با کاهش سرانه مصرف محصولات دامی، این بار زنگ خطر حذف شیر و لبنیات از سفره مردم نیز به صدا درآمده است. یکی از فروشندگان محصولات لبنی در سطح شهر ضمن اشاره به کاهش 15 میلیون تومانی میزان فروشش در هفته، صحبت از تغییر میزان خرید محصولات لبنی از سوی مردم می کند و در این باره مدعی می شود: «میزان خرید شیر از یک کیلو به نیم کیلو رسیده و خرید قالبی پنیر جای خود را به خرید به اندازه میزان مصرف در وعده روزانه داده است».
یکی دیگر از فروشندگان محصولات لبنی در سطح شهر مشهد درباره کاهش میزان خرید مردم ادعا می کند: « ما برای فروش اگر روزی 300 کیلو شیر خالی می کردیم، الان این میزان به 200 کیلو رسیده است که آن هم برای فروش دو روز ما کافی است». از سوی دیگر، رئیس اتحادیه گاوداران صنعتی استان ضمن اشاره به کاهش سرانه مصرف محصولات لبنی، اظهار می کند که میزان تولید شیر نسبت به سال گذشته نیز کاهش پیدا کرده است. نکته قابل تامل این است که با وجود کاهش میزان تولید نسبت به سال گذشته، درصدی از تولیدات محصولات لبنی صادر می شود، محصولاتی که به دلیل افزایش قیمت آن چنان که باید سهم سفره های مردم نمی شود. این افزایش قیمت تا بدان جاست که مطابق آمار ارائه شده از سوی اتحادیه گاوداران صنعتی استان در خرداد، تیر و مرداد امسال با افزایش بیش از 100 درصدی قیمت فروش نسبت به سال گذشته مواجه بوده ایم که این میزان در شهریور 87.2 و در مهرماه 89.9 افزایش داشته است.
کاهش سرانه مصرف شیر و لبنیات نسبت به سال گذشته
یکی از فروشنده های فروشگاه های محصولات لبنی در سطح شهر درباره میزان خرید محصولات لبنی می گوید: میزان خرید به شدت کاهش یافته و اوضاع خیلی خراب است. ما اگر روزی 300 کیلو شیر خالی می کردیم الان 200 کیلو شیر که می آوریم برای دو روز فروش ما کافی است. دیگر شما تا ته ماجرا بروید. تازه آن هم شیر که جزو اقلام اولیه مورد نیاز مردم است. این گرانی بی تاثیر نیست، وقتی شیر 7 هزار تومانی قیمت اش به 15 هزار تومان می رسد، شرایط همین می شود. روی هم رفته میزان فروش ما خیلی کاهش یافته، هر نیم ساعت یک مشتری برای ما می آید. یکی دیگر از فروشندگان این صنف می گوید: قیمت ها سرسام آور است و هر چیزی که می فروشیم، دیگر جایگزین نمی توانیم بکنیم. میزان خرید مردم به دلیل کاهش توان خریدشان کم شده است. کسی که یک کیلو گرم خرید می کرده، الان میزان خریدش 200 گرم شده است. یا کسی که یک کیلو شیر می خریده، الان نیم کیلو می خرد. قبلا اگر پنیر قالبی می خریدند، الان به اندازه مصرف وعده روزانه شان می خرند. او ادامه می دهد: میزان فروش ما روزانه تقریبا 20 درصد کاهش یافته است.
یکی دیگر از فروشندگان این صنف می گوید: خرید خودمان به نصف رسیده چون گران است و مردم نمی خرند. پنیر ابتدای سال 35 هزار تومان بود اما الان 65 هزار تومان شده است. یکی از فروشنده های سوپرمارکت های سطح شهر نیز می گوید: میزان فروش ما از محصولات لبنی حدود 25 درصد کاهش یافته است.
فرشید صراف، رئیس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی درباره سرانه مصرف شیر در استان می گوید: آماری درباره میزان سرانه مصرف شیر ندارم اما سرانه مصرف ما افزایشی نداشته و کاهش داشته است. با توجه به بحث حذف ارز 4 هزار تومانی بالطبع بهای تمام شده شیر خام هم افزایش یافته و آن چیزی هم که دست مردم می رسد افزایش قیمت دارد. وعده های دولت درباره کالابرگ الکترونیک و کمک یارانه برای خرید و استفاده از محصولاتی که افزایش قیمت داشته، متاسفانه اجرایی نشد از این رو با افزایش قیمت ها یقینا مصرف لبنیات کاهش پیدا کرد و درنتیجه صنایع لبنی ما رو به صادرات آورده اند. میزان قیمت فروش شیر به طور میانگین در استان در مهرماه امسال حدود 12 هزار و 500 تومان بوده است.وی می افزاید: اکثر دامداران ما دامشان را کشتار می کنند که این خود خطر جدیدی است برای کاهش تولید و افزایش قیمت، واردات شیرخشک و محصولات لبنی به کشور بعد از 40 سال خودکفایی. ما نمی خواهیم قیمت را بالا ببریم بلکه از جیب تولید کننده ما نباید یارانه به مصرف کننده داده شود. دولت این جا باید میانجی گری کند تا تولید کننده سرپا بماند.
کاهش 15 تا 20 درصدی میزان تولید شیر در استان
رئیس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی درباره میزان تولید شیر روزانه در استان می گوید: آمار در این زمینه متفاوت است. دولت و جهاد کشاورزی میزان تولید شیر را 3 هزار تن در روز در استان پیش بینی می کنند، اما پیش بینی ما 10 تا 15 درصد کمتر از این عدد است یعنی حدود 2 هزار و 500 تن. از این میزان حدود هزار و 500 تا هزار و 600 تن در کارخانجات و بقیه به صورت خودمصرفی و فروشگاه ها در سطح استان فروش می شود. بخشی نیز به صورت پنیر پیتزا، خامه و شیر خشک صادر می شود. برآورد من این است به طور تقریبی 15 تا 20 درصد شیر استان صادر می شود. برخی کارخانجات بهای پرداخت پول شیر را که نقدی بوده به دوماه و شاید بیشتر ارتقا داده اند. همین موضوع باعث کمبود نقدینگی در تولید شده ومشکلاتی را به دنبال دارد که کاهش تولید یکی از آن هاست.
وی می افزاید: طبق برآورد ما میانگین تولید شیر استان در مقایسه با سال گذشته بین 10 تا 15 درصد کاهش داشته است. بعضی شهرستان ها 30 تا 35 درصد کاهش داشته اند، این میزان در برخی از شهرستان های صنعتی تر حفظ شده اند یا ارتقا داشته اند.
تغییر سبد تولید؛ از سنتی به صنعتی
مجید جعفری، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی درباره سرانه مصرف شیر در استان می گوید: میزان سرانه مصرف شیر همیشه کشوری است و بر اساس استان نمی توان آن را محاسبه کرد، اما بر اساس آن چه که در بازار دیده می شود، مصرف کل سبد محصولات لبنی به دلیل افزایش قیمت ها کمتر شده است. قیمت مصوب هر کیلو شیر خام با چربی 3.2 مبلغ 12 هزار تومان است. به قیمت شیر واحدهای صنعتی کرایه حمل نیز اضافه می شود. وی درباره میزان تولید روزانه شیر در استان می گوید: میزان تولید شیر روزانه بین 2 هزار و 700 تا 3 هزار و 200 تن متغیر است.
میزان جذب کارخانجات لبنی استان هم روزانه 3 هزار تن است. در مقایسه با سال گذشته میزان تولید ما تغییر چندانی نداشت. ما در سال گذشته با توجه به شرایط خاص اقلیمی و اتفاقات حوزه دام و قیمت تمام شده در حوزه تولید کاهش آماری را داشتیم. میزان تولید کل شیر در سال 1400 به میزان یک میلیون و 130 هزار تن بوده است. وی خاطر نشان کرد: البته سبد تولید نسبت به سال گذشته تغییر کرده است یعنی سال گذشته عمده تولید ما در واحدهای سنتی بود اما امسال این سبد به سمت واحدهای صنعتی تغییر پیدا کرده است، یعنی 55 تا 60 درصد تولید ما مربوط به واحدهای صنعتی است./ خراسان