از میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا سه کشور هستند که سیگار کشیدن در خودرو را کاملا ممنوع اعلام کرده‌اند، این در حالی است که قوانین در سیزده کشور دیگر اصلا ممنوعیتی برای آن قائل نشده است.
کشور آلمان قصد دارد استعمال دخانیات در خودروهایی را که سرنشین کودک یا زن باردار دارند، ممنوع اعلام کند تا از این افراد در برابر خطرات دود سیگار محافظت کند. کارل لائوترباخ، وزیر بهداشت این کشور که شخصا پیگیر اعمال این ممنوعیت بود، اظهار داشت که باید زودتر از این‌ها این کار انجام می‌شد.
ممنوعیت استعمال دخانیات در خودروها در چندین کشور اروپایی از جمله آلمان به بحث گذاشته شده است. لائوترباخ در پستی در رسانه‌های اجتماعی نوشت که «کودکان و زنان باردار به حمایت بهتر در جامعه نیاز دارند. عدم استعمال دخانیات در خودرو در سفر یک الزام است. [ممنوعیت‌ها] باید زودتر معرفی می‌شد ... به خصوص اینکه در دوران بارداری و برای کودکان کوچک ممکن است آسیب دائمی داشته باشد.»
قوانین کنترل سیگار در کشورهای اروپایی متفاوت است. طبق اعلام گروه موسوم به «مشارکت برای عاری شدن از سیگار / SFP» در سال ۲۰۲۲ میلادی، سیگار کشیدن در خودروها در ۱۳ کشور عضو اتحادیه اروپا ممنوعیتی ندارد.
سیستم خدمات ملی سلامت در بریتانیا هشدار داده است که «سیگار کشیدن منفعلانه (یا همان در معرض دود سیگار دیگران بودن) به ویژه برای کودکان خطرناک است» و توصیه می‌کند که افراد سیگاری «دست‌کم خانه و ماشین را بدون سیگار حفظ کنند.»
سوالی که مطرح است این است که کدام کشورهای اروپایی استعمال دخانیات در خودروها را ممنوع کرده‌اند؟ آیا این ممنوعیت‌ها کلی است یا جزئی؟ و اینکه اساسا قوانین سیگار کشیدن در خودروهای شخصی در کشورهای اروپایی چگونه است؟
نهاد «مشارکت برای عاری شدن از سیگار» یک ائتلاف بزرگ اروپایی متشکل از سازمان‌های غیردولتی است که بر تجزیه و تحلیل سیاست‌های اتحادیه اروپا و سوق دادن تصمیم‌گیرندگان برای تبدیل کنترل دخانیات به یک اولویت سیاسی فعالیت می‌کند. این نهاد نقشه جامعی از مقررات استعمال دخانیات در اروپا در اختیار دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
مجاز، ممنوع یا مطلقا ممنوع؟
در کشورهای اروپایی سه روش اصلی در تنظیم مقررات مربوط به استعمال دخانیات در خودروها وجود دارد. سیگار کشیدن در خودرو در برخی کشورها مجاز است ولی در برخی دیگر یا مشمول ممنوعیت جزئی و یا به طور کامل ممنوع است.
طبق گزارش سال ۲۰۲۲ نهاد «مشارکت برای عاری شدن از سیگار»؛ تنها در سه کشور عضو اتحادیه اروپا استعمال دخانیات در خودروها مطلقا ممنوع است. این کشورها عبارتند از ایتالیا، لتونی و لیتوانی. البته در ترکیه که خواهان پیوستن به این اتحادیه اروپایی است هم سیگار کشیدن در خودرو «مطلقا ممنوع» است.
این بدان معناست که ممنوعیت کامل استعمال دخانیات در خودروها تنها در چهار کشور از ۳۹ کشور اروپایی وجود دارد.
گسترش ممنوعیت‌های جزئی در یک دهه گذشته
در یک دهه گذشته اعمال ممنوعیت جزئی بر سیگار کشیدن در خودروها رواج بیشتری یافته است. در این مدت، یازده کشور عضو اتحادیه اروپا ممنوعیت‌های جزئی را که عمدتا به استعمال دخانیات در خودروهای دارای سرنشینان زیر ۱۸ سال مرتبط هستند اعمال کرده‌اند.
این یازده کشور عبارتند از: اتریش، بلژیک، قبرس، فنلاند، فرانسه، یونان، ایرلند، لوکزامبورگ، مالت، اسلواکی و اسلوونی.
سیگار کشیدن در اتومبیل تا حدی در بریتانیا هم ممنوع است که با این احتساب، در مجموع دوازده کشور از ۳۹ کشور اروپایی چنین محدودیت‌هایی را دارند.
فقط ایرلند است که زنان باردار را هم در نظر می گیرد
ممنوعیت‌های جزئی عمدتا ممنوعیت‌هایی هستند که به طور خاص سیگار کشیدن در خودروهایی با سرنشینان زیر ۱۸ سال را ممنوع می‌کند. البته این محدودیت سنی در لوکزامبورگ ۱۲ سال، در فنلاند ۱۵ سال و در قبرس ۱۶ سال است؛ و فقط در ایرلند است که حضور زنان باردار را هم به این جمع اضافه می‌کند. سیگار کشیدن در اتومبیل در ایرلند در صورت حضور زنان باردار ممنوع است.
در ۶۰ درصد کشورهای اروپایی هیچگونه ممنوعیتی وجود ندارد
هنوز در اکثر کشورهای اروپایی ممنوعیتی برای سیگار کشیدن در خودرو وجود ندارد. استعمال دخانیات در خودرو در ۱۳ کشور عضو اتحادیه اروپا و در ۲۳ کشور از ۳۹ کشور قاره اروپا مجاز است، که معادل شش کشور از هر ۱۰ کشور اروپایی است.
بلغارستان، کرواسی، چک، دانمارک، استونی، آلمان، مجارستان، هلند، لهستان، پرتغال، رومانی، اسپانیا، سوئد، آلبانی، بوسنی و هرزگوین، ایسلند، مونته نگرو، مقدونیه شمالی، نروژ، صربستان، سوئیس و اوکراین کشورهایی هستند که محدودیت خاصی برای سیگار کشیدن در خودرو ندارند.
آیا سیگار کشیدن منفعلانه هم خطرناک است؟
در معرض دود سیگار دیگران بودن یا به عبارتی سیگار کشیدن غیرفعالانه به طور خاص برای کودکان خطرناک دارد. وقتی کسی سیگار می‌کشد، بیشتر دود وارد ریه‌های فرد نمی‌شود. بخشی از دود به هوا می رود و هر کسی که در آن نزدیکی است می تواند آن را تنفس کند.
بر اساس گزارش سیستم خدمات ملی سلامت در بریتانیا، افرادی که به طور منظم در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، بیشتر به بیماری‌های مبتلابه سیگاری‌ها از جمله سرطان ریه و بیماری قلبی گرفتار می‌شوند.
زنان بارداری که بطور غیر فعال در معرض دود سیگار سایر افراد قرار می گیرند بیشتر از دیگران مستعد زایمان زودرس هستند و نوزادان آنها ممکن است در هنگام تولد با وزن کم باشند و دچار سندرم مرگ ناگهانی نوزادان شوند. وقتی کودکان در اتومبیل‌هایی هستند که فردی در آن سیگار می‌کشد، حتی با وجود باز بودن پنجره‌ها، باز هم به طرز خطرناکی آسیب می‌بینند.
وضعیت کلی قانون سیگار کشیدن در اروپا چطور است؟
نهاد «مشارکت برای عاری بودن از سیگار» کشورها را در چهار گروه ضعیف، محدود، خوب و بسیار خوب دسته‌بندی می‌کند تا نشان دهد کدام کشورها حفاظت کافی و مؤثر در برابر دود سیگار را انجام می دهند.
کار بیشتر نیاز است
وضعیت کلی قوانین استعمال دخانیات در شش کشور اتحادیه اروپا، یعنی یونان، مجارستان، ایرلند، هلند، رومانی و اسپانیا به علاوه بریتانیا «بسیار خوب» است. کشورهایی که به عنوان «خوب» طبقه‌بندی می شوند عبارتند از: اتریش، بلژیک، استونی، فنلاند، فرانسه، ایسلند، ایتالیا، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، نروژ، اسلوونی، سوئد، ترکیه و اوکراین. در هر کدام از این دو دسته، قوانین عاری از دود هم بسیار قوی است و هم به شدت اجرا می‌شود.
هفده کشور از ۳۹ کشور اروپایی در زمره کشورهای دارای کنترل محدود یا ضعیف بر مصرف سیگار طبقه‌بندی می‌شوند. در حالت کلی، چهار کشور عضو اتحادیه اروپا یعنی آلمان، دانمارک، کرواسی و بلغارستان در این زمینه ضعیف هستند.
کدام کشورها بیشتر سیگار می کشند؟
بر اساس گزارش دفتر آمار رسمی اتحادیه اروپا (یورواستات)، در سال ۲۰۱۹، بیش از هجده درصد از افراد بالای ۱۵ سال در اتحادیه اروپا به صورت روزانه سیگار می‌کشند. در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سهم افرادی که روزانه سیگار می‌کشند از ۶.۴ درصد در سوئد تا ۲۸.۷ درصد در بلغارستان متغیر است.
قرار گرفتن روزانه در معرض دود تنباکو
در سال ۲۰۱۹، بیش از پانزده درصد از افراد بالای ۱۵ سال در اتحادیه اروپا گزارش دادند که روزانه در معرض دود تنباکو قرار داشتند.
در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بالاترین سهم افرادی که در سال ۲۰۱۹ به صورت روزانه در معرض دود سیگار قرار داشتند به ترتیب در کرواسی (۳۴.۷ درصد)، بلغارستان (۲۹.۳ درصد) و یونان (۲۸ درصد) بود.
این نرخ در فنلاند زیر پنج درصد بود، در حالی که صربستان ۴۹ درصد و بالاترین نرخ بود.