شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در دوران اشتغال به بیماری مبتلا شده و موقتاً توان کار را از دست داده و خانه‌نشین شده باشید و به این فکر کنید که در این زمان، معیشت زندگی را چه کنیم. اینجا است که بیمه‌های اجتماعی نقش خود را نشان می‌دهد. بیمه اجتماعی برای همه شاغلان از اوجب واجبات است چراکه با عدم پوشش بیمه، مشکلات معیشتی و بحران‌های اجتماعی پیش‌روی افراد قرار می‌گیرد.
از این‌رو دریافت کمک‌هزینه برای پوشش مخارج زندگی می‌تواند به کاهش مشکلات افراد کمک کند که این امر در قالب تعهدات کوتاه‌مدت از سوی سازمان‌های بیمه‌گر به بیمه شده پرداخت می‌شود. طبق گفته مسئولان، در پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری به‌عنوان یکی از حمایت‌های کوتاه‌مدت پیش‌بینی شده در قانون تأمین‌اجتماعی، محدودیت زمانی و محدودیت تعداد دفعات وجود ندارد و تا زمانی که بیمه شده برحسب تشخیص سازمان قادر به کار نباشد، پرداخت غرامت ادامه می‌یابد. بر اساس ماده 62 قانون تأمین‌اجتماعی، پرداخت این کمک‌هزینه برای متأهلین و مجردها با هم متفاوت است به این صورت که بیمه‌شدگان متأهل یا متکفل برای هر روز استراحت معادل «سه‌چهارم» متوسط دستمزد روزانه 90 روز قبل از شروع استراحت و برای افراد مجرد معادل «دو‌سوم» مبلغ مذکور است.
محمد بایندریان، معاون نظارت و تعهدات کوتاه‌مدت اداره کل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی در گفت‌و‌گو با «ایران» در خصوص نحوه دریافت «غرامت ایام بیماری» عنوان کرد:«غرامت دستمزد به وجوهی گفته می‌شود که در دوران بارداری، بیماری و عدم توانایی موقت اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق به حکم قانون به جای مزد یا حقوق به فرد بیمه شده پرداخت می‌شود. به عبارت دیگر در مواردی که فرد بیمه شده به دلایل بیماری یا بروز حوادث ناشی و غیرناشی از کار یا بیماری، به شکل موقت قادر به انجام کار نباشد و نتواند مزد و حقوق دریافت کند، سازمان تأمین‌اجتماعی با رعایت شرایط قانونی بخشی از حقوق او را در این زمان با عنوان غرامت دستمزد به فرد پرداخت می‌کند.»
وی با اشاره به شرایط دریافت این تعهد کوتاه‌مدت سازمان تأمین‌اجتماعی گفت:«برای دریافت غرامت دستمزد باید استراحت پزشکی بیمه شده به تأیید مراجع پزشکی تأمین‌اجتماعی برسد و طبق مقررات قانون تأمین‌اجتماعی، بیمه شده از کار افتاده کلی نباشد، در ایام بیماری حقوق یا مزد از کارفرما دریافت نکند و همچنین در تاریخ اعلام بیماری، مشغول به کار بوده یا در مرخصی استحقاقی باشد و کارفرما طبق ضوابط و مقررات دیگری مکلف به پرداخت حقوق بیمه شده بیمارخود نباشد.»
بایندریان با بیان اینکه برای مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری محدودیت زمانی و محدودیت تعداد دفعات وجود ندارد، افزود:«تا زمانی که بیمه شده برحسب تشخیص سازمان قادر به کار نباشد و به موجب مقررات تأمین‌اجتماعی از کار افتاده کلی شناخته نشده باشد، پرداخت غرامت دستمزد ادامه می‌یابد و مدت دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری جزو سابقه کار و پرداخت حق بیمه محسوب می‌شود.»
معاون نظارت و تعهدات کوتاه‌مدت اداره کل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی ادامه داد:«تشخیص اینکه بیمه شده نیاز به استراحت پزشکی دارد با صدور گواهی مربوطه توسط پزشک معالج و تأیید مراجع پزشکی سازمان تأمین‌اجتماعی امکان‌پذیر است. در تمام گواهی‌های استراحت پزشکی تجویزی، باید نوع بیماری، مدت بستری در بیمارستان یا استراحت در منزل به تفکیک و با صراحت مشخص شده باشد.»
بنا برگفته این مقام مسئول، طبق مقررات قانونی، گواهی‌های استراحت پزشکی مشروط بر آنکه در هر نوبت از 3 روز و در مجموع طی یک سال از 10 روز بیشتر نباشد، گواهی پزشک معالج معتبر بوده و نیازی به تأیید مجدد توسط مراجع پزشکی تأمین‌اجتماعی ندارد.
بایندریان افزود:«استراحت تجویزی مازاد بر 10 روز تا 60 روز در سال و استراحت بیشتر از 3 روز در یک نوبت باید به تأیید پزشک معتمد سازمان برسد و استراحت پزشکی مازاد بر ۶۰ روز در سال پس از تأیید شورای پزشکی معتبر است.»
بنا براعلام سازمان تأمین‌اجتماعی سال گذشته 549 هزار و 887 سند در این خصوص صادر شده و بر اساس آن مبلغ یک هزار و 867 میلیارد تومان به بیمه‌شدگان واجد شرایط بابت «غرامت دستمزد ایام بیماری» از سوی سازمان پرداخت شده است.
وی با بیان اینکه بیمه‌شدگان می‌توانند از طریق سایت سازمان تأمین‌اجتماعی مستندات خود را بارگذاری کنند، عنوان کرد:«به منظور تسهیل در پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و عدم مراجعه بیمه‌شدگان به واحدهای اجرایی، امکان ارائه درخواست و بارگذاری مستندات و مدارک مربوطه از طریق مراجعه به درگاه غیرحضوری سازمان به نشانی es.tamin.ir فراهم شده است. برای استفاده از حمایت مذکور لازم است تصویر گواهی استراحت پزشکی تجویزی توسط پزشک معالج و مستندات درمانی مرتبط در سامانه خدمات غیرحضوری تأمین‌اجتماعی بارگذاری شود.»
60 روز بیمه‌پردازی لازمه دریافت غرامت مرخصی زایمان
بایندریان با اشاره به غرامت دستمزد ایام بارداری«مرخصی زایمان» برای بانوان هم گفت:«در مدت زمان مرخصی زایمان به بیمه‌شدگان زن شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین‌اجتماعی که دارای رابطه مزدبگیری با کارفرما باشند، از سوی سازمان تأمین‌اجتماعی کمک‌هزینه پرداخت می‌شود. در ماده 67 قانون تأمین‌اجتماعی آمده است بیمه‌شدگان زن که ظرف یک سال قبل از زایمان، سابقه پرداخت حق بیمه ۶۰ روز کار را داشته باشند، می‌توانند از مرخصی زایمان استفاده کنند. ضمن آنکه بیمه شده باید در تاریخ شروع استراحت، مشغول به کار بوده یا در مرخصی استحقاقی باشد.»
او با اشاره به 9 ماهه بودن مرخصی زایمان هم گفت:«بر اساس ماده 17 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب مهر 1400، مدت مرخصی زایمان با پرداخت تمام حقوق و فوق‌العاده‌های مرتبط به 9 ماه تمام تعیین شده و در صورت درخواست مادر تا دو ماه از این مرخصی در ماه‌های پایانی بارداری قابل استفاده است. گفتنی است مرخصی زایمان برای تولد دو قلو و بیشتر، 12 ماه است.»
به گفته سازمان تأمین‌اجتماعی در سال 1401 با صدور 315 هزار و 275 سند، مبلغ هزار و 500 میلیارد تومان به بیمه‌شدگان زن واجد شرایط پرداخت شده است.
معاون نظارت و تعهدات کوتاه‌مدت اداره کل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی با اشاره به اینکه محدودیتی در تعداد دفعات استفاده از مرخصی زایمان برای زنان بیمه شده وجود ندارد، عنوان کرد:«این کمک‌هزینه بابت هر زایمان در صورت احراز شرایط قانونی، قابل پرداخت است. بانوان مشمول این قانون در صورت ابتلا به بیماری‌هایی که سلامت جنین یا مادر را تهدید می‌کند، می‌توانند با ارائه گواهی پزشک متخصص و تأیید شورای پزشکی، در دوره 9 ماهه بارداری قبل از زایمان از غرامت دستمزد ایام بیماری و مازاد بر مرخصی زایمان استفاده کنند. همچنین کمک‌هزینه بارداری از اولین روز شروع استراحت محاسبه و پرداخت می‌شود و مدت دریافت غرامت دستمزد ایام بارداری جزو سوابق بیمه‌ای بیمه‌شدگان زن محاسبه خواهد شد.»
امکان دریافت مرخصی زایمان از طریق مراجعه به درگاه غیرحضوری سازمان به نشانی es.tamin.ir فراهم می‌باشد و برای استفاده از حمایت مذکور لازم است تصویر گواهی استراحت مرخصی زایمان تجویزی توسط پزشک معالج و تصویر صفحه اول شناسنامه نوزاد و صفحه مربوط به مشخصات نوزاد در شناسنامه مادر در سامانه خدمات غیرحضوری تأمین‌اجتماعی بارگذاری شود. بیمه‌شدگان گرامی می‌توانند با نصب نرم‌افزار کاربردی (اپلیکیشن) «تأمین من» از حمایت‌های مذکور و همچنین سایر خدمات غیرحضوری سازمان تأمین‌اجتماعی به صورت الکترونیکی بهره‌مند شوند.