دلار توافقی به تاریخ پیوست. فقط هفت ماه بعد از آغاز عرضه دلار و یورو توافقی در سامانه بازار متشکل ارزی، با روی کار آمدن رییس جدید بانک مرکزی فروش آن متوقف شد و حالا متقاضیان ارز سهمیه‌ای باید با سازوکار جدیدی برای دریافت آن اقدام کنند. رشد ۲.۵ برابری سهمیه هر ایرانی بالای ۱۸ سال را می‌توانیم یکی از مهمترین مزایای شیوه جدید فروش ارز سهمیه‌ای بدانیم، اما مخالفان این طرح اعتقاد دارند در پس افزایش سهمیه و شیوه جدید فروش ایراد‌های بزرگی می‌تواند وجود داشته باشد. مثلا همین افزایش ۲.۵ برابری سهمیه، برای آن دسته از معامله‌گران ارزی که روی اختلاف قیمت دلار آزاد و دولتی و نهایتا سود حاصل از خرید و فروش آن حساب باز می‌کنند، جذابیت دارد و ممکن است دوباره شاهد تشکیل صف‌های طولانی مقابل صرافی‌ها باشیم.
مزایای حذف دلار توافقی و شیوه جدید فروش ارز سهمیه‌ای
فروش ارز سهمیه‌ای از روز سه‌شنبه چهارم بهمن با سازوکار جدیدی کلید خورد. با اعلام رئیس بانک مرکزی از این به بعد متقاضیان دریافت ارز سهمیه‌ای بدون نیاز به ثبت‌نام اینترنتی و دریافت نوبت می‌توانند یکراست سراغ صرافی‌ها بروند و تا سقف پنج هزار یورو که درحال حاضر با احتساب نرخ برابری دلار و یورو معادل تقریبا پنج هزار و ۴۴۰ دلار است، بخرند که قیمت آن براساس ارقام اعلام شده از طریق بازار متشکل ارزی تحت عنوان آخرین نرخ صرافی‌ها محاسبه می‌شود.
تا اینجا حذف مرحله ثبت‌نام اینترنتی را می‌توانیم یکی از مزایای شیوه جدید فروش ارز سهمیه‌ای بدانیم، چون آنطور که معامله‌گران ارزی می‌گویند، در این مدت مشکلات زیادی در حین ثبت‌نام و گرفتن نوبت اینترنتی وجود داشته و اختلال‌هایی بابت ارسال پیامک تایید و حتی ریجکت شدن درخواست از طرف صراف‌ها گزارش شده است. از یک طرف دیگر افزایش سهمیه دریافتی برای متقاضیان را می‌توانیم مزیت بعدی بابت شیوه جدید فروش ارز سهمیه‌ای بدانیم. تا الان سهمیه سالانه هر ایرانی بالای ۱۸ سال برای دریافت ارز سهمیه‌ای که با نرخ دلار توافقی محسابه می‌شد، دو هزار یورو بود. حالا سهمیه پنج هزار یورویی نشان می‌دهد هر ایرانی بالای ۱۸ سال می‌تواند ۲.۵ برابر سهمیه قبلی، ارز دولتی دریافت کند. مزیت بعدی را هم می‌توانیم به حذف قیمت‌های مختلف در بازار متشکل ارزی ربط بدهیم. آنطور که رییس بانک مرکزی می‌گوید از این به بعد نرخ ارز سهمیه‌ای تحت عنوان آخرین نرخ صرافی‌ها محاسبه می‌شود و این عدد را می‌شود در سایت این سامانه ملاحظه کرد.
معایب حذف دلار توافقی و شیوه جدید فروش ارز سهمیه‌ای
فروش ارز سهمیه‌ای به شیوه جدید در همین یکی، دو روز ابتدایی با ایراد‌هایی همراه بوده است. موضوع اول به افزایش قیمت قابل توجه نرخ دلار در بازار متشکل ارزی برمی‌گردد. روز سه‌شنبه چهارم بهمن یعنی اولین روزی که شاهد فروش ارز سهمیه‌ای به شیوه جدید بودیم، نرخ دلار همزمان با آخرین معاملات ثبت شده در سامانه بازار متشکل ارزی به ۴۲ هزار و ۴۱۰ تومان رسید که این عدد حدود سه هزار تومان نسبت به آخرین نرخ ثبت شده دلار توافقی در این سامانه بیشتر بوده است. یعنی کسی که سه‌شنبه به قصد خرید ارز سهمیه‌ای سراغ صرافی‌ها رفته، تقریبا هشت درصد بیشتر از متقاضیانی که روز دوشنبه اقدام کردند، دست به جیب شده است.
از طرفی نرخ اعلام شده دلار سهمیه‌ای در روز سه‌شنبه فقط حدود هزار تومان کمتر از ارقام بازار آزاد بوده است. ایراد دوم را می‌توانیم به همان ماجرای افزایش ۲.۵ برابری دریافت ارز سهمیه‌ای و در نتیجه بالا رفتن جذابیت خرید و فروش دلار سهمیه‌ای برای معامله‌گران ارزی یا به‌قول معروف دلال‌ها ربط بدهیم. با افزایش سهمیه دریافت ارز دولتی و تفاوتی که بین نرخ دلار سهمیه‌ای و بازار آزاد وجود دارد، اصلا بعید نیست دوباره شاهد تشکیل صف‌های طولانی مقابل صرافی‌ها برای دریافت دلار سهمیه‌ای باشیم. از طرفی تغییر مداوم شیوه فروش ارز سهمیه‌ای می‌تواند باعث گمراهی یا حتی بی‌اعتمادی خریداران شود. فرامونش نکنیم که دلار توافقی تنها هفت ماه بعد از آغاز عرضه، به تاریخ پیوست و حالا حرف از سامانه "ناخدا" به میان آمده است. از طرفی صادرکنندگانی که موظف به آوردن ارز حاصل از صادرات به سامانه دولتی هستند، ممکن است تمایلی به فروش ارز با نرخ‌های زیر بازار نباشند و اصلا مشتری برای خرید نداشته باشند./ فرارو