به نظر می‌رسد تخریب سد کاخوفکا بدست اوکراینی‌ها با توجه به شرایط نبرد در جبهه‌های جنگ و وعده کی‌یف برای انجام ضد حمله‌ای بزرگ در مناطق جنوب شرقی و شرق این کشور به منظور باز پس گرفتن مناطق اشغالی نمی‌تواند برای کی‌یف منافع بزرگی در پی داشته باشد.
سد و نیروگاه آبی کاخوفکا در جنوب اوکراین در نخستین ساعات بامداد روز سه‌شنبه ششم ژوئن بر اثر انفجاری که منشا آن هنوز مشخص نشده تخریب شد.
منشا و عامل اصلی تخریب سد کاخوفکا هنوز مشخص نشده و دو طرف جنگ در اوکراین هر یک دیگری را به دست داشتن در آن متهم می‌کنند.
آنچه از تصاویر منتشر شده پیدا است انفجاری پشت سد و احیانا در ساختمان نیروگاه آبی متصل به آن بخش بزرگی از این سازه را تخریب کرده است.
علاوه بر نگرانی نسبت به تبعات زیست محیطی تخریب سد کاخوفکا که جاری شدن سیل در مناطق مشرف به آن و اختلال در عملکرد یا حتی مخاطرات غیرقابل پیش‌بینی حاصل از قطع یک منبع خنک کننده برای نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا از جمله آنها است، طرح دو پرسش مهم در باره اهمیت این سد و نفع برنده اصلی از تخریب آن به نظر لازم و ضروری می‌آید.
کنترل سد در دست کیست؟
این سد در قلمرو تحت کنترل روسیه در نزدیکی شهر بزرگ خرسون واقع شده است.
نیروهای روسی خرسون را در مارس ۲۰۲۲ میلادی تصرف کردند، اما نظامیان اوکراینی نوامبر سال گذشته با یک ضد حمله موفق این شهر را بازپس گرفتند و نیروهای روسی پس از این حمله به سمت کرانه جنوبی رودخانه دنیپرو عقب‌نشینی کردند.
روسیه همچنان کنترل بیشتر قلمرو کرانه های جنوبی در پایین دست سد را در اختیار دارد، در حالی که اوکراین مناطق شمال رودخانه را کنترل می کند.
اهمیت سد کاخوفکا در چیست؟
این سد با ارتفاع ۳۰ متر (۹۸ فوت) و طول ۳.۲ کیلومتر (۲ مایل) سال ۱۹۵۶ بر روی رودخانه دنیپرو به عنوان بخشی از نیروگاه برق آبی کاخوفکا ساخته شد.
کاخوفکا آب بخش‌های وسیعی از جنوب شرقی اوکراین و همچنین شبه جزیره کریمه اوکراین را که روسیه ضمیمه خاک خود کرد، تامین می کند.
آب مورد استفاده برای خنک‌سازی ضروری شش رآکتور نیروگاه زاپوریژیا، بزرگترین تأسیسات هسته‌ای اروپا و همچنین خنک سازی سوخت مصرفی و ژنراتورهای اضطراری نیروگاه که هنگام قطع برق مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند از مخزن همین سد تامین می‌شود.
کدام طرف جنگ از تخریب سد کاخوفکا سود می‌برد؟
تخریب سد کاخوفکا با توجه به شرایط نبرد در جبهه‌های جنگ و وعده اوکراین برای انجام ضد حمله‌ای بزرگ در مناطق جنوب شرقی و شرق این کشور به منظور باز پس گرفتن مناطق اشغالی نمی‌تواند برای کی‌یف منافع بزرگی به همراه داشته باشد.
توجه به همین یک نکته کافی است تا اتهام مطرح از سوی کی‌یف مبنی بر دست داشتن روسیه در انفجار سد کاخوفکا محتمل‌تر به نظر آید، احتمالی که هنوز هیچ مرجع مستقل بیطرف آن را تایید یا رد نکرده است.
برای صحت سنجی این موضوع کافی است به آنچه در گزارش نیوزویک به نقل از یک مشاور ارشد وزارت دفاع اوکراین آمده است توجه کرد.
به گفته این مقام ارشد نظامی تخریب سد «نوا کاخوفکا» در امتداد رودخانه دنیپرو واقع در جنوب اوکراین عملاً به هر امیدی مبنی بر اینکه نیروهای تحت امر کی‌یف قادر به انجام حمله‌ای موفقیت آمیز در سراسر آبراه باشند، پایان می دهد.
این رودخانه بخشی از خط مقدم میان نیروهای اوکراینی و اشغالگران روسیه را تشکیل می‌دهد؛ به نحوی که نیروهای اوکراینی در در شهر خرسون و سواحل غربی آن و روس‌ها در شرق آن سنگر گرفته‌اند.
با فرض اینکه روسیه پشت این ماجرا باشد دو نکته مهم مطرح می‌شود؛ نخست تبعات زیان‌باری که تخریب این سد به عنوان مهم‌ترین تامین کننده آب مصرفی شبه جزیره کریمه، منطقه ضمیمه شده به خاک روسیه در سال ۲۰۱۴ برای ساکنان این منطقه دارد و دوم نفعی احتمالی که کرملین با تحت تاثیر قراردادن مناطق جنوب شرقی بواسطه سیلاب‌های ویران‌گر ناشی از تخریب سد از آن بهره‌مند خواهد شد.
تجدید قوا و جلوگیری از پیشروی نیروهای اوکراینی در جنوب شرق
روسیه با در نظر گرفتن چنین احتمالی، کی‌یف، مقامات اوکراینی و نظامیان این کشور را برای مدتی درگیر واقعه خواهد کرد و به نوعی ضمن جلوگیری و یا به تاخیر انداختن ضد حملات وعده داده شده اوکراین که بخشی از آن به تازگی در جنوب دونتسک و اطراف شهر باهموت انجام شد، به نیروهای خود برای عملیات آتی استراحت می‌دهد.
با محتمل دانستن چنین سناریویی باید این نکته را در نظر داشت که مسکو برای دستیابی به اهداف نظامی پیش‌بینی شده پس از تخریب سد کاخوفکا، زیان‌ها و تبعات خسارت‌بار این واقعه برای منطقه تحت اشغال خود در شبه جزیره کریمه را فدا کرده است.
این نکته را نیز باید افزود که با تخریب کامل نیروگاه آبی پشت سد کاخوفکا بخش عمده‌ای از مناطق اوکراین از جمله مناطق جنوب و جنوب شرقی احتمالا از دسترسی به برق محروم می‌شوند.
خرسون بخشی از خط مقدم یکی از مکان‌های در نظر گرفته شده برای ضد حملات احتمالی بهار و تابستان امسال از سوی اوکراین بود.
عملیات ضد‌حمله اوکراین در امتداد دنیپرو از برنامه خارج شد
آندری زاگورودنیوک که از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ وزیر دفاع اوکراین بود و اکنون سمت مشاور در وزارت دفاع این کشور را برعهده دارد به نیوزویک گفت که حمله آبی-خاکی در امتداد رودخانه اکنون از برنامه خارج شده است.
این مشاور نظامی کی‌یف در ادامه تصریح کرد با توجه به تخریب سد کاخوفکا «عبور از رودخانه دنیپرو در این منطقه به طور قابل توجهی غیرممکن و حتی انجام عملیات در کل آن منطقه بسیار دشوار خواهد شد.»
وی تخریب این سد را «تروریسم محض» خواند و افزود که مسکو مسئولیت این فاجعه را بر عهده نخواهد گرفت. مشاور وزارت دفاع اوکراین سپس تاکید کرد: «منفجر کردن سد برای منحرف کردن توجهات، برهم زدن تمرکز از ضد حملات و جلوگیری از عبور نیروهای اوکراینی از دنیپرو صورت گرفته است.»
کی‌یف ارتش روسیه را مسئول این فاجعه می‌داند و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین نیروهای اشغالگر را «تروریست» خوانده است .
به گزارش نیوزویک، کی‌یف پیش‌تر هشدار داده بود که روس‌ها سد را مین گذاری کرده‌اند تا در صورت پیشروی بیشتر سربازان اوکراینی آنرا تخریب کنند.
مقامات منصوب کرملین در منطقه اشغالی ادعا کرده‌اند که این سد بامداد روز سه‌شنبه هدف حملات راکتی نیروهای اوکراینی قرار گرفته است.