امروز یکشنبه هفتم خرداد ماه سلطان عمان به ایران میآید. کارشناسان میگویند از سرگیری مذاکرات هستهای هدف اصلی این سفر است. اما برخی معتقدند که اکنون بهترین زمان مذاکره است و برخی دیگر میگویند طرفین اکنون به هیچ مذاکرهای تمایل ندارند.
سفر مقامات عمان به ایران همیشه خبرساز بوده به خصوص که این کشور همواره میانجی روابط ایران با اروپا و آمریکا بوده و در ماجرای برجام و مذاکرات هستهای نقش پررنگی ایفا میکند.
از هفته قبل خبر رسید که ایران و امریکا مذاکرات محرمانه را آغاز کردهاند و دو طرف برای رسیدن به توافق چراغ سبز نشان دادهاند. اخباری که هم تایید شد و هم تکذیب.
برای همین میتوان گفت سرنوشت مذاکرات هستهای اکنون بیش از همیشه در هالهای از ابهام است. برخی از کارشناسان میگویند دموکراتها برای پیروی در انتخابات بعدی امریکا به برجام و توافق با ایران بهعنوان برگ برنده نیاز دارند، اما گروه دیگری معتقدند که ادامه مذاکرات به ضرر جو بایدن و دموکراتهاست و آنها زیر بار توافق هستهای نمیروند.
مذاکرات هستهای برگ برنده دموکراتها
از جمله افرادی که به ماجرای مذاکرات دیدگاه مثبتی دارد، عبدالرضا فرجیراد، مدیرکل سابق شورای راهبردی روابط خارجی است که به تجارتنیوز میگوید: «حدود یک سال و نیم تا انتخابات امریکا مانده است. یکی از دلایلی که دموکراتها این توافق را میخواهند، استفاده از آن برای تبلیغات انتخاباتی است. میخواهند اعلام خروج شما از برجام منجر به افزایش غنیسازی در ایران شد و ما بار دیگر جلوی هستهای شدن ایران را گرفتیم.
فرجیراد تاکید میکند نیاز به مذاکره تنها از طرف آمریکا نیست و «ایران هم چارهای جز توافق هستهای ندارد. اقتصاد ایران وضعیت نابسامانی دارد. همین حالا میگویند یک چهارم جمعیت ایران زیر خط فقر مطلق هستند. شرایط فعلی ادامه پیدا کند تا ۲ سال دیگر، نیمی از جمعیت کشور به زیر خط فقر مطلق میروند. بنابراین ایران به توافق و رهایی از وضعیت فعلی نیاز دارد.»
او میگوید: «با توجه به این شرایط هر دو طرف توافق هستهای را میخواهند. احتمالا مذاکرات پیشرفتهایی داشته است، اما موانعی هم دارد که حالا سلطان عمان برای حل کردن آن آمده باشد.»
مذاکرات برجامی به ضرر دموکراتهاست
اما دیاکو حسینی، تحلیلگر مسائل استراتژیک نگاه کاملا متفاوتی به آغاز مذاکرات هستهای دارد. او به تجارتنیوز میگوید «بعید است در آیندهای نزدیک شاهد احیای برجام باشیم. به این دلیل که انتخابات ریاست جمهوری امریکا نزدیک است.(نوامبر آینده) و مذاکره با ایران برای دموکراتها هزینه بسیار بالایی دارد. ضمن اینکه توافق ایران و امریکا قرار نیست منجر به یک توافق طولانیتر و قویتری شود که بایدن وعده آن را سه سال پیش داده بود و محقق هم نشد. او نمیتواند از احیای همان توافق ۲۰۱۵ به عنوان امتیاز استفاده کند. بنابراین ترجیح دموکراتها این است که تا پایان انتخابات از توافق با ایران خودداری کنند و وضعیت موجود را در حالت فریزشده حفظ کنند.»
این تحلیلگر مسائل استراتژیک میگوید: «از سمت ایران هم به نظرم آمادگی توافق وجود ندارد. چون طبیعی است که دولت مستقر و تیم مذاکرهکننده به این نتیجه رسیدهاند که امکان گرفتن تضمینهایی که پیش این تصور میشود، وجود ندارد. اگر امسال توافق صورت بگیرد، یک سال بعد دولت بایدن برکنار شود و اگر جمهوریخواهان به قدرت برسند و از توافق خارج شوند؛ هیچ سودی برای ایران ندارد. بنابراین طرف ایرانی هم به این نتیجه رسیده است که مذاکرات و توافق را به بعد از انتخابات موکول کند که توافق احتمالی حداقل ثبات نسبی بیشتری داشته باشد.»
حالا گویی همه چیز به سفر سلطان عمان بستگی دارد. سفری که مشخص میکند که تنها هدف آن احیای روابط منطقهای است یا اینکه قرار است بحثهای برجامی هم در این سفر از سر گرفته شود. احتمالا پس از این سفر میتوان منتظر خبر آغاز دوباره مذاکرات یا فریز مجدد آن بود.
تاثیر سفر سلطان عمان بر بازار ارز
اما این سفر چه اثری بر بازار ارز دارد؟ از هفته گذشته و همزمان با اعلام خبر این سفر، قیمت دلار ریزشی بود اما دلار از نیمه کانال ۵۱ هزار و ۵۰۰ تومان برگشت و فعلا در کانال ۵۲ هزار تومان ایستاده است. این در حالی است که معاملهگران انتظار داشتند قیمت دلار کاهش بیشتری را تجربه کند. اما این مساله نشان میدهد که بزرگان بازار درباره علت این سفر به نتیجه قطعی نرسیدهاند و مشخص نیست پایان این سفر چه دستاوردی برای ایران دارد.
کارشناسان میگویند در صورتی که این سفر نتیجه مثبتی داشته باشد و زنگ آغاز مذاکرات هستهای زده شود، باید در انتظار زلزله ارزی باشیم و اگر طرفین به توافق ۲۰۱۵ برگردند، دلار ۳۰ تا ۴۰ هزار تومانی دور از انتظار نیست.
اما اگر چنین شود، نمیتوان به کاهش و فریز قیمتها امید داشت و احتمالا روند بازار تغییر جدی میکند.