رئیس جمهور در نشست مجازی سران سازمان همکاری شانگهای به میزبانی هند، با ابراز خرسندی از الحاق رسمی ایران به این سازمان گفت : قطعا مزایای عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای، در تاریخ ماندگار خواهد شد.
متن سخنرانی رئیس جمهور در نشست سران سازمان همکاری شانگهای که به صورت وبینار و به میزبانی هند برگزار شد، به شرح زیر است:مزایای عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای در تاریخ ماندگار خواهد شد
جناب آقای نارندرا مودی، نخست وزیر محترم هند.
جناب آقای ژانگ مینگ، دبیرکل محترم سازمان همکاری شانگهای.
رؤسای محترم جمهور، عالیجنابان.
خانم‌ها و آقایان.
در ابتدا مایلم از نخست وزیر محترم هند بابت میزبانی و سایر دست¬اندرکاران برگزاری این نشست مهم تشکر نمایم. فرصت را مغتنم شمرده و به نمایندگی از ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران، مراتب خرسندی خود را به سبب الحاق رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهمین عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای ابراز می‌نمایم. همچنین از تلاش‌های صورت گرفته توسط دبیرخانه و اعضای محترم سازمان نیز صمیمانه تشکر می‌کنم.
جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان سازمانی در حال رشد با شاخصه‌ها و ظرفیت‌های قابل توجه، از جایگاه ممتازی در ارتقاء روند توسعه همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی برخودار است. قطعا مزایای عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، در تاریخ ماندگار خواهد شد.
بصورت خاص امیدوارم حضور ایران در این سازمان مهم و تاثیرگذار، بستر تامین امنیت دسته جمعی، رهنمون شدن به سوی توسعه پایدار، گسترش پیوندها و ارتباطات، تقویت وحدت، احترام بیش از پیش به حق حاکمیت کشورها، و هم¬افزایی برای مقابله با تهدیدات محیط زیستی را فراهم آورد.
اینک مایلم در ارتباط با نقش¬آفرینی جمهوری اسلامی ایران در این شش حوزه، نکاتی را به اختصار بیان نمایم:
در باب امنیت؛ تجربه ملل مختلف در دو دهه گذشته، بیش از پیش نشان داده که امنیت، امری درون‌زا و دستاوردی جمعی است. صلح و ثبات پایدار، زمانی میسر می¬شود که ملت¬های منطقه با تکیه بر آرمان¬های مشترک برآمده از فرهنگ و تمدن خود، بستر همکاری را فراهم آورند. امنیت منطقه¬ای از خواست ملت‌ها آغاز شده، با اراده دولت¬ها قوام یافته و به دور از مداخله قدرت¬های سلطه¬گر میسر می¬گردد.
جمهوری اسلامی ایران بر اساس چنین دیدگاهی، سیاست «همسایگی و همگرایی» را مبنای سیاست خارجی خود قرار داده و آن را مسیر مطلوب برای تحقق صلح و ثبات منطقه¬ای می¬داند. جمهوری اسلامی ایران با تجربه بیش از دو دهه مبارزه موفق با تروریسم و افراط¬گرایی، تعهد خود به تضمین امنیت و مبارزه با سلطه‌گری در منطقه را به اثبات رسانده است و آمادگی دارد که تجربه و ظرفیت‌های خود را در چارچوب سازوکار‌های سازمان همکاری شانگهای به اشتراک بگذارد تا به سوی منطقه‌ای عاری از تروریسم، افراط¬گرایی و جدایی¬طلبی پیش رویم. جمهوری اسلامی که حتی فراتر از سهم عادلانه خود از آورارگان ملت ستمدیده افغانستان میزبانی کرده است، براین باور است که صلح پایدار دراین کشور، راه حلی جزء تشکیل حکومت فراگیر ازهمه گرو ههای قومی، سیاسی و مذهبی ندارد. ما همچنین آمادگی همکاری در مقابله با تهدید‌های نوین از جمله در حوزه جرایم سایبری، جرایم سازمان یافته ومواد مخدررا ازطریق سازمان همکاری‌های شانگهای داریم.
در باب اقتصاد؛ سازمان همکاری شانگهای بیش از ۶۰ درصد منطقه اوراسیا و بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. این ظرفیت عظیم، توان بالقوه گسترده¬ای را به این سازمان برای توسعه تجارت و تعمیق همکاری‌های اقتصادی در اشکال مختلف اعطا کرده است.
جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت از ابتکار‌های سازنده همچون "ابتکار توسعه جهانی"، بر این باور است که همکاری اعضا در حوزه انرژی، فناوری، صنعت، کشاورزی، تجارت و بازرگانی می‌تواند چشم¬اندازی روشن از نظم منطقه¬ای عادلانه، پیشِ چشمِ مللِ جهان بگشاید. این در حالیست که قدرت‌های سلطه‌گر غربی با توسل به اجبار اقتصادی و تحریم، امنیت و رفاه اقتصادی و اصول تجارت عادلانه را در جهان به مخاطره انداخته اند.
با اتکاء به تجربه دهه‌های گذشته، اینک کاملا مشهود است که در کنار نظامی‌گری، آنچه بسترساز نظام سلطه غربی شده، سلطه دلار بوده است و لذا هرگونه تلاش برای شکل-دهی به یک نظام عادلانه بین المللی، نیازمند حذف این ابزار سلطه در مناسبات درون-منطقه‌ای است.
گسترش استفاده از ارز‌های ملی در تجارت بین‌المللی و مبادلات مالی میان اعضای این سازمان و شرکای تجاری آنها، نیازمند توجه جدی‌تری است. جمهوری اسلامی ایران از هرگونه اقدام جهت معرفی ابزار‌های مالیِ پرداخت، مبتنی بر فناوری‌های نوین، جهت تسهیل تبادلات مالی میان اعضا و شرکای تجاری، بویژه در چارچوب¬های چندجانبه، استقبال می‌کند.
برخورداری از نیروی انسانی متخصص و دستاورد‌های چشمگیر در حوزه فناوری‌های پیشرفته و علوم نوین از ظرفیت‌های خاص جمهوری اسلامی ایران است که می¬تواند همکاری¬های اقتصادی چندجانبه را تقویت کند. ملت ایران، با تکیه بر توان داخلی و دانش بومی خود توانسته است به رده‌های بالایی از تولیدات علمی، فناوری، زیست‌فناوری، پزشکی، نانو، مهندسی، الکترونیک، دفاعی و بسیاری از موضوعات دانش-بنیان دست پیدا کند؛ حوزه‌هایی که مورد درخواست بسیاری از کشورها برای همکاری است. جمهوری اسلامی نیز این آمادگی را دارد که ضمن توسعه همکاری‌های علمی و فناوری، تجربیات و دستاورد‌های خود را به اشتراک بگذارد.
در باب تقویت پیوندها؛ توسعه اقتصادی همگانی مستلزم گسترش پیوندها و مسیر‌های ترانزیتی و مواصلاتی در منطقه است. گسترش این پیوندها صرفا با رعایت حق حاکمیت کشورها می‌تواند به هدف والای همگرایی اقتصادی نائل آید.
هم اکنون ابتکارات بسیار ارزنده‌ای در سطح اوراسیا در جریان است که توانسته کشور‌های عضو را به یکدیگر پیوند داده و زیرساخت‌های گسترش تجارت میان ملل منطقه را فراهم آورد. جمهوری اسلامی ایران همواره حمایت کامل خود از کلان¬پروژه¬های موجود نظیر گذرگاه شمال- جنوب و پروژه کمربند- راه را اعلام کرده و در اولویت خود قرار داده است. در همین راستا با همت متخصصین ایرانی و همکاری مشترک ایران و روسیه، تکمیل مسیر ریلی کریدور شمال- جنوب وارد مرحله اجرایی شده است. بهره‌برداری از این شاهراه ارتباطی می¬تواند به ارتقا و ثبات زنجیره¬های تامینِ جهانی کمک کرده و و امنیت را برای ملل منطقه به ارمغان اورد. در این راستا آمادگی داریم همکاری‌های لازم را جهت ساماندهی حمل و نقل کالا و مسافر، افزایش دسترسی اعضا به بازار‌های جهانی و هماهنگ‌سازی سیاست‌های حمل و نقل، به عمل آوریم. ما بر این باوریم که سازمان همکاری شانگهای می‌تواند تسهیل¬گر همکاری کشور‌های عضو برای پیشبرد و توسعه پروژه‌های ترانزیتی حاضر و تعریف ابتکارات نوین باشد.
همچنین مزیت‌های امنیتی و زیرساختی جمهوری اسلامی ایران برای افزایش خطوط انتقال انرژی، می‌تواند برای اجرای پروژه‌های مشترک اقتصادی با تضمین بهره‌وری بالا در اختیار اعضای محترم شانگهای قرار گیرد.
در باب وحدت: پیوند‌های تاریخی و تمدنی میان کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای آرمان¬ها، اهداف و منافع مشترک را به ارمغان آورده و ما را به سوی تعریفی مشترک از امنیت و توسعه رهنمون می¬کند. مهمترین گام در تقویت وحدت، حفاظت از هنجار‌های مترقی بومی، قاعده‌سازی بر اساس آن هنجار‌ها و ممانعت از غلبه هنجار‌های غربی است تا مفاهیم همکاری‌جویانه از معانی واقعی خود تهی نشوند.
بزرگترین ظرفیت ما برای وحدت و صلح‌سازی، ظرفیت تمدنی ماست. اینک که این قاره کهن دوباره سربرآورده باید با تکیه بر اخلاق، معنویت، عدالت، عقلانیت و احترام به کرامت انسانی، بار دیگر تمدن‌ساز گردد. سازمان همکاری‌های شانگهای که نماد این "خانواده بزرگ تمدنی" است اکنون در جایگاهی ایستاده است که می‌تواند، افق‌های جدیدی از همگرایی منطقه‌ای و همکاری‌های امنیت‌ساز را بنا نهد.
احترام به ارزش‌ها و مقدسات ملت‌ها یک اصل وحدت بخش است و هرگونه اهانت به ارزش‌ها بخصوص اهانت برخی کشور‌های اروپایی به قرآن کریم بیانگر سقوط اخلاقی آن و موجب نفرت‌پراکنی و گسترش ناامنی است که باید با نمایش وحدت ملل متمدن، با آن برخورد شود.
در باب احترام به حق حاکمیت ملت‌ها: چندجانبه¬گرایی در جهان معاصر به معنای تشریک مساعی و هم¬افزایی کشور‌های مستقل برای نیل به خیر مشترک است. چنین برداشتی از چندجانبه¬گرایی در تعارض با ائتلاف¬سازی¬های امنیتی برای ترویج خشونت و خصومت با سایر کشورها است. چندجانبه¬گرایی واقعی، به نفع ملت‌هاست و نه در خدمت قدرت‌ها. در پرتو احترام به حق حاکمیت کشورها و تکیه بر همکاری¬های سودمند متقابل، اهداف والای امنیت و توسعه پایدار قابل تحقق است.
دولتی که امروز در چهارم جولای سالگرد استقلال خود را جشن می‌گیرد، استقلال بسیاری از کشورها را زیر پا می‌گذارد و حق تعیین سرنوشت را از بسیاری از ملت‌ها بخصوص ملت فلسطین سلب کرده است.
هیچ انسان آزاده یا ملت متمدنی نیست مگر آنکه دل در گرو آرمان فلسطین و آزادی این ملت مظلوم از ظلم و اشغالگری رژیم صهیونیستی داشته باشد. سکوت در برابر ظلم و اشغالگری رژیم کودک¬کش اسرائیل، موجب تشدید تجاوزگری این رژیم و نقض فاحش حقوق بشر می‌شود. جنایات امروز رژیم صهیونیستی در اردوگاه جنین، یادآور جنایات دردناک اشغال فلسطین در سال ۱۹۴۸ می‌باشد. رژیم صهیونیستی نماد عینی تجاوز به حق حاکمیت ملت‌هاست.
جمهوری اسلامی ایران ضمن احترام به حق حاکمیت همه ملل مستقل، هرگونه مداخله در امور داخلی کشورها را محکوم می‌کند و تقویت حاکمیت ملی را راه حل اصلی مقابله با ناامنی و تروریسم می‌داند.
در باب محیط زیست: یکی از مهم¬ترین تهدید‌هایی که جامعه جهانی را در دوران حاضر تهدید می‌کند تغییرات آب و هوایی است. تغییرات اقلیمی امکان تبدیل شدن به تنش¬های ژئوپلتیکی را دارد که می‌تواند کشورها را با بحران¬های امنیتی پیچیده دست به گریبان کند. منطقه ما نیز با انواع تهدید‌هایی زیست¬محیطی نظیر کمبود منابع آب و گرمایش هوا و فرسایش خاک مواجه است. ماهیت این تهدید‌ها به گونه¬ای¬ است که جز در پرتو همکاری¬های چندجانبه، درک آسیب¬های احتمالی در دراز مدت و تنظیم قواعد و مقررات در چارچوب سازمان¬های منطقه¬ای امکان مقابله با آنها وجود ندارد. در همین راستا جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که با ایجاد سازوکار‌های چندجانبه از جمله تشکیل کارگروه‌های مشترک برای مدیریت و توزیع عادلانه منابع آبی، می‌توان مانع از تبدیل شدن اینگونه چالش‌ها به تنش شد.
جناب آقای رئیس، همکاران عزیز.
در پایان ضمن تشکر مجدد از نخست وزیر محترم هند بابت میزبانی و سایر دست اندرکاران جهت برگزاری موفق این نشست مهم، ریاست جدید سازمان به جمهوری قزاقستان را تبریک می‌گویم، و موفقیت این نشستِ ارزشمند را در دستیابی به اهداف بزرگ خویش آرزومندم.
از توجه شما سپاسگزارم