از سال 97 و با آغاز تحریم صنعت خودرو توسط دولت ترامپ، تولید خودرو در کشور روند نزولی به خود گرفت و خودروسازان روز به روز از تولیدشان کاسته شد؛ این امر در شرایطی اتفاق افتاد که کشور به تولید یک میلیون و 200 هزار دستگاه در سال رسیده بود. طی این مدت بیش از 60 درصد تولید خودرو کاهش یافت و دولت وقت (دولت روحانی) به سمتی رفت که به اعتقاد کارشناسان اشتباه‌ترین راه بود.
مدیران خودروسازی در جلسات ماهانه و در برخی اوقات هفتگی که روزهای پنجشنبه با حضور وزیر صمت در وزارت صنعت، معدن و تجارت داشتند به این تصمیم رسیدند که تولید خودرو حتی خودرویی که نقص قطعه دارد، انجام شود. از همین‌رو تعداد زیادی خودرو تولید شد که امکان تجاری‌سازی و عرضه در بازار را نداشت و همین امر چالش‌های جدی در بازار خودرو ایجاد کرد. حتی موضوع یاد شده در دولت سیزدهم به یک بحران جدی تبدیل شده بود. از همین رو اولین دستوری خودرویی که در دولت سیزدهم صادر شد، تکمیل خودروهای ناقص و عرضه آن در بازار بود. در آن برهه زمانی (مهرماه سال 1400) بیش از 200 هزار خودروی ناقص در پارکینگ خودروسازان وجود داشت که بخش قابل توجهی از آنها مدت‌ها خاک خورده بود.
دیماه سال گذشته این عدد به 170 هزار دستگاه رسید و در فصل بهار سال‌جاری این تعداد 7 هزار دستگاه بود و از مهرماه نیز پرونده خودروهای ناقص برای همیشه بسته شد. در کنار تکمیل خودروهای ناقص و روانه کردن آنها به سمت بازار، افزایش تولید خودرو در دستور کار قرار گرفت. از سویی به استناد آمارها این صنعت طی 7 ماهه سال‌جاری رشد 319 درصدی در تولید خودروی کامل داشته است. روز گذشته نیز وزارت صمت اعلام کرد که رکورد تولید ماهانه خودرو در کشور پس از ۵ سال شکسته شد و خودروسازان توانستند در یک ماه 750 هزار دستگاه خودرو تولید کنند. این خبر گویای آن است که صنعت خودرو توانسته در مسیر درست و بی‌حاشیه قرار گیرد.
بازگشت صنعت خودرو به اوج
محمدرضا نجفی منش، کارشناس صنعت خودرو به «ایران» گفت: تولید خودرو نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده و سیاستگذاران همراهی لازم را با خودروسازان و قطعه‌سازان دارند اما اگر می‌خواهیم این صنعت به روزهای اوج خود بازگردد و تولید خودرو جهشی شود ضرورت دارد از موضوع قیمت‌گذاری خودرو که به این صنعت لطمه‌های جبران ناپذیری زده است، فاصله بگیریم لذا باید اجازه دهیم عرضه و تقاضا قیمت خودرو را تعیین کند. او ادامه داد: در برهه‌ای از زمان تولید خودروسازان به بیش از یک میلیون دستگاه خودرو رسیده بود و این امر نشان می‌دهد که این صنعت توانایی افزایش تولید محصولات خود را دارد.
نجفی منش گفت: یکی از اشتباهات گذشته تعیین قیمت خودرو توسط شورای رقابت بود، این امر باعث شد که صنعت خودرو بشدت آسیب پذیر شود و دیدیم که با تحریم چگونه صنعت خودرو تضعیف شد. خوشبختانه دولت سیزدهم شورای رقابت را کنار گذاشت و دیگر این مجموعه تعیین کننده قیمت خودرو نیست اما معتقدیم برای رشد صنعت خودرو و تنوع بخشی در محصولات هر گونه قیمت‌گذاری اشتباه است. طبق هدف‌گذاری که وزارت صمت برای سال‌جاری انجام داده تولید خودرو بایستی به یک میلیون و 600 هزار دستگاه برسد، حال برخی قطعه سازان و کارشناسان صنعت خودرو خوشبین هستند که این عدد محقق می‌شود و دولت رئیسی رکورددار تولید خودرو در کشور خواهد شد. برخی دیگر هم اعتقاد دارند که امسال تولید خودرو به یک میلیون دستگاه می‌رسد. با این اوصاف باید تأکید کرد که وضعیت تولید خودرو نسبت به 8 سال گذشته بسیار بهتر شده است و قطعاً از سال آینده صنعت خودرو با هیچ بحرانی مواجه نخواهد شد چرا که توانسته از بحران‌هایی که داشته عبور کند.
رشد 15 درصدی تولید خودرو
روز گذشته عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل دفتر صنایع خودرو وزارت صنعت، معدن و تجارت از شکسته شدن رکورد تولید ماهانه خودرو در کشور در آبان سال‌جاری پس از گذشت پنج سال خبر داد و گفت: خودروسازان کشور در هشت ماهه ابتدایی امسال توانستند پس از موفقیت‌های پی در پی، نزدیک به ۷۵۰ هزار خودرو تولید کنند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد ۱۵ درصدی نشان می‌دهد. او ادامه داد: این درحالی است که از خرداد سال‌جاری، روند تولید عبور مستقیم و توقف تولید خودروهای ناقص پس از گذشت بیش از چهار سال متوالی شکل گرفت.
تثبیت جریان تولید در صنعت خودروی کشور
مدیرکل دفتر صنایع خودرو وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه دیگر می‌توانیم بگوییم که تثبیت جریان تولید در صنعت خودروی کشور شکل گرفته است، ابراز امیدواری کرد: پس از ترمیم جریان تولید، توسعه پلتفرم‌های جدید و تولید محصولات کیفی و رقابتی در صنعت خودروی کشور شتاب بیشتری به خود بگیرد، همان گونه که در گام دوم برنامه تحولی وزارت صنعت، معدن و تجارت این مهم مد نظر قرار گرفته است.
توکلی لاهیجانی اضافه کرد: نکته درخشان کار خودروسازان و زنجیره تأمین توانمند داخلی این است که فقط در آبان امسال بیش از ۱۲۲ هزار خودرو در کشور تولید شده که رکورد تولید در همه ماه‌های پنج سال گذشته از سال ۱۳۹۷ تاکنون را شکسته است و نشان از عبور از بحران تولید در صنعت خودروی کشور دارد.
او خاطرنشان‌کرد: نکته مهم دیگر، میزان تحویل خودروها توسط دو خودروساز اصلی کشور است که با توجه به کاهش چشمگیر خودروهای ناقص داخل پارکینگ نسبت به سال گذشته، در عمل بیش از ۳۰ درصد افزایش داشته است.
پیش از این سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت گفته بود: در دولت سیزدهم دو اقدام اساسی برای افزایش تولید خودرو صورت گرفت که اولین آن ثبات‌بخشی به تولید و دوم اصلاح سازکارهای تأمین قطعات بود. هم‌اکنون دیگر خودروی ناقص در کشور تولید نمی‌شود. اینکه در کشور ما خودروی ناقص تولید نمی‌شود خبر بسیار مهمی است که نشان دهنده این است که هم تولید بالا رفته هم خودروهایی که ناقص بودند در کف کامل شدند. کمبود قطعه ای‌سی‌یو یکی از مهم‌ترین دلایل نقص‌های تولید بود که بخشی از این قطعه‌ها وارد می‌شود اما همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان تأثیر گذاشته و ما به ثبات تولید رسیده‌ایم و از سویی تیراژ تولید هم افزایش داشته است.