پس از 2 سال فراز و نشیب ساخت خانه‌های 25 متری که از همان ابتدا موافق و مخالفانی داشت، اما گفته شده که در برخی از مناطق تهران کلنگ‌زنی خانه‌های مینیاتوری انجام شده و قرار است این واحدها به صورت مبله و همراه با اثاثیه در اختیار متقاضیان قرار گیرد.
حال باید دید از این واحدها به دلیل خوش قیمت بودن آن و معضلات گرانی مسکن استقبال خواهد شد یا به دلیل اینکه این واحدها دیگر رنگ و بویی از خانه ندارد و تنها خوابگاه اجباری برای زندگی قشر فرودست است که از نگاه فرهنگ ایرانی نیز نه محلی برای آسایش است و نه مشوقی برای افزایش فرزندآوری خانوار کسی از آن استقبال نمی‌کند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد ساخت واحدهای 25 متری برای سازندگان مقرون به صرفه نیست و همچنین از لحاظ فرهنگی به نوعی عادی سازی فقر در جامعه است.
کلنگ‌زنی میکرو آپارتمان آغاز شد
پروژه ساخت ۱۸۰۰ میکرو آپارتمان ۲۵ متری قرار است به زودی توسط یک مجموعه تعاونی انبوه‌ساز در منطقه ۱۹ تهران کلنگ زده شود و بنا به گفته مدیر این طرح قیمت واحدها با تجهیزات کامل کمتر از یک میلیارد تومان است که به صورت مبله و اثاثیه اولیه زندگی در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران به ایسنا گفت: پس از مطالعات تقریبا 5/2 ساله بر روی طرح مسکن اقتصادی در روزهای آینده قرارداد اولین پروژه در این قالب در منطقه ۱۹ شهرداری تهران منعقد و طی هفته‌های آینده به عملیات اجرایی می‌رسد.
خشایار باقرپور بیان کرد: مساحت زمین این طرح ۱۱ هزار متر مربع است که حدود ۱۸۰۰ واحد با مساحت ۲۵ تا ۳۵ متر در این زمین ساخته می‌شود. مدیریت شهری منطقه ۱۹ نگاه واقع‌بینانه و مثبتی به این طرح دارد؛ چراکه دیدگاه ما نسبت به احداث این میکرو آپارتمان‌ها ایجاد بستر تشکیل خانواده برای جوانان و افزایش جمعیت در راستای سیاست‌های کلی نظام است و حدود چهار سال قبل که موضوع ساخت آپارتمان‌های ۲۵ متری توسط شهرداری تهران مطرح شد واکنش‌های منفی را به دنبال داشت تا اینکه با نوسانات قیمت زمین و مسکن برخی مسئولان مسئولان دولتی از لزوم ساخت واحدهای کوچک متراژ سخن گفتند. در عین حال نگرانی‌هایی در بین بعضی افراد نسبت به کاهش کیفیت زندگی در آپارتمان‌های کوچک وجود داشت.
آنطور که مسئول اجرای طرح مسکن اقتصادی گفت: این واحدها دارای نشیمن، آشپزخانه، اتاق خواب، سرویس حمام و دستشویی، پارکینگ و انباری به صورت دلخواه، مبلمان متناسب با سایز واحد و اثاثیه کامل منزل است. سالن‌های پذیرایی اشتراکی که ساکنان به صورت زمانی می‌توانند از آن استفاده کنند، سالن ورزشی، سالن اجتماعات و رستوران از جمله امکانات رفاهی این پروژه محسوب می‌شود.
قیمت هر متر حدود ۲۵ میلیون تومان
به گفته باقرپور، رویکرد در طرح مسکن اقتصادی نقطه بهینه قیمت تمام شده توام با حفظ کیفیت بنا و رعایت استانداردها بوده که با رویکرد واقع‌بینانه نسبت به هزینه نهاده‌های تولید مسکن با قیمت‌های امروز حدود متری ۲۵ میلیون تومان برای ساخت ارزیابی می‌شود و برای تجهیز واحدها نیز ضمن رعایت اصل حمایت از تولیدات داخلی، با توجه به حجم سفارشات، تعامل مستقیم با تولیدکنندگان را در دستور کار قرار داده‌ایم تا بر اساس شاخص‌های اقتصادی امروز با قیمت تمام شده زیر یک میلیارد تومان واحدها را به مصرف‌کنندگان واقعی تحویل دهیم.
او درباره شرایط خرید مسکن ۲۵ متری بیان کرد: متقاضیان در قالب پروژه تعاونی عمرانی مسکن در این طرح مشارکت می‌کنند، واحدها با سرمایه آنها ساخته و با قیمت تمام شده تحویل داده می‌شود. مدت زمان اجرای طرح بین دو تا سه سال خواهد بود و تاخیر نخواهیم داشت، چراکه با توجه به ماهیت تعاونی عمرانی در صورتی که خدای نکرده متقاضیان به تعهدات مالی خود عمل نکنند امکان حذف و جایگزینی آنها وجود دارد تا پروژه دچار توقف نشود.
ساخت آپارتمان ۳۵ متری دوخوابه در آینده
باقرپور معتقد است: در اولین گام این پروژه متراژها بیش از ۳۵ متر نخواهد بود، اما در مرحله بعد که زوجین صاحب فرزند می‌شوند اجرای پروژه‌ای با واحدهای ۳۵ تا ۴۵ متر دوخوابه پیش‌بینی شده است و قرار نیست الگوی زندگی ایرانی را تغییر دهیم بلکه هدفمان این است تا هزینه‌های ساخت را پایین بیاوریم و صنعتی‌سازی، کوچک‌سازی، ارتقای تکنولوژی و کاهش مشاعات با استفاده از معماری مدرن، از راهکارهایی است که برای کمک به تقویت توان خرید مسکن برای زوج‌های جوان در این طرح مدنظر قرار داده‌ایم.
تورم زمین ۱. ۵ برابر مسکن
زاکانی شهردار تهران معتقد است: مدت زمان خانه‌دار شدن به بیش از ۷۰ سال رسیده و دولت برای تامین مسکن اقشار جامعه طرح نهضت ملی مسکن را در دستور کار دارد و یکی از معضلات موجود به کمبود زمین در حریم شهرهای بزرگ مربوط است که باعث شده شتاب تورم زمین بعضا بیش از تورم مسکن باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی ۱۱ سال (از ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸) تورم زمین ۱. ۵ برابر مسکن افزایش داشته است. سهم زمین در هزینه تولید مسکن از ۲۵ درصد در سال ۱۳۹۴ به حدود ۶۵ درصد در سال ۱۳۹۹ رسید. از سال ۱۳۹۹ به بعد شدت تورم مسکن کاهش پیدا کرد، اما تورم نهاده‌های ساخت افزایش یافت و بالاتر از میانگین تورم عمومی شد.
سیاست کاهش متراژ از دهه 70 کلید خورد
حسین عبداللهی تحلیلگر حوزه مسکن معتقد است: کوچک کردن مقیاس خانه‌ها با هدف افزایش دسترسی مردم به مسکن ملکی، در گذشته تجربه شده و ناموفق بوده است. این کارشناس معتقد است اواسط دهه 70 سیاست کاهش متراژ خانه‌ها کلید خورد و مردم از خانه‌های ویلایی 150 تا 200 متری وارد آپارتمان‌های کوچک تر75 متری شدند. قرار بود با این کار مردم به راحتی خانه‌دار شوند، اما حالا می‌بینیم که این مسأله حادتر شده و دسترسی مردم به خانه سخت‌تر!
این پژوهشگر مسکن بر این باور است کوچک کردن خانه‌ها، راهکار جبران سیاست‌های اشتباه سال‌های گذشته در حوزه مسکن نیست. او دلیل وضعیت کنونی را عدم کنترل مسئولان از دلالی در بازار مسکن و کمبود تولید مسکن دانست و بر این عقیده است که مسئولان می‌خواهند با کوچک کردن ابعاد خانه‌ها، این کم‌کاری را جبران کنند.
موافقان چه می‌گویند؟
صدیف بدری، عضو کمیسیون عمران مجلس درباره این طرح بیان کرد: در شرایط کنونی با توجه به بازار مسکن و مشکل کمبود عرضه در این حوزه، تولید مسکن از هر طریقی مثبت است، زیرا این مسأله، عرضه و تقاضا در بازار مسکن را به تعادل می‌رساند و در نهایت موجب کاهش قیمت مسکن می‌شود همچنین اعلام کرده برای اینکه این خانه‌ها باعث تجردگرایی در جامعه نشود، به افراد مجرد عرضه نخواهد شد و این مساکن نقطه آغازین برای زندگی افراد است و می‌توانند پس از گذشت چندین سال از زندگی متراژ مسکن خود را افزایش دهند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به بحران مسکن پیش‌رو در کلانشهرها احداث خانه‌های کوچک دیگر نه یک راهکار بلکه یک ضرورت است و باید برای مقابله با بحران مسکن و افزایش بیش از حد قیمت خانه و به تبع آن اجاره بها به سمت ساخت خانه‌های ارزان قیمت کوچک گام برداشت تا لااقل زوج‌های جوان مشکلات کمتری برای تشکیل زندگی داشته باشند.
خانه 25 متری مسکن مجردی است نه خانوار
ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران دراین خصوص معتقد است: نه تنها به عنوان یک سازنده با ساخت خانه‌های 25 متری موافق نیست بلکه ساخت میکرو آپارتمان‌های زیر 50 متر را مغایر با فرهنگ ایرانی و سیاست رشد جمعیت در کشور می‌داند.
رهبر با بیان اینکه خانه 25 متری مسکن مجردی است نه خانوار گفت: زندگی برای افراد مجرد و دانشجو در خانه‌های زیر 30 متر شاید ممکن باشد اما برای خانواده زندگی در این محیط کوچک سخت است به خصوص زمانی که دولت فعلی اعتقاد به رشد جمعیت دارد و در مذهب و فرهنگ ما نیز مسکن به محلی برای سکونت با آرامش تعبیر شده است و پیشنهاد ساخت خانه‌های 25 متری شاید در کشوری مثل ژاپن که محدودیت زمین دارد، ایده مناسبی باشد اما برای ایران که محدودیت زمین ندارد، ایده بیهوده‌ای است.
تنزل مفهوم زندگی در خانه‌های 25 متری
فرشید ایلاتی کارشناس حوزه مسکن ضمن مخالفت با ساخت خانه‌های 25 متری گفت: ساخت مسکن استطاعت‌پذیر برای روند صاحب خانگی افراد مناسب است به طوری که فرد برای شروع از خرید یک خانه کوچک 60 متری شروع می‌کنند و بعد با پس‌انداز طی سال‌ها متراژ خانه را بزرگ‌تر می‌کنند؛ این مدل در روند خانه‌دار شدن افراد مناسب است.
ایلاتی بیان کرد: اگر افراد دهک پایین به دلیل فرودستی محکوم به زندگی در خانه‌های با متراژ پایین‌تر از میکروآپارتمان شوند دیگر مفهوم مسکن به خوابگاه و سرپناه تنزل می‌یابد و این موضوع عواقب فرهنگی و اجتماعی به دنبال دارد.» او معتقد است: «مفهوم زندگی در خانه‌های 25 متری تحت تاثیر قرار می‌گیرد بنابراین دولت باید در سرانه‌های توسعه شهری کمبود مساحت خانه را برای خانوار جبران کند.
بحران کمبود مسکن با دستور جبران نمی‌شود
بیت‌ا... ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه بحران کمبود مسکن با دستور جبران نمی‌شود، تاکید کرد: عوامل بازار مسکن تعیین می‌کند که نیاز متقاضیان بازار مسکن به چه متراژی از مسکن است نه دستور دولت. ساخت خانه 25متری به عنوان یک پیشنهاد قابل تامل است، اما بازار مسکن تعیین می‌کند که الگوی متراژی خانه در این زمان بر چه متراژی باشد.
او ادامه داد: مسکن یک نیاز حیاتی است و اکنون که با بحران مسکن روبه‌رو هستیم و این امر زندگی خانوار را تحت تاثیر قرار داده و بررسی اینکه آیا ساخت‌های کوچک با فرهنگ ایرانی مغایر است یا خیر در درجه دوم قرار می‌گیرد.
خانه کوچک در علاقه خانوار ایرانی نیست
رشید پورحاجت عضو کانون سراسری انبوه‌سازان کشور با بیان اینکه به لحاظ فرهنگی تمایل و علاقه خانوار ایرانی به داشتن خانه‌های بزرگ و ویلایی است معتقد است: ساخت خانه‌های 25 متری در ایران علاوه بر اینکه نیاز خانوار را رفع نمی‌کند بلکه با این متراژ دیگر از مفاهیم مسکن هم خارج می‌شود و کارکرد خوابگاهی دارد.
پورحاجت افزود: شاید در یک خانه 25 متری هم بتوان زندگی کرد اما تامین کننده ذائقه خانوار ایرانی نیست و دولت به عنوان بزرگ‌ترین مالک در بازار مسکن، که خود به واسطه دستگاه‌های متولی عامل افزایش قیمت و بحران در بازار مسکن شده است، باید شرایط فعالیت بازیگران اصلی بازار مسکن و بخش خصوصی را با ابزارهای تامین مالی از منابع بانکی و تامین زمین تسهیل کند و از مداخله از این حوزه امتناع کند که براساس این گزارش به گفته کارشناسان زندگی در خانه‌های کوچک با متراژ زیر ۵۰ متر علاوه بر اینکه دیگر رنگ و بویی از خانه ندارد و تنها خوابگاه اجباری برای زندگی قشر فرودست است که از نگاه فرهنگ ایرانی نیز نه محلی برای آسایش است و نه مشوقی برای افزایش فرزندآوری خانوار!/ آرمان ملی