آمار مصرف برنج در ایران در حدود 3.2 میلیون تن است که شامل 2.2 میلیون تن برنج ایرانی و یک میلیون تن برنج خارجی وارداتی است. میانگین مصرف سرانه برنج در ایران سالانه ۳۶ تا ۳۶.۵ کیلوگرم است و با احتساب آمار مصرف و تولید برنج، کشور مجبور به واردات برنج است تا تقاضای بالا و عرضه پایین منجر به جهش قیمت در بازار داخلی نشود. بر اساس آمار رسمی از مجموع یک میلیون و ۵۷ هزار تن برنج که در نیمه نخست سال‌جاری برای تنظیم بازار کشور وارد شده است، شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز اقدام به واردات 20 درصدی برنج کرده است تا علاوه بر تأمین انواع برنج وارداتی از سوی این شرکت و رشد تولید انواع برنج داخلی، ثبات در بازار برنج کشور ایجاد شود. بر اساس این گزارش، ثبات بازار برنج کشور باعث شده تا انواع برنج داخلی و خارجی به میزان مورد نیاز تأمین و به وفور در فروشگاه‌های بزرگ و واحدهای خرده‌فروشی عرضه شود و در دسترس عموم مردم و در سبد خرید شهروندان قرار گیرد.
برنج پاکستانی جایگزین برنج هندی
مهم‌ترین کشورهای صادرکننده برنج به ایران هند، پاکستان، تایلند و اروگوئه هستند که بر اساس گفته دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی در حال حاضر تقاضا در داخل کشور از برنج هندی به پاکستانی تغییر کرده، به همین دلیل مصرف برنج هندی در کشور کاهش یافته است.
لغو ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت
طی سال‌های اخیر برای حمایت از تولیدکنندگان برنج در فصل برداشت واردات برنج از خارج کشور ممنوع می‌شد. در سال گذشته با توجه به وضعیت واردات برنج و هشدارهایی که در مورد افزایش قیمت وجود داشت، رایزنی بسیاری در مورد لغو ممنوعیت انجام گرفت ولی با آن موافقت نشده بود اما امسال با توجه به التهابات بازار برنج ایرانی و ازدیاد تقاضا برای برنج خارجی، ممنوعیت واردات در فصل برداشت لغو شد. طبق آنچه در قانون مقررات صادرات و واردات تأکید شده است، ممنوعیت واردات برنج از ابتدای مردادماه تا پایان آبان‌ماه جهت حمایت از تولید داخل اعمال می‌شد، اما ممنوعیت فصلی واردات برنج لغو شد و اجرایی نشد که با توجه به اعلام گمرک، واردات این کالا به روال قبل در فصل برداشت ادامه خواهد داشت. دولت با تصویب کارگروه تنظیم بازار با لغو این قانون و تداوم واردات برنج در تلاش برای کنترل قیمت‌ها و عدم جهش دوباره در نرخ برنج‌های داخلی و خارجی است زیرا با افزایش قیمت برنج داخلی، تقاضا برای خرید برنج خارجی افزایش پیدا کرده و همین افزایش تقاضا منجر به بالا رفتن قیمت برنج وارداتی نیز می‌شود.
هزینه‌های تمام شده برنج بشدت بالا رفته است و همین موضوع بر قیمت برنج داخلی تأثیر مستقیمی می‌گذارد. با توجه به بالارفتن قیمت برنج، بخشی از جامعه توانایی خرید برنج ایرانی را ندارند و به همین علت با واردات، برنج با نرخ‌های متعادل‌تر به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
با توجه به بررسی‌های میدانی از قیمت انواع برنج‌های وارداتی، قیمت برنج هندی در محدوده 32 تا 42 هزار تومان و قیمت برنج پاکستانی نیز در همین محدوده قرار دارد. همچنین قیمت برنج تایلندی نیز در محدوده 20 تا 40 هزار تومان قرار دارد.
افزایش تولید برنج در سال‌جاری
وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید برنج در کشور را 2 میلیون و 500 هزار تن اعلام کرده، بنابراین میزان تولید این کالای اساسی نسبت به سال گذشته افزایش 30 درصدی را به خود دیده است. این در حالی است که تولید برنج در سال 1400 به دلیل خشکسالی با کاهش روبه‌رو شد و میزان تولید به یک میلیون و 800 هزار تن رسید که همین امر بازار داخل را با کمبود شدیدی روبه‌رو کرد. با این حال در یک سال اخیر در دولت سیزدهم میزان تولید برنج بیش از 20 درصد افزایش یافت و به همین دلیل بازار این محصول در وضعیت فعلی در آرامش به سر می‌برد. در سال گذشته واردات برنج روند رو به افزایشی داشت و به همین دلیل وزارت جهاد کشاورزی برنامه خودکفایی برنج و تأمین 3 میلیون و 200 هزار تن از این محصول را در پیش گرفته و برای تحقق این امر هم زهکشی 300 هزار هکتار از اراضی شمال کشور را با اعتباری معادل یک میلیارد دلار در دستور کار قرار داده است.