محمدرضا فرزین، رییس کل جدید بانک مرکزی اعلام کرده است نرخ دلار در سامانه نیما 28500 تومان خواهد بود، این در حالی است که یک کارشناس اقتصادی معتقد است: به نظر من این‌که نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان از کجا آمده است، جای تامل دارد.
رونمایی از یک سیاست جدید در بانک مرکزی به دنبال تغییر و تحولات مدیریتی در این نهاد بزرگ، اتفاقی است که روز پنج‌شنبه هفته گذشته به دنبال سقف‌شکنی‌های ساعتی و روزانه قیمت دلار اتفاق افتاد.
روز پنج‌شنبه هفته گذشته محمدرضا فرزین جایگزین علی صالح‌آبادی در بانک مرکزی شد و در اولین اظهارنظر، اعلام کرد که حتما نرخ نیما را روی قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تثبیت خواهیم کرد و به این ترتیب، واردات تمامی کالاهای اساسی و مواداولیه و ماشین‌آلات را با این نرخ تامین خواهیم کرد.
او همچنین یکی از مشکلات سامانه نیما را عدم هماهنگی بین نقشه تجاری و ارزی دانست که باعث می‌شود گاهی نوع ارز لازم در اختیار تاجر نباشد و گفت: نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان، عرضه و تقاضای این سامانه را به تعادل می‌رساند و باعث می‌شود تامین‌کنندگان ارز در این بازار و بنگاه‌ها و عرضه‌کنندگان هم آسیب نبینند.
رییس کل بانک مرکزی در عین حال متذکر شد: نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای یک دوره یک ساله است و هدف ما این است که پیام ثبات به بازار کالا بدهیم، چون بازار کالا باید بداند قیمت کالاها چند است و با چه نرخی کالاها معامله می‌شوند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که قیمت دلار در بازار آزاد در حال حاضر ۳۹ هزار و ۲۰۰ تومان است و این یعنی یک فاصله نزدیک به ۱۱ هزار تومان میان این دو نرخ وجود دارد. بر همین اساس، با سیاست جدید بانک مرکزی می‌توان گفت که اقتصاد دستوری بیش از پیش در آینده تقویت و رانت‌هایی احتمالا به دلیل فاصله قیمتی دلار نیمایی با بازار آزاد ایجاد خواهد شد.
این در شرایطی است که دولت در اردیبهشت‌ماه امسال ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کرد به این دلیل که رانت‌های آن را از بین ببرد و به سمت آزادسازی قیمت‌ها حرکت کند.
نرخ دلار میخکوب شد
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین درباره سیاست اخیر بانک مرکزی در رابطه با دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی نیمایی، گفت: اگر این را سیاست ارزی بگذاریم، یک نوع میخکوب کردن نرخ ارز است. یعنی در شرایطی که تغییر نرخ ارز، ساعتی و روزانه شده بود، این تصمیم باعث شد تا افزایش نرخ ارز متوقف شود.
وی با بیان این‌که اعلام یک نرخ برای هدف‌گذاری شاید فعلا می‌توانست اقدام مناسبی باشد، افزود: نکته این‌جاست که برای این‌که بتوانیم روند بازار را کاهشی ببینیم، باید برنامه دیگری را در پیش گیریم. همان‌طور که ۳ هزار تومان دیروز کاهش پیدا کرد، اما امروز شاهد افزایش حدود هزار تومانی نسبت به دیروز بودیم.
نرخ دلار چگونه روز جمعه مشخص می‌شود؟
این کارشناس اقتصادی با طرح این سوال که چطور روز جمعه‌ها نرخ ارز مشخص می‌شود؟ عنوان کرد: در برخی از سایت‌ها روزهای جمعه هم نرخ ارز را معرفی می‌کنند. بانک مرکزی که تعطیل است، بازار متشکل ارزی که تعطیل است و صرافی‌ها تعطیل هستند، اما نرخ ارز را تغییر می‌کند.
بغزیان تاکید کرد: واقعا بانک مرکزی باید این‌گونه سایت‌ها و جاهایی که افراد مراجعه می‌کنند و صرافی‌هایی که از بازار آزاد نرخ می‌گیرند، نظارت کند. بازار آزاد یعنی چه؟ مگر بازار آزاد می‌تواند سایت داشته باشد؟ این حتما از طرف یک عده‌ای مدیریت شده است؛ حالا یا دلال یا واسطه. هر چه اسم آن را می‌گذاریم، سوال این است که این نرخ‌ها را چه کسانی تعیین می‌کنند؟
وی متذکر می‌شود: بانک مرکزی باید جلوی این نهادها را بگیرد و بانک مرکزی بهتر از همه هم می‌داند و واقف است که ماهیت این‌گونه بازارها چیست.
این‌گونه سیاست دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی شکست می‌خورد
این کارشناس اقتصادی در ادامه درباره دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی گفت: ما امیدواریم بانک مرکزی با عرضه ارز در آن نرخ به واردکنندگان واقعی و نظارت بر این‌که این ارز را برای درخواستی که دارند، جلوی رانت احتمالی را بگیرد.
بغزیان افزود: اگر قرار باشد مثل زمان ارز ۴۲۰۰ تومانی، دلار را بگیرند و بانک مرکزی نظارت نکند و کالاهایی وارد شود که این کالاها با قیمت‌های ارز آزاد فروخته شود، عملا به شکست می‌خورد و ایجاد رانت می‌کند.
وی تصریح کرد: دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان عدد پایینی نیست و این عدد برای اقتصاد ما بالاست؛ اقتصادی که بتواند برای رفاه مردم خود تورمی را متناسب با رشد درآمد ایجاد کند و قدرت خرید را بالا ببرد تا امیدی برای خانه‌دار شدن و خودرودار شدن ایجاد شود. این نرخ هنوز هم کماکان بالاست.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دلال‌ها و ایادی‌ای که در مدیریت قبلی بانک مرکزی بودند و از آنجا نرخ را مدیریت می‌کردند، باید جمع‌آوری شوند و بانک مرکزی هم هیچ‌گونه رودربایستی‌ای نداشته باشد؛ وگرنه بعد از چند صباحی متاسفانه باید شاهد برگشت باشیم.
بغزیان همچنین در ادامه تاکید کرد: به نظر من این‌که نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان از کجا آمده است، جای تامل دارد.
افزایش نرخ سود بانکی به کمک بازار می‌آید؟
این کارشناس اقتصادی درباره تاثیر افزایش نرخ سود بانکی روی بازار ارز نیز گفت: سیاست نرخ سود بانکی روی ارز اثری ندارد. نرخ سود بانکی درست است که برای سپرده‌گذار خوب است، اما این را باید در نظر داشته باشیم که سپرده‌های کلان در اختیار افراد حقیقی و حقوقی خاصی است.
بغزیان عنوان کرد: این سیاست جذابیتی برای سپرده‌گذاری به آن حدی ایجاد نمی‌کند که یک فرد بگوید پول خود را در بانک می‌گذارم و سه سال هم پول خود را بلوکه کنم. در عین حال، بازار دست دومی هم نداشته باشد. اگر بتواند اوراق را بفروشد، خوب است، اما اگر قرار باشد بلوکه شود، باید تورم نیز مدیریت شود.
وی افزود: تورم اگر بالاتر باشد، افراد می‌گویند برای تورم برای مثال ۴۵ درصدی، می‌روم کالا می‌خرم و در خانه می‌گذارم یا دلار و طلا می‌خرم. مطمئن باشید که اگر دلار مدیریت شود، ما تورمی از جانب خیلی از بازارها نخواهیم داشت.
این کارشناس اقتصادی متذکر شد: البته یک نکته‌ای که وجود دارد، این است که شاید بتواند نرخ سود بانکی برای سپرده‌گذار خودی نشان دهد، ولی هزینه تولید را هم باید در نظر بگیریم. یعنی بانک‌ها باید با این نرخ‌های بالا تسهیلات بدهند. این‌گونه تولیدکننده بهانه پیدا می‌کند که به دلیل این‌که تسهیلات گران گرفته، باید کالای خود را هم گران‌تر بفروشد. این‌گونه یعنی ما سمت تولید را نادیده گرفته‌ایم.
بغزیان خاطرنشان کرد: دولت باید یک‌سری وجوه به بانک‌ها بدهد تا ارزان‌تر وام دهند و عده‌ای با دسترسی به این وام‌ها، رانت برایشان ایجاد می‌شود. باز دوباره ما در این شرایط به سر جای اول برمی‌گردیم که نرخ سود بانکی را بالاتر ببریم که در دور باطل می‌افتیم.