ایران و فرانسه بطور همزمان از لوایح خود برای افزایش 2 ساله سن بازنشستگی رونمایی کردند.
الیزابت بورن، نخست وزیر فرانسه، روز سه‌شنبه، اعلام کرد که دولت این کشور قصد دارد در یک روند تدریجی که تا سال ۲۰۳۰ ادامه خواهد یافت، حداقل سن بازنشستگی در این کشور را از ۶۲ به ۶۴ سال افزایش دهد که بدین ترتیب، سابقه کاری لازم برای دریافت مستمری کامل بازنشستگی به ۴۳ سال می‌رسد.
هدف دولت فرانسه برای اصلاح قانون بازنشستگی بر تلاش برای کاهش فشار بار مالی صندوق‌های بازنشستگی بر بودجه دولت و اجتناب از انباشت غیرقابل جبران کسری آنهاست. دغدغه‌ای که سال‌هاست، دولت‌های مختلف در ایران نیز گرفتار آن هستند و برای نجات صندوق‌های بازنشستگی از ورشکستگی طرح‌هایی را برای افزایش سن بازنشستگی ارائه کرده‌اند.
بر همین اساس، در بند «د» تبصره ۲۰ لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ که دیروز چهارشنبه از سوی ابراهیم رئیسی به مجلس این کشور تقدیم شده، آمده است: «سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمام مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در مشاغل اختصاصی در تمام صندوق‌های بازنشستگی اعم از لشگری و کشوری که در سال ۱۴۰۲ بازنشسته می‌شوند، در صورت اعلام نیاز دستگاه و رضایت مستخدم بدون رعایت شرط سنی به مدت دو سال افزایش می‌یابد.»
البته چه در فرانسه و چه در ایران، کارگران و کارمندان از مخالفان جدی افزایش سن بازنشستگی بوده و هستند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تلاش دولت برای افزایش سن بازنشستگی تنها مختص ایران و فرانسه نیست و در اکثر کشورهای سازمان همکاری توسعه و اقتصادی (OECD) در حال رخ دادن است.
سن بازنشستگی پیش از موعد در اروپا
سن بازنشستگی دو نوع است: پیش از موعد و اجباری. طبق گزارش سازمان همکاری توسعه و اقتصادی، سن بازنشستگی پیش از موعد برای مردان، از ۵۹ سال در لیتوانی تا ۶۳.۷ سال در آلمان متغیر است. این سن برای زنان نیزدر بازه ۵۸ سال در لیتوانی تا ۶۳.۷ سال در آلمان قرار دارد.
در فرانسه، سن بازنشستگی پیش از موعد فعلی برای مردان و زنان ۶۲ سال است. در واقع، ۶۲ سال تقریبا در نیمی از کشورها، از جمله سوئد، پرتغال، نروژ، ایتالیا، یونان و اتریش، جاری است.
اما در ایران، بازنشستگی پیش از موعد، بدون در نظر گرفتن حداقل سن و تنها بر پایه کسب حداقل ۲۰ سال سابقه کار متوالی در مشاغل سخت و زیان‌آور اجرا می‌شود. همچنین مردان ۶۰ ساله و زنان ۵۵ ساله نیز می‌توانند با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشسته شوند. البته سن بازنشستگی اجباری در ایران ۶۵ سال است.
سن بازنشستگی رایج در اروپا
اما سن رایج بازنشستگی که به سن اجباری نزدیک‌تر است، در مقایسه با سن بازنشستگی پیش از موعد دارای طیف وسیع‌تری است. به طوری که از ۵۲ سال برای مردان در ترکیه تا ۶۷ سال برای مردانِ نروژی و ایسلندی متغیر است. این سن برای زنان در ترکیه تنها ۴۹ سال است ولی در نروژ و ایسلند که بالاترین میزان گزارش شده است، به ۶۷ سال می‌رسد.
سن رایج بازنشستگی در اتحادیه اروپا برای مردان ۶۴.۳ سال و برای زنان ۶۳.۵ سال که پایین‌تر از ۶۴.۵ سالِ ثبت شده در فرانسه است. البته انی سن در برخی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچون آلمان به ۶۵.۷ سال رسیده است.
در واقع، به استثنای ترکیه، حداقل سن رایج بازنشستگی در سراسر اروپا ۶۲ سال برای مردان و ۶۰ سال برای زنان است.
سن بازنشستگی تا سال ۲۰۶۰ چقدر خواهد شد؟
سازمان همکاری توسعه و اقتصادی با استناد به روند افزایش سنوات مورد انتظار برای دوره بازنشستگی، پیش‌بینی کرده که سن بازنشستگی در کشورهای عضو همچنان روندی صعودی داشته باشد.
مطابق ارزیابی این سازمان، مردان شاغل در کشورهای عضو این سازمان در سال ۱۹۷۰ انتظار داشتند که به طور متوسط ۱۲ سال پس از بازنشستگی، فوت کنند ولی امید به زندگی پس از خروج از بازار کار در سال ۲۰۲۰ به ۱۹.۵ سال رسیده است. بر همین اساس، پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۶۰ به طور متوسط دو سال به سن بازنشستگی در کشورهای عضو سازمان همکاری توسعه و اقتصادی افزایش یابد.
در میان کشورهای عضو، دانمارک با ۷۴ سال بالاترین سن بازنشستگی را برای مردان و زنان خواهد داشت. در اتحادیه اروپا نیز پیش‌بینی می‌شود که متوسط سن بازنشستگی تا سال ۲۰۶۰برای مردان به ۶۶.۱ سال و برای زنان ۶۵.۹ سال برسد.