با ابلاغیه شب گذشته بانک مرکزی، نرخ سود سپرده یک‌ساله به 20.5 درصد افزایش یافت، افزایشی که نه‌تنها به‌زیان بازار سرمایه تمام نشد، بلکه خیال سهامداران را راحت و ریسک مذکور را حداقل به سه دلیل رفع کرد.
یکی از ریسک‌هایی که سایه‌اش همواره بر سر بازار سرمایه سنگینی می‌کند، افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی است. جذاب‌تر شدن بازار پول به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب بازار سرمایه، می‌تواند سبب کاهش جذابیت بازار سرمایه شود. بدیهی است که افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به‌دلیل سود بدون ریسکی که به سپرده‌گذاران می‌دهد، باعث می‌شود سرمایه‌گذاران بیشتری را از سایر بازارهای مالی که طبیعتاً ریسک بیشتری دارند دور و به‌سوی خود جذب کند.
با روی کار آمدن تیم جدید مدیریتی در بانک مرکزی و تعویض سکان‌دار اصلی آن، زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر سیاست‌های کلان پولی در گوشه و کنار شنیده می‌شد، سیاست‌هایی که هر کدام مستقیم و غیرمستقیم بر بازار سرمایه اثرگذاری خاص خود را خواهند داشت. یکی از سیاست‌هایی که انتظار می‌رفت در دوره ریاست فرزین در بانک مرکزی دستخوش تغییر شود، چیزی جز تغییر نرخ سود سپرده‌های بانکی نبود، اتفاقی که اگرچه در اواخر دوره صالح‌آبادی، رئیس پیشین بانک مرکزی صحبت‌هایی پیرامون آن مطرح بود، اما هیچ‌گاه عملیاتی نشد.
اما بانک مرکزی بالاخره پس از چند ماه گمانه‌زنی، نرخ جدید سود بانکی را اعلام کرد که بر این اساس، نرخ سود سپرده بلندمدت سه‌ساله 22.5 درصد و نرخ سود تسهیلات، حداکثر 23 درصد اعلام شد.
چرا خیال سهامداران آسوده شد؟
1 ـ با توجه به این نکته که حدوداً یک ماه پیش اوراق گواهی سپرده عام، با نرخ 23 درصد (2.5 درصد بالاتر از نرخ سود جدید سپرده سالیانه بانکی) منتشر شد، افزایش نرخ سود سالیانه از 18 درصد به 20.5 درصد عملاً تهدیدی برای بازار سرمایه به حساب نمی‌آید، چرا که بدیهی است با توجه به انتشار اوراق گواهی سپرده عام در هفته‌های گذشته با نرخ سود بالاتر نسبت به سپرده یک‌ساله بانکی، جذابیت‌های سپرده‌گذاری در بانک‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد، در واقع این‌طور می‌توان گفت که ابلاغیه جدید بانک مرکزی اتفاق جدیدی برای بازار سرمایه به حساب نمی‌آید و مشخصاً شوک جدیدی به بورس وارد نمی‌کند.
2 ـ از سویی دیگر با توجه به نرخ‌های بالای تورم در شرایط فعلی اقتصاد کشور، شاید انتظارات فعالان اقتصادی این بود که نرخ سود بانکی افزایش چشم‌گیری داشته باشد، حتی در محافل کارشناسی نرخ سودهای 27 و حتی 30 درصدی نیز به گوش می‌رسید، که در صورت بروز این اتفاق بازار سرمایه به‌شدت تحت‌الشعاع قرار می‌گرفت، اما ابلاغیه شب گذشته بانک مرکزی تقریباً به‌طور کامل خیال سهامداران بازار سرمایه را از این بابت آسوده کرد، چرا که تا قبل از ابلاغیه رسمی افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی (که سالیانه حداکثر به 20.5 درصد رسید)، صندوق‌های با درآمد ثابت بورسی (فیکس اینکام) این میزان از سود را اکثراً به‌راحتی محقق می‌کردند و به‌صورت روزشمار در اختیار سهامدارانی که واحدهای آن‌ها را خریداری کرده بودند، پرداخت می‌کردند، بنابراین می‌توان گفت افزایش رسمی نرخ سود سپرده‌های بانکی، عملاً ریسک جدیدی را به بازار سرمایه تحمیل نمی‌کند.
3 ـ همچنین طبق آخرین آمارهای پولی منتشرشده توسط بانک مرکزی، نسبت پول به شبه‌پول افزایش پیدا کرده است، به‌بیانی دیگر با توجه به افزایش نرخ تورم در سال‌های اخیر، جذابیت سپرده‌گذاری‌های بلندمدت در بانک‌ها نزد فعالان اقتصادی کاهش چشم‌گیری پیدا کرده است و از همین رو عملاً سپرده‌های جاری و کوتاه‌مدت با رشد روبه‌رو بوده‌اند. طبق ابلاغیه جدید بانک مرکزی و کاهش بهره بانکی کوتاه‌مدت به 5 درصد، در واقع بهای تمام‌شده پول برای بانک‌ها با کاهش همراه شده است.
از طرفی با توجه به افزایش نرخ تسهیلات به 23 درصد، عملاً شاهد افزایش سودآوری بانک‌ها خواهیم بود که به‌طور مستقیم بهبود ترازنامه آن‌ها را در پی دارد و خود عاملی برای تحریک این صنعت در بازار سرمایه خواهد بود./ تسنیم