با وجود توسعه روزافزون بانکداری الکترونیک در کشور، همچنان چک به عنوان یک اوراق بهادار برای خرید اعتباری جایگاه خود را حفظ کرده است. هرچند تا پیش از سال 1397 و قبل از اصلاح قانون چک، به دلیل ازدیاد چک‌های برگشتی درعمل اعتبار چک دچار خدشه شده بود، اما اصلاح این قانون موجب بازگشت تدریجی اعتبار به چک شده است.
حال پس از گذشت چند سال از این اصلاحات و با وجود دشواری استفاده از چک‌های صیادی به دلیل ضرورت ثبت آن درسامانه، آمارها از افزایش استقبال فعالان اقتصادی و مردم برای صدور یا پذیرش چک حکایت می‌کند. درحالی که در پایان سال ۱۳۹۶، یعنی سال ماقبل تصویب قانون چک، نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله‌ای ۱۵.۴ درصد بود، اکنون این نسبت به 7 درصد رسیده که گویای نصف شدن این نسبت است. براساس آمارهای ارائه شده ازسوی بانک مرکزی در اسفند ماه سال گذشته که همواره شاهد افزایش مبادلات مالی هستیم، استفاده از چک با بیش از 8.6 میلیون فقره رکورد زد و این درشرایطی بود که نسبت چک‌های برگشتی درحد 7 درصد بود.
روز گذشته بانک مرکزی با به روز کردن آمارهای خود، وضعیت چک‌های مبادله‌ای، وصولی و برگشتی درنخستین ماه سال‌جاری را منتشر کرد که نشان از تداوم استقبال از این ابزار پرداخت است. براساس این گزارش، در فروردین‌ماه امسال بیش از 6 میلیون و 400 هزار فقره چک مبادله شد که نسبت به ماه مشابه سال قبل، بیش از ۲۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد. براساس آمار، چک‌های مبادله‌ای طی فروردین ماه سال‌جاری در سامانه چکاوک بیش از 6 میلیون و 400 هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر 328 هزار میلیارد تومان مبادله شد که از کل تعداد و مبلغ چک‌های مبادله‌شده در این ماه به ترتیب 93 درصد و 90.5 درصد وصول شده است. درصد تعداد و مبلغ چک‌های وصول‌شده در ماه قبل از آن یعنی اسفند ماه سال ۱۴۰۱ به ترتیب معادل 93 درصد و 91.3 درصد بوده است. همچنین این نسبت در ماه مشابه سال قبل به ترتیب برابر 90.9 درصد و 88.8 درصد بوده است.
کاهش 40 درصدی چک‌های برگشتی
در فروردین امسال، در کل کشور حدود 451 هزار فقره چک به ارزشی حدود 31 هزارمیلیارد تومان برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد 25.8 درصد و از لحاظ مبلغ 39.2 درصد کاهش داشته است. دراین ماه از کل تعداد و مبلغ چک‌های مبادله شده به ترتیب 7 درصد و 9.5 درصد برگشت داده شده است. این درحالی است که درفروردین سال گذشته از نظر تعداد 9.1 درصد و از لحاظ مبلغ 11.2 درصد چک‌های مبادله شده برگشت خورده است.
بدین ترتیب شاهد افت 2.1 درصدی درنسبت تعداد و ارزش چک‌های برگشتی در فروردین امسال درمقایسه با فروردین پارسال هستیم. براساس این گزارش در حال حاضر بیش از 85 درصد چک‌های وصول شده در سامانه چکاوک از چک‌های جدید بوده است. چک‌های قدیمی تا پایان شهریور ماه سال‌جاری با چک‌های جدید جایگزین می‌شوند و پس از این تاریخ، چک‌های قدیمی فقط در بانک‌های صادرکننده دسته چک، قابلیت نقدشدن را خواهد داشت.