مدیرکل راه و شهرسازی تهران گفت: 500 هزار خانه خالی یا در حال ساخت در استان تهران وجود دارد که باید از آنها مالیات دریافت شود. کسانی که در 10 روز آینده ملک خود را در سامانه ملی اسکان کشور ثبت نکنند مشمول مالیات بر خانه های خالی می شوند.
شورای مسکن استان تهران عزم خود را جزم کرده تا با شناسایی واحدهای خالی صاحبان آن را مجبور به پرداخت مالیات کند. اما در این بین باید دید چقدر این موضوع قابلیت اجرایی دارد و وزارت راه و شهرسازی چه برنامه های در حال اجرایی در این مورد دارد و اینکه در نهایت اجرای این قانون تا چه اندازه شدنی است و می تواند قیمت ها در بازار اجاره را بشکند.
خلیل محبت خواه، مدیر کل راه و شهرسازی تهران در گفت و گو با همشهری آنلاین از عزم شورای مسکن استان برای شناسایی واحدهای خالی خبر داد و گفت: وزارت راه و شهرسازی بر مبنای ثبت نام شهروندان در سامانه ملی اسکان و املاک کشور و همچنین گرفتن اطلاعات از دستگاه های خدمات رسان و شهرداری، اطلاعاتی را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار داده تا مالکانی که خانه های خالی دارند را وادار به پرداخت مالیات کند.
محبت خواه در پاسخ به این سوال که چگونه می توان ثابت کرد که خانه ای خالی است، گفت: ما مبنا را میزان مصرف آب و برق و گاز قرار داده ایم و از سازمان های خدمات رسان خواسته ایم تا کسانی که مصرف متعارف ندارند را مشخص کند. ما نیز با بررسی مصرف و داده های دیگری که داریم تشخیص می دهیم کدام خانه ها خالی است.
وی ادامه داد: از طرفی کسانی که در سامانه اسکان ثبت نام نکرده‌اند هم جزو لیست خانه های خالی قرار می گیرند. البته یک ضرب العجل ۱۰ روزه گذاشته ایم تا مالکان خانه های خالی ثبت نام خود را انجام دهند. همچنین مقرر شده شهرداری‌های استان تهران آمار شهرهای خود را به استاندار ارائه کنند و استاندار تهران نیز برای این موضوع ضرب الاجل 10 روزه در نظر گرفته است. بررسی های لازم را در مورد کسانی که مدارک خود را در سامانه اسکان بارگذاری کرده اند انجام داده ایم اما آنها که مدارک لازم را بارگذاری نکرده اند باید بدانند که تبعات آن پای خودشان است.
محبت‌خواه تاکیدکرد: اگر کسی اطلاعات خود را ثبت نکند مبنا را بر این می گذاریم که خانه اش خالی است.
مدیرکل راه وشهرسازی تهران اظهار کرد: ما از روشی که خودمان احصا کرده ایم لیست خانه های خالی را درآورده ایم. الان ۵۰۰ هزار خانه خالی یا در حال ساخت - خانه هایی که به عمد و برای گرانی بیشتر ساخت آنها از سوی مالک به تعویق افتاده است- در استان تهران وجود دارد که باید از آنها مالیات دریافت شود.
وی به این موضوع هم اشاره کرد که اگر فردی بتواند ثابت کند که خانه اش خالی نیست مالیات بسته شده بر خانه اش لغو می شود و از او مبلغی در این خصوص دریافت نمی شود. این قانون دو سال است که اجرا می شود و سال به سال هم تکمیل تر می شود. از سال گذشته سازمان مالیات در حال گرفتن مالیات از خانه های خالی است و اگر سری به سازمان مالیاتی بزنید خواهید دید مراجعه کنندگان زیادی هستند که می گویند خانه هایشان خالی نیست و بر اخذ مالیات اعتراض دارند. معمولا این افراد جزو دسته ای هستند که در سامانه اسکان ثبت نام نکرده اند.
محبت خواه خطاب به صاحبان خانه‌های خالی در شهر تهران و ۴۸ شهر استان تهران گفت: دولت مصمم است برای ساماندهی بازار اجاره خانه‌های خالی را شناسایی کند و در این راه از آمار شهرداری‌ها، سامانه جامع املاک و اسکان، دستگاه های خدمات رسان و سایر دستگاه‌های مرتبط استفاده می‌کند و داده ها و اطلاعات بین این سازمان ها مورد پایش و بررسی قرار می گیرد. قرار است یک سامانه مشترک هم بین این دستگاه ها راه اندازی شود.
گاهی شهرداری لیست پایان کارهای یک ملک را داده یا پروانه هایی که صادر کرده که هنوز آن ملک به طور کامل ساخته نشده و نیمه کاره است. به گفته مدیرکل شهرسازی تهران این املاک نیز جزو خانه های خالی محسوب می شوند و بر آنها مالیات بسته می شود. معمولا این املاک با این هدف به اتمام نمی رسند که مالک به دنبال گرانی ملک خود است در حالیکه ساخت بسیاری از این املاک می تواند خیلی زودتر به اتمام برسد. ما تمام بهانه ها را از این مالکان می گیریم چرا که اگر آنها نبود منابع مالی را به عنوان مانع اصلی ساخت عنوان کنند ما حاضریم این منابع را از طریق دادن تسهیلات در اختیارشان قرار دهیم.
هنوز به یک مدل واحد برای استخراج داده ها نرسیده ایم
سیاوش غیبی پور، کارشناس مالیات نیز در گفت و گو با همشهری آنلاین در خصوص مالیات بر خانه های خالی گفت: اعداد و ارقامی که در قانون مالیات بر خانه های خالی نوشته شده بازدارنده هست اما اینکه چرا وصولی این قانون و اجرای آن آنچنان که باید، به سرانجام نرسیده است این است که مکانیزم هوشمندی برای پیاده سازی و استخراج داده ها وجود ندارد تا ماموران مالیات با یک نرم افزاری تشخیص دهد که مثلا در فلان منطقه ۱۰ خانه خالی وجود دارد و برگه تشخیص صادر کند. چون طبق قانون این خانه های خالی ۴ ماه از مالیات معاف هستند اما ۸ ماه دیگر اگر خالی باشند مشمول جریمه خانه های خالی می شوند.
غیبی پور ادامه داد: مشکل اصلی ما قانون نیست، قانون به طور کامل بیان شده، مشکل جریمه نیز نیست چرا که برای دریافت آنهم راهکاری وجود دارد، مشکل اصلی نبود زیرساخت برای شناسایی خانه های خالی است یا دقیق تر اگر بخواهم بیان کنم سیستمی برای دریافت آمار و اطلاعات به روز وجود ندارد.
این کارشناس مالیات گفت: گرچه وزارت مسکن و شهرسازی سامانه ای به نام اسکان دارد اما این سامانه توانمندی های تشخیص خانه های خالی را ندارد. در این مدت هم بحث های کارشناسی زیادی وجود داشت تا چه دستگاهی متولی شود و تشخیص دهد که در شهرهایی که مشمول این قانون هستند(شهرهای کوچک مشمول قانون خانه های خالی نیستند) خانه مورد نظر از چه تاریخی خالی بوده؛ چرا که باید مستند باشد تا صاحب ملک نتواند اعتراضی در این خصوص داشته باشد درحالی که اعتراض های زیادی در این مورد داریم.
وی ادامه داد: آمار و داده های وزارت مسکن برای زمانی است که صاحب یک ملک مجوز ساخت و پایان کار می گیرد در حالیکه داده های شهرداری به روزتر است چون شهرداری واحدهایی که از آنها عوارض نوسازی می گیرد را می شناسد. اطلاعات اداره ثبت نیز که ثبت سند می زند موجود است اما با وجود تمام این داده هنوز به مدلی نرسیده ایم که بتوان بر اساس آن به طور هوشمند، خالی بودن یک خانه را تایید کنند. به عنوان مثال مدلی نداریم تا بر اساس آن بگوییم در خیابان مرکزی شهر مثلا ۲۰ واحد مسکونی خالی وجود دارد که صاحبانشان ۴ ماه بودند و ۸ ماه دیگر خانه خالی مانده است.
غیبی پور افزود: آماری که به دست مامور مالیات می رسد هم گاها متناقض است و در مواردی ممکن است صاحب ملک بگوید من ۵ سال پیش این خانه را به فروش رساندم اما من مقصر ثبت نشدن آن در سامانه های مربوطه نیستم. یا یک مالک دیگر در جواب اینکه چرا خانه خالی است بگوید این خانه برای ورثه است و مدارک قضایی خود را نشان بدهد. یا کسی با گذاشتن چند دست اسباب بگوید خانه خود را به یک دانشجو داده ام. لذا هزینه وصول این مالیات بیشتر از خود مالیات است به این علت که زیرساخت های اطلاعاتی را نداریم. اطلاعات خانه های خالی در کشور فعلا متولی ندارد؛ در واقع ابزاری وجود ندارد که بتوان ثابت کرد خانه خالی است.
به گفته این کارشناس مالیات؛ سازمان مالیات تاکنون ۳ بار فراخوان داده تا برای اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی مدلی ارائه شود اما هنوز مدلی در این خصوص ارائه نشده است. اگر شهرداری، اداره ثبت، سازمان مسکن و سازمان مالیات و اتاق اصناف توانستند مدلی ایجاد کنند که صد درصد بگویند فلان خانه خالی است می توان به اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی فکر کرد اما تاکون این مدل ایجاد نشده است. گرچه گفته می‌شود شهرداری ها به نسبت سازمان های دیگر اطلاعات بیشتر و به روزتری دارند اما با در اختیار گذاشتن داده های شهرداری نیز مشکل حل نمی شود چرا که باید سیستمی در سازمان مالیاتی باشد که این داده ها جمع آوری و ثبت کند و هنوز نرم افزاری بین سازمان مالیات و شهرداری تعبیه نشده است.
غیبی پور گفت: از قبوض آب و برق و گاز هم نمی توان تشخیص داد کدام خانه خالی است چون مالکان برای اثبات خالی نبودن خانه هایشان ترفندهای زیادی را می توانند انجام دهند.