خودزنی اتحادیه اروپا با تحریم نفت روسیه

بتازگی، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، برسر سقف 60 دلاری قیمت هر بشکه برای صادرات نفت خام روسیه که از طریق دریا حمل می‌شود، توافق کرده‌اند. این توافق با نیت کاهش درآمدهای مسکو از محل صادرات نفت خام صورت گرفته است. بر این اساس، توافق مذکور، تضمین خواهد کرد که سقف قیمت نفت روسیه حداقل ۵ درصد کمتر از قیمت بازار نفت خام تعیین شود، هرچند که این قیمت هر ۲ ماه یک بار بازنگری خواهد شد.

کشورهای گروه هفت، طبق این توافق، شرکت‌های کشتیرانی خود را از تسهیل حمل‌ونقل نفت روسیه در صورت فروش بالای سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه منع خواهند کرد.

به‌عبارتی، نفت روسیه در صورتی اجازه خواهد یافت با نفتکش‌ کشورهای عضو، شرکت‌های بیمه، بیمه‌های اتکایی و مؤسسه‌های اعتباری گروه هفت و اتحادیه اروپا به کشورهای ثالث ارسال شود که محموله‌ها با سقف قیمت تعیین‌شده (۶۰ دلار برای هر بشکه) یا کمتر از آن خریداری شود.

برآورد شده که صادرات نفت خام روسیه به اتحادیه اروپا در محدوده 1.7 میلیون بشکه در روز بوده است.

تعیین محدودیت برای صادرات منابع نفت و گاز روسیه از ناحیه اتحادیه اروپا، از ماه‌ها قبل به جریان افتاده بود.

در خلال این ماجرا، کاخ کرملین اعلام کرده که روسیه به کشورهای حامی اعمال طرح سقف قیمتی برای محموله‌های نفت خام این کشور، انرژی عرضه نخواهد کرد.

پیش‌بینی می‌شود که این اقدام اتحادیه اروپا، بهای جهانی نفت را به مرور به محدوده 100 دلار در هر بشکه هم نزدیک کند،اما هرچه که هست، امسال ساکنان اروپا بدون نفت روسیه زندگی خواهند کرد. روسیه در حال حاضر پس از عربستان سعودی، دومین صادرکننده بزرگ نفت خام جهان به‌شمار می‌رود و این کشور، حدود ۱۰ درصد از تقاضای جهانی نفت خام را تأمین می‌کند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که با وجود تحریم‌های غرب، درآمد صادرات نفت روسیه از ابتدای سال ۲۰۲۲ حدود ۵۰ درصد رشد کرده و مسکو هر ماه حدود ۲۰ میلیارد دلار از فروش نفت خام و محصولات مرتبط با نفت درآمد کسب کرده است. در یک تصویر کلی و با محدودیت تعیین شده از ناحیه اروپا، این ساکنان قاره سبز هستند که مجبور شده‌اند  برای 1.3 میلیون بشکه نفت خام روسیه جایگزین پیدا کنند.

ساکنانی که به دلیل محدودیت در تأمین منابع انرژی در کشورهای آنها، باید تعطیلی کتابخانه‌ها، آنلاین شدن کلاس‌های درس دانشگاهی، کاهش اجباری دمای منازل و افزایش فروش هیزم در فروشگاه‌ها برای گرم کردن منازل و خلاصه بسیاری ازمشکلات آتی را به نظاره بنشینند.

این احتمال وجود دارد که کشورهای اتحادیه اروپا برای جبران کمبود منابع نفت خود به سراغ سایر تأمین‌کنندگان اصلی نفت یعنی عراق، نیجریه، عربستان سعودی، قزاقستان، لیبی، ایالات متحده، بریتانیا، آذربایجان و الجزایر بروند.

نکته جالب اینکه در شرایط تصمیم برای تعیین سقف برای نفت فدراسیون روسیه، اوپک پلاس کاهش دومیلیون بشکه‌ای نفت خام را در دستور کار خود قرار داده است.
صادرات نفت خام اوپک هم در ماه نوامبر به‌طور قابل‌ توجهی کاهش یافت. شکی نیست که در شرایط فعلی، صادرکنندگان نفت برای جلوگیری از ایجاد بحران در نظام عرضه و تقاضای طلای سیاه، همگراتر بوده، آنچنان که این همگرایی صدای جوبایدن، رئیس‌جمور امریکا را  درآورده است.

با این حال، اتحادیه اروپا وکشورهای گروه هفت انتظار دارند روسیه همچنان با وجود سود اندک به صادرات نفت خود ادامه دهد،البته  چین اعلام کرده، پس از توافق اتحادیه اروپا درباره سقف قیمتی برای نفت روسیه، پکن باز هم به همکاری‌های انرژی خود با روسیه بر اساس منافع متقابل ادامه خواهد داد.

شکی نیست که با اعمال محدودیت‌های صورت گرفته علیه نفت روسیه، این کشور به سرمایه‌گذاری در ایران مشتاق‌تر شده است،بخصوص سرمایه‌گذاری در طرح‌های ال‌ان‌اجی که می‌تواند تسهیلگر صادرات گاز ایران به دیگر کشورها هم باشد.

نکته دیگر اینکه با توجه به‌وقوع تحریم‌های انرژی علیه روسیه و وضعیت اسفبار اروپا در تأمین انرژی، فرار سرمایه‌گذاران از کشورهای عضو اتحادیه اروپا سرعت خواهد گرفت، زیرا آنها گاز را به قیمت یک‌پنجم اروپا دریافت خواهند کرد.

در همین پیوند، محمد صادق مهرجو، کارشناس نفت و انرژی در گفت‌و‌گو با «ایران»، اذعان داشته که به دلیل وابستگی بالای اتحادیه اروپا به منابع انرژی روسیه، تاب‌آوری اعضای اتحادیه در طولانی مدت درهم ‌شکسته و اعضای اتحادیه اروپا مجبور خواهند شد در مقابل شروط روسیه سر خم کرده و از مواضع کنونی خود عقب‌نشینی کنند.

به گفته وی، با وجود توافق اعضای اتحادیه برای تعیین سقف قیمتی برای نفت روسیه، بعید نیست که برخی  اعضا به صورت مخفیانه توافق را زیرپا گذاشته و به توافقات اتحادیه اروپا با روسیه پایبند نباشند و نفت مورد نیاز خود را خریداری کنند، چون باید در قبال مردم خود پاسخگو باشند.

برآورد‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر مقصد نزدیک به نیمی از نفت خام صادراتی روسیه، کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.بنابراین، با تعیین شرایط جدید، انتظار می‌رود  با افت صادرات نفت خام روسیه به اروپا، بیشترین ضربه را قطب تولید مواد شیمیایی اتحادیه اروپا، یعنی آلمان تحمل کند.