بازگشت ایران به باشگاه بزرگان اوپک

جایگاه ایران در رقابت‌های تنگاتنگ بین بزرگان سازمان اوپک در آخرین ماه سال 2022، پس از مدت‌ها انتظار یک پله بهبود یافت.

ایران با تولید 2.72 میلیون بشکه نفت خام، رقیب خود کویت را پشت‌سر گذاشت و بر سکوی چهارمین تولیدکننده برتر سازمان اوپک تکیه زد.

کویت در ماه نوامبر ۲.۶۸ میلیون بشکه در روز و در ماه دسامبر ۲.۶۶ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که کمتر از ایران بوده است.

آژانس بین‌المللی انرژی، به تازگی، تولید نفت ایران در آخرین ماه ۲۰۲۲ را ۲.۷۲ میلیون بشکه در روز اعلام کرده و از صعود ایران به جایگاه چهارم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اوپک خبر داده است.

عربستان سعودی با تولید روزانه ۱۰.۴۸ میلیون بشکه نفت، بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک در ماه دسامبر بود.

پس از این کشور، عراق با ۴.۴۵ میلیون بشکه در روز در رتبه دوم و امارات متحده عربی با ۳.۲۳ میلیون بشکه در روز در رتبه سوم قرار گرفته‌اند.

مجموع تولید نفت ۱۳ عضو اوپک در دسامبر ۲۰۲۲ نسبت به ماه قبل از آن ۴۰ هزار بشکه در روز کاهش داشت. گزارش‌ها نشان می‌دهند که کل تولید نفت اوپک در آخرین ماه سال میلادی گذشته ۲۹.۱۹ میلیون بشکه در روز بوده است. به دنبال تحریم‌های غیرقانونی امریکا، ایران در سال‌های قبل با کاهش قابل توجه تولید نفت خود مواجه شده و از دومین تولیدکننده بزرگ اوپک به جایگاه پنجم نزول کرد.

هرچند که ایران با افزایش تولیدات خود در ماه‌های اخیر، توانسته بخش مهمی از تولیدات از دست رفته خود را احیا و در ماه‌های نوامبر و دسامبر ۲۰۲۲ به جایگاه چهارمین تولیدکننده بزرگ اوپک صعود کند.

از قرار معلوم، صادرات نفت ایران از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، از محدوده 600 هزار بشکه در روز به حدود 1.4 میلیون بشکه در روز هم رسیده است،چیزی حدود دو برابر رقمی که این دولت در ابتدای کار، جریان صادرات نفت را از دولت قبل تحویل گرفت.

واقعیت این است که صادرات نفت خام ایران در دولت دوازدهم تا 800 هزار بشکه در روز نیز افزایش یافت، هر چند که مجدد وارد روند کاهشی خود شد، به طوری‌ که بیژن نامدار زنگنه وزیر سابق نفت در مکاتبات خود به این موضوع اشاره داشته است.

جواداوجی وزیر نفت در این‌باره گفته که مکاتبات زنگنه، وزیر سابق نفت، در ماه آخر دولت دوازدهم به جناب آقای رئیسی و روحانی مبنی بر اینکه پیش‌بینی کرده بود که صادرات نفت ایران در ماه‌های آتی کاهش می‌یابد، موجود است.

وی، اظهار داشت: به محض شروع دولت، همه ظرفیت‌ها برای فروش نفت ایران بسیج شد که جا دارد اینجا از ستاد مقابله با تحریم و سران سه قوه و بویژه شخص آقای رئیس‌جمهور تشکر کنم.

اوجی افزود: ما از ظرفیت‌ها، راهکارها و مدل‌های قراردادی مختلف استفاده کردیم تا بتوانیم نفت را صادر کنیم، که از همان ماه‌های نخست دولت سیزدهم، صادرات نفت ایران روندی صعودی به خود گرفت.

وزیر نفت گفت: ما شرایط فروش نفت را تغییر دادیم، من و همکارانم پشت میزمان ننشستیم؛ همه دنیا را دور زدیم و بازارهای جدیدی پیدا کردیم.

بر این اساس و با تغییر تیم وزارت نفت در دولت سیزدهم، روند صادرات نفت ایران از حالت نزولی به حالت صعودی خود بازگشت و با ابتکارهای وزارت نفت هم‌اکنون به مرز 1.4 میلیون بشکه در روز رسیده است.

این موضوع اذعان مسئولان دولتی و وزارت نفت مبنی بر رشد 40 الی 45 درصدی فروش نفت در دولت سیزدهم را تصدیق می‌کند.

برآوردها حاکی از آن است که بخش عمده‌ای از محموله‌های نفت خام ایران به مقصد چین بارگیری می‌شوند.

براساس داده‌های مؤسسه‌های ورتکسا وکپلر، دو شرکت معروف تحلیلی آمارهای کشتیرانی و حمل محموله‌های نفت خام، صادرات نفت خام ایران در نوامبر سال ۲۰۲۲ میلادی به حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه و در ماه دسامبر هم به بالاترین سطح در ۴ سال گذشته رسید.

مؤسسه مشاوره انرژی فکتس گلوبال انرژی (FGE)، پیش‌بینی کرده که فروش محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی روزانه تا ۲۰۰ هزار بشکه افزایش ‌یابد.

این جهش بعد از آن رخ داده که تحریم‌ها علیه مسکو، عرضه نفت از سوی این تولیدکننده کلیدی بازار را با چالش روبه‌رو کرده است.

این شرایط برای امریکا و متحدان آن که خواهان قیمت‌های پایین نفت هستند و در عین حال سعی در محدود کردن صادرات نفت ایران با هدف فشار بر تهران دارند، به مراتب پیچیده‌تر شده است.

تحلیلگر ورتکسا درگزارشی اعلام کرده که واردات نفت خام چین از ایران در آخرین ماه سال ۲۰۲۲ میلادی رکوردی تازه ثبت کرد.

البته، این احتمال وجود دارد که واشینگتن اجازه دهد نفت خام ایران حتی بدون حصول توافق هسته‌ای افزایش یابد.

با این حساب، شکی نیست که ایران با تغییر شیوه دیپلماسی دولت سیزدهم، نه تنها میزان تولیدات و عرضه نفت خود را بهبود بخشیده بلکه به مرور جایگاه‌های از دست رفته توسط دولت‌های قبل نیز احیا خواهد شد؛ جایگاهی که به راحتی در دولت‌های قبلی از دست رفت و دولت سیزدهم با تلاش‌های شبانه‌روزی به دنبال بهبود آن است.