در هفته جاری 6 میلیارد دلار از منابع ارزی مسدود شده ایران در کره جنوبی که چندی پیش آزاد شده بود، به حساب 6 بانک ایرانی در قطر و در قالب یورو واریز می‌شود. به نظر می‌رسد با دسترسی کامل ایران به این منابع ارزی قدرت بازارسازی بانک مرکزی در بازار ارز افزایش یافته و کنترل فرمان ارز در میرداماد تسهیل می‌شود.
در 21 شهریور، سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت گفت که فرایند آزادسازی اموال بلوکه شده ایران در حال اجرا است و امیدوارم به‌زودی بانک مرکزی و وزارت امور خارجه جزئیات دقیق از اجرای توافقات آزادسازی اموال بلوکه شده کشور را اعلام کنند. پس از اعلام رسمی این خبر توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی، نگرانی شدیدی در میان دلالان و سفته بازان بازار ارز ایجاد شد.
آن‌گونه که به نظر می‌رسد با تداوم انتشار اخبار مثبت امکان کاهش بیشتر قیمت دلار در بازار غیررسمی وجود دارد که خوشایند دلالان بازار ارز نیست. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که قیمت دلار در روزهای آتی کاهش بیشتری خواهد داشت. به طور کلی با ثباتی که در بازار ارز از 6 ماه گذشته شکل گرفته است، کسی تمایلی به سرمایه‌گذاری و استفاده از دلار برای حفظ ارزش دارایی خود ندارد. اعلام دسترسی بانک مرکزی به پول‌های بلوکه‌شده کشورمان در هفته جاری منجر به افت قیمت دلار در هفته گذشته شد و با وجود اینکه در بازار رسمی ارز در تعطیلات چند روز اخیر خرید و فروشی در آن رخ نمی‌دهد اما در روزهای آتی پیش‌بینی می‌شود نرخ دلار با شدت بالایی روند کاهشی را تجربه کند و برگ ریزان نرخ ارز پیش از شروع فصل پاییز آغاز شود. البته از دی‌ماه سال گذشته با اجرای سیاست تثبیت اقتصادی از سوی بانک مرکزی قیمت دلار در بازار غیررسمی حوالی45 تا 50 هزار تومان مدیریت شده و از همین رو قیمت اکثر کالاهای سرمایه‌ای نیز ثابت مانده است و بازارهای همسو با دلار در ماه‌های اخیر آرامش نسبی را تجربه کردند.
انتقال کامل پول‌ها و دسترسی کامل بانک مرکزی
بر اساس اطلاعات موثق، کار افتتاح حساب ۶ بانک ایرانی که به نمایندگی از بانک مرکزی وظیفه جابه‌جایی پول‌ها را بر عهده دارند نزد بانک‌های قطری تمام شده و در آخرین تحولات صورت گرفته، بخشی از پول‌های ایران به این حساب‌ها منتقل و بخش دیگری نیز تا پایان هفته جاری به طور کامل منتقل می‌شود.
بر اساس توافق صورت گرفته بانک مرکزی، ایران به این پول‌ها دسترسی کامل دارد و می‌تواند از آن برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور استفاده کند.
استفاده از منابع آزاد شده با اراده ایران
بر اساس همین توافق بود که رئیس‌جمهور کشورمان اخیراً در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» اظهار کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران درباره چگونگی هزینه کردن ۶ میلیارد دلار از پول‌های آزادشده ایران از کره جنوبی تصمیم‌گیری خواهد کرد و این پول‌ها هر کجا که نیاز باشد، هزینه خواهد شد.
پس از این اظهارات رئیس‌جمهور ایران، رقبای انتخاباتی دموکرات‌ها اعتراض خود را شدیدتر کردند که چرا دولت بایدن در برابر ایران عقب‌نشینی کرده است. به همین علت وزارت خارجه این کشور ناچار شد برای کاهش فشارها، ادعا کند که این پول‌ها همچنان تحت نظارت قرار دارند. متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه امریکا مدعی شد که کشورش این اختیار را دارد که چنانچه ضروری تشخیص دهد، شش میلیارد دلار پول مسدود شده ایران در کره جنوبی را که در حال انتقال به قطر است، بار دیگر مسدود کند.
وی با ادعای اینکه وزارت خزانه‌داری امریکا نظارت سختگیرانه‌ای بر نحوه استفاده از این منابع دارد، گفت که ما در خصوص نحوه استفاده از این منابع هوشیارانه عمل کرده و این توانایی را داریم تا بر استفاده از آنها نظارت کنیم.
ادعاهایی برای مصرف داخلی
در این باره لازم به ذکر است که اولاً ادعای میلر ناظر به قبل از جابه‌جایی پول‌های ایران به قطر بوده و اکنون با انتقال کامل پول‌ها، امریکایی‌ها دیگر هیچ اختیاری برای کارشکنی در این زمینه نخواهند داشت.
از سوی دیگر دعوای انتخاباتی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در آستانه انتخابات امری طبیعی است که باعث می‌شود دولت مستقر برای توجیه اقدامات خود اظهاراتی را برای مصارف داخلی مطرح کند؛ بنابراین همان‌طور که خبر مجوز انتقال پول‌ها یک روز پس از امضا به کنگره اطلاع داده شد، چنین اظهاراتی هم از مسئولان امریکایی طبیعی است. البته نکته دیگری که رسانه‌های غربی و برخی مخالفان دولت در داخل مطرح می‌کنند، القای این گزاره است که این پول‌ها برای مصارف محدود بشردوستانه استفاده خواهد شد که توضیحات رئیس‌جمهور در این مورد همه ابهامات را برطرف می‌کند. رئیسی در گفت‌و‌گوی اخیر خود در پاسخ به اینکه آیا این پول‌ها برای موارد دیگری بجز امور بشردوستانه هزینه خواهد شد، گفت: بشردوستانه یعنی هر چیزی که ملت ایران احتیاج داشته باشد، بنابراین، این پول به نیازهای آنها اختصاص خواهد یافت و دولت ایران درباره نیازهای ملت ایران تصمیم‌گیری و آن را تعیین خواهد کرد.
زمزمه‌های ریزش دلار
تغییرات زیرپوستی بازار ارز ایران و تحرکات «مال‌دارها» از حدود یک ماه قبل که خبرهای مربوط به انتقال پول‌های مسدود شده ایران مطرح شد تا حدودی قابل مشاهده بود، اما حالا خبر می‌رسد که با دسترسی کامل بانک مرکزی به ۶ میلیارد دلار موجود در قطر و افزایش قدرت مانور بازارساز، قرار است به‌زودی بخشی از منابع ارزی داخلی بانک مرکزی برای مدیریت بازار استفاده شود. خبرهای رسیده حاکی است جدی بودن این موضوع وحشت را در بین دلالان ارزی افزایش داده است.
مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی ایران و رئیس اتاق ایران و چین هم در این زمینه گفته است که بانک مرکزی زمانی می‌تواند قدرت مداخله در بازار ارز را در اختیار بگیرد که به اندازه کافی ارز در جیبش داشته باشد و خوشبختانه این اتفاق در حال رخ دادن است.
او با اشاره به اینکه بانک مرکزی باید از امروز با بالاترین قیمت به بازار ارز ورود کند و فروشنده ارز باشد، تأکید می‌کند که مطمئناً بانک مرکزی از امروز می‌تواند منابع ارزی قابل دسترس خود را به اشکال گوناگون وارد بازار کند و همه باید منتظر اخبار و تأثیرات مثبت در بازار ارز باشند. به نظر می‌رسد افرادی که سال‌ها تجربه حضور در بازار ارز را دارند دست و پای خود را جمع کرده و از مدت‌ها قبل در حال مدیریت دارایی‌های خود هستند. به اعتقاد برخی صاحب‌نظران، برخی بالازدن‌های دلار را می‌توان فرصت‌هایی برای خروج از بازار با کمترین زیان در نظر گرفت.