واردات مرغ آلوده به رادیواکتیو از بلاروس، موضوع نامه محرمانه‌ای است که یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس آن را افشا کرد و از واردات مواد غذایی غیراستاندارد گلایه کرد. هرچند وزارت کشاورزی در واکنش به پیگیری «شرق» این موضوع را تکذیب کرده و اعلام می‌کند که در کل واردات مرغ منتفی شده است، اما کیفیت شبهه‌ناک مواد غذایی در ایران سال‌هاست خبرساز می‌شود و نهادهای متولی با تکذیب ماجرا، غائله را خاتمه می‌دهند. تکذیب‌هایی که گاهی مورد تردید قرار می‌گیرد.
واردات مرغ کلا منتفی شد
اخیرا جلال محمودزاده، عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون کشاورزی، با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود از احتمال واردات مرغ آلوده به کشور خبر داد. این نماینده مجلس در رشته‌توییتی نوشت: «پس از خبر واردات گندم آلوده به سرب از روسیه و برنج آلوده به آرسنیک از هند طی دو سال گذشته! متأسفانه خبر رسیده که دولت درصدد واردات مرغ‌های «احتمالا آلوده» از کشور بلاروس است. در‌حالی‌که وزارت جهاد کشاورزی به‌صورت محرمانه گزارش داده است که احتمال آلوده‌بودن این مرغ‌ها به مواد رادیواکتیو وجود دارد؛ بنابراین جناب رئیس‌جمهور هشدار می‌دهم که طبق قانون وظیفه حفاظت از سلامتی مردم بر عهده شخص شماست، پس مماشات نکنید».
با این حال روابط‌عمومی وزارت کشاورزی در پاسخ به «شرق» با گفتن اینکه «این ادعا کاملا کذب است» توضیح می‌دهد که «واردات مرغ از بلاروس منتفی شده است» و محمودزاده هم پس از انتشار این توییت به ایلنا توضیح داد: «اخیرا در رابطه با مرغ بحثی مطرح شد که اینها دارند مرغ آلوده از بلاروس وارد می‌کنند، یعنی درصدد هستند و هنوز وارد نکرده‌اند، در این زمینه بحث‌هایی وجود داشت. خوشبختانه بعد از انتشار این توییت از وزارت جهاد کشاورزی با من تماس گرفتند و اعلام کردند که نامه‌اش را هم می‌نویسیم و کتبا اعلام می‌کنیم که واردات مرغ از بلاروس به کلی منتفی است».
البته ظاهرا واردات مرغ فقط به دلیل آلودگی منتفی نشده و حواشی دیگری منجر به این ماجرا شده است. ذبیح‌‌الله اعظمی‌ساردویی، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به گلایه مرغداران درباره واردات بی‌سابقه مرغ در دو سال اخیر توضیح داده که «سرپرست وزارت کشاورزی قول داده‌اند که دیگر مرغ وارد کشور نشود؛ البته مشروط بر اینکه تولیدکنندگان مرغ را با نرخ مصوب یعنی کیلویی 73 هزار تومان توزیع کنند».
کیفیت پاشنه آشیل صادرات مواد غذایی
بحث کیفیت مواد غذایی در بازار سال‌هاست خبرسازی می‌کند و در سال 1400 بود که جنجال برگشت فلفلدلمهای صادراتی از روسیه به رسانه‌ها کشید. گمرک روسیه علت مرجوع‌کردن محموله صادراتی ایران را استفاده از چهار نوع سم غیراستاندارد دانسته بود. درست چند ماه پس از آن، جمهوری آذربایجان هم ۱۵ تن فلفلدلمهای صادراتی ایران را معدوم کرد. در همان سال اخبار دیگری مبنی بر برگشت انواع محصولات کشاورزی صادراتی از‌جمله سیب‌زمینی از ازبکستان و کیوی از هند و امارات نیز منتشر شد.
علت تمام این اتفاقات از نظر کشورهای وارد‌کننده یک عامل و آن وجود سموم کشاورزی در محصولات بود. ماجرا به همین جا خلاصه نمی‌شود و پیش از این شبهه وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات بازار ایران جنجالی شد، اما واکنش مثل همیشه تکذیب ماجرا از سوی نهادهای متولی بود. در این میان گاهی اخباری درز می‌کرد و درباره کیفیت شبهه‌ناک مواد غذایی بازار ایران افشاگری می‌کرد. برای مثال در نشستی که ۲۵ دی 140۰ در اتاق تهران برگزار شد، محمدرضا مرتضوی، رئیس کانون صنایع غذایی ایران، اعلام کرد محموله گندمی از روسیه وارد ایران شده اما «بر اساس یک گزارش غیرمحرمانه این محموله گندم آلوده به میزان بالایی از سرب بوده است». مژگان پورمقیم، رئیس آزمایشگاه کنترل و کیفیت سازمان غذا و دارو هم در این جلسه، آلوده‌بودن گندم وارداتی از روسیه را تأیید کرده و گفته بود «مجوز ترخیص این محموله، موقتی است و صرفا به دلیل آنکه سیلوهای گندم کشور خالی است، اجازه ترخیص به آن داده شده و این گندم آلوده هنوز وارد چرخه مصرف مردم نشده است».
البته هر دو بخش این اظهارات ساعتی بعد از انتشار، از سایت اتاق تهران حذف شد و حالا که حدود دو سال از این ماجرا می‌گذرد، جلال محمودزاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، به ایلنا گفته: «در گذشته چند محموله حدود سه میلیون تن گندم از روسیه وارد کرده بودند که آلودگی سرب آن بالا بود و با وجود اینکه برای جلوگیری از دپوشدن در گمرک، وزارت بهداشت اعلام کرده بود اجازه مصرف انسانی نیست، آن را توزیع کرده بودند در سیلوهای مختلف کشور و قاطی شده بود با سایر گندم‌های کشور و در اثر این قاطی‌شدن درصد سرب آن پایین آمد. همچنین در رابطه با برنج‌های آلوده هم برنج آلوده به آرسنیک در یکی، دو سال گذشته خیلی از هند وارد شد. یک تعداد از این محموله‌ها را برگشت دادند و تعدادی از این محموله‌ها هم از نظارت خارج و وارد بازار شده بود». در واکنش به این اخبار برخی از کارشناسان نسبت به تأثیر کیفیت پایین مواد غذایی بر سلامت انسان هشدار دادند. در همین زمینه رسول خدایی، کارشناس صنایع غذایی و رئیس سابق پژوهشکده علوم و صنایع غذایی، در مصاحبه‌ای با ایرنا مواد غذایی آلوده را عامل سیر صعودی ابتلا به سرطان و بیماری‌های لاعلاج در کشور خوانده بود.
سال 1400 نیز دینا شهرام‌پور، عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی در گفت‌وگو با ایسنا توضیح داده بود که در ایران مقرارت ایمنی غذا بر اساس دو مفهوم تحلیل خطر و کنترل نقاط بحرانی (HACCP) و اصول ساخت خوب (GMP) نوشته شده‌اند ولی متأسفانه با وجود نظارت‌های دوره‌ای توسط سازمان‌های ذکر‌شده از مراکز تولید مواد غذایی باز هم شاهد وجود سهل‌انگاری‌هایی هستیم. او صراحتا اعلام کرده بود که حد مجاز باقی‌مانده سموم، آلاینده‌ها و بار میکروبی در استانداردهای ملی مواد غذایی گاه بالاتر از استانداردهای بین‌المللی در نظر گرفته شده است که این موضوع صادرات محصولات بومی ایران مانند پسته، زعفران و... به کشورهای توسعه‌یافته مانند کشورهای اروپایی را که قوانین سخت‌گیرانه‌تری دارند، با مشکل مواجه کرده و صادرات اغلب مواد غذایی ایران تنها به کشورهای همسایه و حاشیه خلیج فارس محدود شده است.