بازار سرمایه این روزها با فرصت‌ها و تهدیدهای مهمی دست به گریبان است که چربیدن هر کدام بر دیگری می‌تواند به‌کلی فضای بازار را تغییر دهد.
بازار سرمایه که تقریباً از اوایل آبان ماه، روند صعودی خوبی را شروع کرد، توانست از محدودۀ 1 میلیون و 250 هزار واحد خود را به کانال 1 میلیون و 600 هزار واحدی برساند. اگرچه کارشناسان عواملی مثل رشد نرخ ارز را دلیل اصلی رشد بازار سرمایه می‌دانند، اما ارزندگی بازار سرمایه نسبت به سایر بازارهای موازی، دیگر عاملی است که به‌نظر می‌رسد جذابیت این بازار را تا حدودی بالا برده است.
گفتنی است این روزها با تغییر و تحولاتی که در اقتصاد کلان ایران در حال رخ‌دادن است و با تغییراتی که در تیم مدیریتی بانک مرکزی صورت گرفته است، به‌نظر می‌رسد تغییر سیاست‌های کلان پولی وضعیت بازار سرمایه را کمی دچار ابهام کند.
سه تهدید بزرگ بازار سرمایه
شاید بتوان گفت اولین ابهامی که به‌تازگی، حداقل در کوتاه‌مدت، تهدیدی برای بازار سرمایه به حساب بیاید، سیاست تثبیتی نرخ ارز 28 هزار و 500 تومانی است که به‌تازگی توسط رئیس‌کل جدید بانک مرکزی از آن رونمایی شد. سیاست ابلاغی فرزین طبیعتاً چندان به مذاق بورسی‌ها خصوصاً سهام‌های صادرات‌محور خوش نمی‌آید، چرا که آن‌ها را مجبور می‌کند ارزهای صادراتی خود را اصطلاحاً با نرخ دستوری و پایین‌تر از نرخ بازار آزاد بفروشند.
دومین نکته‌ای که شاید وضعیت بازار سرمایه را با چالش مواجه کند، افزایش نرخ بهرۀ بانکی است. بازار پول را شاید بتوان اولین رقیب بازار سرمایه دانست، طبیعتاً با افزایش نرخ سود سپردۀ بانکی، بر جذابیت‌های بازار پول افزوده می‌شود، در واقع با افزایش نرخ سود سپرده عملاً کف p به e بازار سرمایه عملاً یک واحد پایین‌تر می‌آید که از جذابیت‌های این بازار می‌کاهد.
پس از دو نکتۀ بالا، سومین ابهامی که به‌هرحال بر بازار سرمایه تأثیرگذار است، بودجه سال آتی است که این روزها حرف و حدیث‌ها اطراف آن بسیار زیاد است، شاید نکته‌ای که بیشتر از همه میان بندها و تبصره‌های لایحه بودجه 1402 مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گرفت افزایش نرخ سقف خوراک پتروشیمی‌ها از 5 هزار تومان به 7 هزار تومان بود که رشدی 40درصدی را تجربه کرد. مشخص است که طبیعتاً افزایش سقف نرخ خوراک پتروشیمی‌ها می‌تواند سودسازی این شرکت‌ها را کاهش دهد و از همین رو تأثیر منفی بر فضای بازار سرمایه داشته باشد.
دیگر نکته‌ای که این روزها اخبار پیرامون آن بر بازار سرمایه تأثیرگذار است و شاهد حرف‌های ضدونقیض از سوی مسئولان در این رابطه هستیم، عرضۀ خودرو در بورس کالاست.
سه فرصت رشد برای بازار سرمایه
به‌اعتقاد اکثر کارشناسان و صاحب‌نظران، رشد نرخ ارز اولین و بنیادی‌ترین عامل رشد بازار سرمایه است، این روزها با تثبیت نرخ ارز دلار در کانال 40 هزار تومان و کاهش ارزش دلاری بازار سرمایه علی‌رغم رشد نرخ ارز، همچنان جذاب‌ترین بازار نسبت به سایر بازارهای رقیب است چرا که تنها بازاری که در یکی دو سال اخیر ریزش جدی را تجربه کرده، بازار سرمایه بوده است.
تقریباً چندماهی است که دو شرکت بزرگ خودروسازی، بنا بر مجوزهای بالادستی، خودروهای خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند و مشخصاً با قیمت‌های بالاتری از قیمت‌های پایه به فروش می‌رسانند. کارشناسان ادامۀ این فرایند را به‌نفع بازار سرمایه و سبب کاهش زیان انباشتۀ این دو شرکت بزرگ می‌دانند، به همین دلیل سرمایه‌گذاران که چشم‌انداز این دو صنعت را مثبت می‌بینند اقبال خوبی به‌سوی آن‌ها نشان دادند.
دیگر عاملی که شاید اشاره به آن لازم باشد و به‌خلاف سه عامل بالا بتوان آن را یک عامل مثبت برای بازار تلقی کرد، رشد قیمت کامودیتی‌های جهانی به‌واسطه تضعیف شاخص دلار بود. به‌نظر می‌رسد با کنترل تورم جهانی و کاهش سرعت رشد نرخ بهره توسط بانک‌های جهانی اقتصادهای پیشرو، قیمت کامودیتی‌ها پس از یک رالی سنگین در ریزش، فضای بازتری را تجربه کنند و کم‌کم در مدار صعودی قرار گیرند، عاملی که تأثیرات مثبت آن بر بازار سرمایه را نمی‌توان نادیده گرفت./ تسنیم