پس از اینکه روسیه صادرات گاز را به اتحادیه اروپا قطع کرد و به بحران انرژی در این بلوک ۲۷ کشوری دامن زد، دولت آلمان از شرکت «اوونیک» خواست تا نیروگاه زغال سنگی که مربوط به دهه ۱۹۶۰ است تا چند ماه دیگر به کارش ادامه دهد.
اما از آنجایی که برنامههایی برای انتشار صفر کربن تا سال ۲۰۳۰ وجود دارد، این شرکت در حال تغییر نیروگاهش به دو ژنراتور گازسوز بود تا بعدا بتواند با هیدروژن به کار خود ادامه دهد.
قیمت گاز در حال حاضر دو برابر سال ۲۰۲۱ است. این ماجرا به شرکتهایی که برای تولید شیشه، کاغذ و پوشش فلزی مورد استفاده در ساختمانها و اتومبیلها به گاز نیاز دارند، آسیب میزند.
ضربه دوم زمانی وارد شد که شریک تجاری کلیدی چین پس از چندین دهه رشد اقتصادی قوی، روند کاهشی را تجربه میکند.
این شوکهای بیرونی، شکافهایی را در بنیان اقتصاد آلمان نمایان کرده که در طول سالها نادیده گرفته شده بود. به طور مثال آلمان در استفاده از فناوری دیجیتال و تصویب پروژههای انرژیهای تجدیدپذیر تاخیر داشته است.
دولت آلمان همچنین در سرمایهگذاری در جادهها، شبکه ریلی و اینترنت پرسرعت در مناطق روستایی تاخیر داشته است. از سوی دیگر تصمیم سال ۲۰۱۱ برای تعطیلی نیروگاههای هستهای باقیمانده در آلمان در میان نگرانیها در مورد قیمت برق و کمبود آن مورد تردید قرار گرفته است. در شرایط فعلی هم شرکتهای آلمانی با کمبود نیروکار ماهر مواجه هستند.
علاوه بر اینها، دولت بالاخره اعتراف کرد که اتکا به روسیه برای تامین ایمن گاز از طریق خطوط لوله نورد استریم زیر دریای بالتیک اشتباه بوده است.
اکنون هم پروژههای انرژی پاک به دلیل بروکراسی گسترده و مقاومت در جنبش «نه در حیات خلوت من» به تاخیر افتاده است. محدودیتهای فاصله از خانهها هم باعث شده که ساخت سالانه توربینهای بادی در منطقه باواریای جنوبی، تک رقمی شود.
علاوه بر این، یارانههای انرژی پاک که دولت بایدن به شرکتهایی که در آمریکا سرمایهگذاری میکنند ارائه میدهد، هشدارهایی را نسبت به عقب ماندن آلمان مطرح کرده است.
کولمان گفت: «ما شاهد رقابتی جهانی از سوی دولتهای ملی برای جذابترین فناوریهای آینده هستیم.»