در حال دویدن هستید ولی به جایی نمی‌رسید، در حال سقوط از بلندی هستید اما به زمین برخورد نمی‌کنید، مرگ عزیزانتان را می‌بینید ولی هیچ کاری از دست شما برنمی‌آید. دانشمندان می‌گویند کابوس‌های مشترک انسان‌ها محدود به این موارد نمی‌شود.
احتمالا شما هم مانند اکثر مردم در میانه شب به خاطر یک کابوس از خواب پریده‌اید، در حالی که عرق سرد بدنتان را گرفته است. خواب‌ها هرچند اکثرا بسیار شخصی هستند و اغلب تحت تاثیر آنچه در طول زندگی و در طول روز برای ما اتفاق افتاده قرار دارند، با این حال کابوس‌هایی هستند که در خواب‌های بسیاری از ما مشترکند.
خواب البته موضوع بسیار پیچیده‌ای است و علم هنوز نتوانسته درباره اینکه چرا ما حتی خواب می‌بینیم، نظری قطعی داشته باشد. با این وجود دانشمندان می‌گویند مطالعه خواب افراد یکی از ابزارهایی است که می‌تواند کلیدی برای شناسایی این پدیده به شمار رود.
مایکل شردل، رئیس آزمایشگاه خواب در موسسه مرکزی سلامت روان مانهایم آلمان، و همکارش در یک مطالعه از شرکت‌کنندگان خواستند آخرین خواب ناراحت‌کننده‌ای را که داشته‌اند به یاد بیاورند. آنها سپس بیش از ۱۲۰۰ کابوس رسیده را در چند موضوع دسته‌بندی کردند تا ببیند مشترکات آنها چیست.
در زیر ۱۰ موضوعی که در اغلب کابوس‌ها تکرار شده است می‌آید:
۱۰- هجوم خزنده‌ها
هجوم حشرات و یا خزندگان به داخل خانه در واقعیت به اندازه‌ای هراس‌انگیز است که می‌تواند در خواب به شکل یک کابوس خود را نشان دهد. به همین خاطر دانشمندان تصور می‌کنند خواب دیدن هجوم خزنده‌ها یا موجودات پلید کرک‌دار می‌تواند حاصل یک ترس واقعی یا نمادین باشد.
دکتر شردل در این باره می‌گوید: «اگر نمادین باشد، این هجوم می‌تواند ترس از بیماری یا هر چیز دیگری را نشان دهد که شما شخصاً با موش‌ها یا سوسک‌ها مرتبط می‌دانید. این همچنین می‌تواند نمونه‌ای از این باشد که شما در خانه‌تان حس ناامنی یا ناراحتی می‌کنید.»
۹- حضور شیطان
یکی دیگر از کابوس‌های مشترک میان افراد، احساس حضور یک روح، یک بیگانه و یا شیطان در نزدیکی است.
بنابه گفته کلینیک کلیولند، این نوع توهم در خواب اغلب افراد مبتلا به «فلج خواب» را آزار می‌دهد. این اختلال خواب ناراحت‌کننده زمانی اتفاق می‌افتد که ارتباط میان قسمت‌هایی از مغز که شما را در طول خواب بی‌حرکت نگه می‌دارند و قسمت‌هایی که شما را در خواب نگه می‌دارد، به هم می‌خورد.
در این حالت مردم اغلب گزارش می‌دهند که یک «بختک» روی قفسه سینه‌شان نشسته و آنها برای رها شدن از دست آن تقلا می‌کنند.
بالاند جلال، عصب‌شناس در دانشگاه هاروارد، در این باره می‌گوید: احتمالاً مغز شما از نمادهای آشنا همچون شخصیت‌های فیلم‌های ترسناک برای به تصویر کشیدن ترس شما در لحظه استفاده می‌کند.
برای مثال تصور کنید مادربزرگتان در کودکی به شما گفته است که ارواح و شیاطین پس از تاریکی به دهکده محل زندگی شما می‌آیند. ممکن است در میانه خواب ناگهان بیدار شوید، نوعی سایه را بینید و وحشت کنید. مغز در این حالت با توجه به سابقه ذهنی توهمات بیشتری ایجاد می‌کند و آن را طوری تفسیر می‌کند که فکر کنید یک بختک دارد به سمت‌تان می‌آید.
۸- فجایع
آتش‌سوزی، سیل، انفجار هسته‌ای و یا وقایع آخرالزمانی از موضوعات رایج کابوس‌های بسیاری از مردم است. به گفته دکتر کورلی از دانشگاه استنفورد، دیدن اینها می‌تواند نشانه‌های از نگرانی کلی برای آینده باشند زیرا مغز به کمک آنها راهی برای فکر کردن به آنچه نگرانش هستید پیدا می‌کند.
۷- احساس نگرانی
آیا شده مطمئن باشید که یک چیز مهم و بزرگ را فراموش کرده‌اید، ولی نمی‌توانید به خاطر بیاورید که آن چیز چیست؟ بسیاری از مردم در مورد این احساس خواب می‌بینند.
۶- جر و بحث و اختلاف نظر
جر و بحث و اختلاف نظر بین افراد در رده ششم پربسامدترین کابوس‌ها قرار می‌گیرند. در این سناریوها، بیننده خواب اغلب شاهد دعوای غیرفیزیکی یا مواردی نظیر آن است.
کارشناسان می‌گویند این دست کابوس‌ها می‌توانند نمادی از اضطراب اجتماعی شما در رابطه با یک رابطه شخصی باشند و نمایانگر هراستان از مکالمه پرتنشی که قبلا داشته‌اید.
۵. بیماری و مرگ
در این نوع کابوس‌ها، فرد خود یا یکی از عزیزانش را می‌بیند که از بیماری رنج می‌برد یا می‌میرد. هرچند این کابوس‌ها می‌توانند دلایل متعددی داشته باشند، ترس کلی از بیماری و مرگ یا احساس عدم سلامت نیز می‌تواند باعث دیدن چنین خواب‌هایی شوند.
این در حالی است که یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داده بود دیدن چنین خواب‌هایی می‌تواند راهی برای مغز جهت هضم اندوه و مصیبت وارده باشد.
۴. تعقیب شدن
در این دست کابوس‌ها ممکن است توسط یک انسان، یک حضور شیطانی یا حتی چیزی که نمی‌توانید ببینید تعقیب شوید. رویاهایی که در آنها تحت تعقیب قرار گرفته‌اید معمولاً به این معنی است که شما نگران چیزی هستید که احتمالا دارید از آن اجتناب می‌کنید.
۳- حوادث
این دسته گسترده از رویاها شامل مضامینی نظیر سقوط، خرابی ماشین، غرق شدن و موارد دیگر است. این کابوس‌ها ممکن است واقعی‌تر از آن چیزی باشند که فکر می‌کنید و ترس از ارتفاع، رانندگی یا خفگی را در شما نشان دهند.
آنها همچنین می‌توانند نشان‌دهنده احساس عدم کنترل بر زندگی، ترس از مرگ یا احساس ناتوانی را بازتاب دهند.
۲- پرخاشگری فیزیکی
در این قبیل کابوس‌ها، فرد ممکن است ببیند که مورد حمله قرار گرفته، در یک دعوا شرکت کرده، یا شاهد دعوای افراد دیگر باشد. معمولا این نوع کابوس می‌تواند منعکس‌کننده اضطراب اجتماعی، ترس واقعی از خشونت یا نگرانی در مورد آسیب‌پذیر بودن در برابر انتقادات دیگران باشد.
۱- شکست
اما رتبه اول و گسترده‌ترین مورد کابوس‌ها، شکست و درماندگی است. این موارد در مجموع شامل همه چیز می‌شود؛ از شکست در رسیدن به هدف، تا دیر رسیدن، گم شدن، ناتوانی در صحبت کردن، اشتباه کردن، از دست دادن یا فراموش کردن چیزی.
کابوس بسیار کلیشه‌ای عدم موفقیت در یک آزمون، از پرتکرارترین کابوس‌های این دسته به شمار می‌رود. هرچند تفسیر این موارد می‌تواند بسیار متنوع باشد، با این حال یک توضیح رایج این است که شما نسبت به توانایی خود در خانه یا محل کار، و یا در به یاد آوردن یک رویداد ناراحت‌کننده خاص احساس راحتی نمی‌کنید.