وجود 250 فروند هواپیمای شخصی در ایران، باعث شده بعضی‌ها فکر کنند دور و برمان 250 نفر آدم داریم که از فرط داشتن پول زیاد، برای خودشان هواپیما شخصی خریده‌اند و عوض اتومبیل الان دارند با هواپیما سفر می‌کنند. فکر کردن به این موضوع ممکن است شما را هم حرص بدهد و حتی رگ‌های گردنتان را متورم کند، اما اگر صبر داشته باشید، ابعاد دیگر ماجرا را بررسی می‌کنیم.
آمار رسمی مربوط به هواپیمای شخصی در ایران ظرف سه‌سال اخیر ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است و در حال حاضر اگرچه به ۲۵۰ فروند رسیده، اما مشخص نیست مانند ناوگان حمل‌ونقل هوایی، چند درصد آن‌ها زمین‌گیر هستند و چند درصدشان قابلیت پرواز دارند.
قیمت هواپیمای شخصی از نوع تک‌موتوره فوق سبک که کاربرد تفریحی دارند، در بازار‌های جهانی ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار است و در ایران بین پنج تا ۷.۵ میلیارد تومان فروخته می‌شود.
هواپیمای شخصی در قوانین ایران
خرید هواپیمای شخصی به‌شکل زمزمه‌ای وسوسه‌کننده در سال ۱۳۷۹ به‌گوش رسید. مردم عادی به این ترتیب می‌توانستند برای خودشان هواپیمای شخصی خریداری کنند. ممکن است همین الان پیش خودتان هواپیمای شخصی را چیزی شبیه ماشین شخصی تصور کنید، اما اشتباه اصلی همین است. پس جلویش را بگیرید.
خرید هواپیمای شخصی سه سال بعد، حالت رسمی به‌خود گرفت. در آیین‌نامه مالکیت و بهره‌برداری هواپیمای شخصی آمده هر شخص حقیقی یا حقوقی دارای تابعیت کشور، مجاز است با رعایت قوانین و مقررات، برای خرید و مالکیت هواپیمای شخصی غیرنظامی اقدام کند. اما و اگر‌ها را هم مشخص کرده‌اند.
خرید هواپیمای شخصی و استفاده از آن تنها با اخذ مجوز صلاحیت پرواز مجاز شناخته شده است. خریدار باید در ابتدا هواپیمای شخصی را در سازمان هواپیمایی کشوری ثبت کند. قطعا دریافت یک‌سری مجوز‌ها مثل لایسنس پرواز با هواپیمای شخصی نیز الزامی خواهد بود.
هواپیمای شخصی را مثل ماشین شخصی، نمی‌توان داخل پارکینگ خانه جا داد و هروقت میلتان کشید جایی بروید به آن استارت بزنید. صدور مجوز اولیه شش‌ماه زمان می‌برد هر بار پرواز هواپیما به اخذ مجوز نیاز دارد. محل نگهداری هم فرودگاه است. اجازه پرواز هواپیمای شخصی پس از تایید قابلیت‌های فنی و صلاحیت عوامل پرواز توسط سازمان هواپیمایی کشور صادر می‌شود.
هواپیمای شخصی دردسر‌هایی مثل تعمیر و نگهداری، تامین قطعات و باقی موارد را هم دارد که کلی وقت می‌گیرند و باید زیر نظر سازمان هواپیمایی انجام شود.
کاربرد هواپیمای شخصی در ایران
هواپیمای شخصی را در فرودگاه مخصوص نگهداری می‌کنند. فرودگاه گلبهار در مشهد، آزادی قزوین، زرقان شیراز، ایوانکی نزدیک تهران، کرمان، رامسر، نوشهر، ایلام، ارومیه، جلفا، کاشمر، دزفول، نیشابور، پیام کرج، تبریز، بجنورد، اصفهان، شهرکرد، یاسوج، کیش، زنجان، همدان و نمک‌آبرود نقاطی هستند که می‌توان برای نشست‌وبرخاست هواپیمای شخصی روی آن‌ها حساب باز کرد.
هواپیمای شخصی در بعضی فرودگاه‌ها مثل آزادی، نمک‌آبرود، نوشهر، کیش که با استقبال گردشگران روبرو هستند، به‌عنوان یک وسیله تفریحی در بازه‌های ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای استفاده می‌شود. با این حال وقتی پای هواپیمای شخصی به اخبار باز می‌شود، حساسیت ایجاد می‌کند.
هواپیمای شخص احتمالا به این دلیل توجه افکار عمومی را به‌خود جلب می‌کند که آن را مترادف با نوعی از سرمایه‌داری می‌دانند. با وجود حضور ۲۵۰ فروند هواپیمای شخصی لازم نیست خیلی حرص بخورید چون بخشی از این اشتباه حاصل اشتباه گرفتن مفهوم «هواپیما شخصی» و «جت شخصی» است.
جت شخصی هواپیمایی است که معمولا در فیلم‌ها و سریال‌ها یا اخبار مربوط به سلبریتی‌های خارجی دیده‌ایم، اما براساس قانون، خرید جت خصوصی توسط افراد در ایران ممنوع است و آیین‌نامه تنها به هواپیما شخصی اشاره شده است.
هواپیمای شخصی در ایران بیشتر از نوع ملخی است که برای پرواز‌های با برد کوتاه استفاده می‌شود؛ معمولا هم کاربرد آموزشی، تفریحی یا سم‌پاشی دارند. آیین‌نامه تاکید کرده فقط هواپیما‌های فوق سبک اجازه ورود و پرواز در کشور را دارند. با توجه به اینکه خرید این دسته از هواپیما‌ها مشمول تحریم نمی‌شود، در حال حاضر میانگین سنی ناوگان هواپیمای شخصی کشور از نظر سال ساخت و ایمنی نسبت به هواپیما‌های غول‌پیکر و مسافری در رتبه بهتری قرار دارد.
هواپیمای شخصی فوق سبک معمولا دونفره است و توانایی پرواز به‌مدت پنج تا شش ساعت را دارد. برد پرواز هواپیمای شخصی به ۲۳۰ تا ۲۵۰ کیلومتر می‌رسد.
قیمت هواپیمای شخصی در ایران
هواپیمای شخصی از نوع فوق سبک با ظرفیت دو نفر، در ایران بیشتر متعلق به برند‌های اروپایی و روسی مثل Tecnam، یوروفاکس، Sky lark، Land africa، Corvus، لاری ایکاروس، Zenair و Aero Pop هستند که بیشترشان در طول دهه ۹۰ شمسی، وارد کشور شده‌اند.
تعداد هواپیمای شخصی کشور تا سال ۹۹ حدود ۱۷۰ فروند اعلام شده بود و از آن موقع تا حالا به ۲۵۰ فروند رسیده است. یعنی ظرف سه‌سال تعداد هواپیما‌های شخصی کشور نزدیک ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده. بیشتر این هواپیما‌ها از نوع یک‌موتوره فوق سبک هستند که با عنوان هواپیمای ورزشی به کشور وارد شده‌اند و کمتر از ۶۰۰ کیلوگرم وزن دارند. یعنی سبک‌تر از یک دستگاه پراید.
هواپیمای شخصی سال‌های آخر دهه ۹۰، ماهی سه تا پنج میلیون تومان خرج روی دست صاحبش می‌گذاشت که این عدد احتمالا تا الان به بالای ۱۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. سوخت مورد نیاز هواپیمای شخصی نیز بدون احتساب یارانه بنزین محاسبه می‌شود و با نرخ فوب خلیج‌فارس در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
قیمت هواپیمای شخصی با چنین مشخصاتی در بازار‌های جهانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار است. قیمت هواپیمای مسافربری کوچک ایرباس A320 نزدیک ۹۷ میلیون دلار است و خرید بویینگ ۷۳۷ حدود ۶۰ تا ۹۹ میلیون دلار خرج دارد. هواپیما‌های بزرگ‌تر بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار قیمت دارند. پیش از تشدید تحریم‌ها در سال ۹۷ وقتی دلار ۱۲ هزار تومان بود، می‌شد با پرداخت یک تا دو میلیارد تومان یک هواپیما شخصی خرید، اما در حال حاضر با احتساب دلار ۵۰ هزار تومانی قیمت هواپیمای شخصی به پنج تا ۷.۵ میلیارد تومان می‌رسد. فهرست بلندبالایی از انواع ماشین می‌توان تهیه کرد که ارزششان بیشتر از هواپیمای شخصی است./ فرارو