آرمان ملی: قطعی مکرر اینترنت به دنبال ناآرامی‌های چند روز اخیر باعث آسیب‌های اقتصادی بسیاری به کسب و کارهای خرد و کلان شده است به‌طوری‌که به گفته کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات برخی از این آسیب‌ها غیرقابل جبران است این درحالی است که بعضی از صاحب‌نظران دیگر بر این باورند که اینترنت همچون آب روان مسیر خود را پیدا خواهد کرد و مسدودسازی راه چاره نیست بلکه مدیریت اینترنت خواهد توانست علاوه بر کنترل بحران‌ها، راه را برای تعاملات بهینه در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در سطح ملی و فراملی باز کند.
هر ساعت قطعی 45 میلیارد تومان زیان فقط اقتصادی
کیوان نقره کار، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: استفاده از فناوری و دیجیتال در تمام ابعاد زندگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی از جمله رویکردهایی محسوب می‌شود که دنیا در سطوح مختلف از آن بهره‌مند است و زیرساخت و بستر اصلی آن نیز اینترنت است و در این بستر بسیاری از مشاغل و کسب و کارها نیز در همین شرایط شکل گرفته و رشد کرده و اگر اختلالی در این زمینه ایجاد شود علاوه بر آسیب دیدن فرآینده‌های اقتصادی بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی نیز دچار آسیب می‌شود. او افزود: بر اساس آمار موجود قطعی اینترنت در ایران ساعتی حدود یک و نیم میلیون دلار معادل 45 میلیارد تومان زیان فقط اقتصادی به کشور وارد می‌کند، هر چند بر اساس مطالعات معاونت پژوهشی سازمان امور مالیاتی این میزان خسارت حدود 3 هزار میلیارد تومان در روز برآورده شده است.
این کارشناس فناوری اطلاعات ادامه داد: قطع اینترنت در فضای مجازی بسیاری از کانال‌های ارتباطی بین صاحبان کسب و کار در داخل و خارج از کشور را می‌بندد و دقیقا شرایطی را ایجاد می‌کند که در فضای واقعی راه‌های ارتباطی مانند جاده‌ها، راه‌های هوایی، ریلی مسدود باشد و ضررهای ناشی از آن مانند مسدود شدن اینترنت یا فیلتر شدن اپلیکیشن‌های مجازی است با این تفاوت که اینترنت با توجه به نداشتن محدودیت‌های فیزیکی گستردگی بیشتری در تعاملات درون و برون سازمانی را در برمی‌گیرد و اختلال در این زمینه آسیب‌های گسترده بیشتری را به دنبال خواهد داشت. نقره کار بیان کرد: ضرر و زیان‌های ناشی از قطع اینترنت فقط در حوزه کسب و کارهای خرد مانند برخی از کسب و کارهای فعال در فضاهایی مانند اینستاگرام محدود نمی‌شود بلکه با قطع اینترنت و یا برنامه‌های ارتباطی بین سازمان‌های بین‌المللی با نهادها و سازمان‌های داخلی فرصت‌های پیش‌رو جهت تعاملات اقتصادی از بین رفته و غیرقابل جبران خواهد بود در حالی که با توجه به فعالیت حدود 40 میلیون کاربر ایرانی در فضای اینستاگرام، ضرر و زیان‌های ناشی از این محل نیز چشمگیر خواهد بود.
آسیب به کسب و کارهای خرد و کلان
او اضافه کرد: در سال‌های گذشته با وجود تحریم و مشکلات بسیاری که کشور در بخش اقتصادی داشته است بسیاری از کسب و کارها در فضای پیام رسان‌ها شکل گرفته و در توسعه کسب و کارها و درآمدزایی نقش موثری داشته‌اند، در حالی که پیام رسان‌های داخلی از سطح کیفی مطلوبی در مقایسه با پیام‌رسان‌های بین‌المللی برخوردار نبوده‌اند و در نتیجه اختلالات در اینترنت و پیام‌رسان‌ها، معیشت بسیاری از خانواده‌ها با مشکل مواجه می‌شود. نقره کار صدمات اقتصادی را تنها چالش اختلالات اینترنت و پیام رسان‌ها ندانست و گفت: آسیب‌های حاصل از قطع اینترنت و اختلال در پیام رسان‌ها فراتر از آنچه که در داخل رخ داده و قابل بررسی است خواهد بود و از بین رفتن اعتماد بین‌المللی یکی دیگر از صدمات حاصل این رخداد هست که باید به آن اشاره کرد علاوه بر آن استفاده از فیلترشکن‌ها به منظور گذر از شرایط حال حاضر به معنای حفره امنیتی بزرگی در اطلاعات سازمانی شرکت‌های بزرگی است که در تعاملات بین‌المللی احتمالاً درگیر آن خواهند بود و به این ترتیب آسیب‌ها دیگر فقط از منظر اقتصادی و ریالی قابل بررسی نیست . او بیان کرد: سامانه‌های مختلفی هک می‌شوند که به دلیل این است که وقتی سرعت اینترنت کاهش می‌یابد تغییراتی در ساختار فنی، سخت افزاری و نرم‌افزاری ایجاد می‌شود که محل و فرصت خوبی برای هکرها ایجاد می‌کند که خسارات جبران ناپذیری به بار می‌آورد.
این کارشناس بیان کرد: قطعی اینترنت و برنامه‌های پیام‌رسان مشکلاتی در فضای آموزشی و فرهنگی به بار می‌آورد که چندین میلیون نفر در حال استفاده از آن هستند و بسیاری از مشکلات را در زمان پاندمی کرونا حل کرد، به‌طوری‌که باعث نارضایتی مردم، اصناف و کسب و کارها شد از سوی دیگر الکترونیکی شدن دولت در بسیاری از بخش‌ها و حتی به کارگیری نسخه‌های الکترونیکی که سلامت مردم را نیز تامین می‌کند با مشکل مواجه شده است. او توضیح داد: مدیریت فضای مجازی که بسیاری از رویکردهای ناخوشایند در آن شکل می‌گیرد می‌تواند شرایط را به نفع ما تغییر دهد و این در حقیقت سیاست برد – برد است که منافع بیشتری برای ما به دنبال خواهد داشت، چرا که در غیراینصورت اینترنت مانند آب روان در غیاب حضور فعال مدیران و برنامه‌ریزی‌های مطلوب راه خود را به مسیرهای دیگری باز خواهد کرد که شاید خوشایند نباشد.
آیا قطعی اینترنت و پیام رسان‌ها چاره کار است؟
نقره کار افزود: در دهکده جهانی کنونی نمی‌توان با ایجاد اختلال باعث محدود کردن اطلاعات شد این درحالی است که هیچ وقت جایگزین‌های ایرانی نتوانستند برای مخاطب اعتماد سازی کنند و مورد استفاده قرار بگیرند و خیلی از پیام رسان‌های ایرانی درجه یک نسبت به پیام رسان‌های خارجی کمتر مورد استقبال هستند و اگر وزارت ارتباطات اجازه فعالیت پیام رسان‌های خارجی و داخلی را با هم بدهد مردم تمایل بیشتری به استفاده دارند. او در خصوص فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ گفت: وقتی فضای آزاد تبادل اطلاعات محدود شود افراد حاضرند به سختی و با فیلترشکن از پیام‌رسان‌ها استفاده کنند. استفاده از فیلترشکن‌ها توسط تعداد زیادی از افراد فضایی را ایجاد می‌کند که هکرها بتوانند سایت‌ها را راحت‌تر از دسترس خارج یا هک کنند.
زیرساخت داخلی کسب و کارهای مجازی
رضا الفت‌نسب عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی دراین خصوص افزود: کار ما در بستر فضای مجازی و اینترنت است، بنابراین هرقدر این فضا مختل شود ما ضرر می‌کنیم و امیدواریم که این موضوع هرچه سریع‌تر حل‌وفصل شود زیرا اگر بخواهد ادامه‌دار باشد کار ما سخت می‌شود. وی با تاکید بر لزوم توسعه کسب‌وکارهای مجازی اظهار کرد: توسعه کسب‌وکارهای مجازی نیاز به ابزارهایی دارند که الان از دسترس خارج شده و ما منتظریم اینترنت به روال درست برسد و دیگر اینکه دسترسی‌ها به‌صورت کامل باز شود. در حال حاضر بیشتر روی اینترنت موبایل و اپراتورها مشکل داریم که ارتباطشان خیلی پایدار نیست؛ اگرچه ارتباطات در ADSL تا حدی خوب است و همه از جمله وزارت ارتباطات تلاش می‌کنند و امیدواریم موضوع حل شود.
او افزود: درباره علت هزینه‌های بالای سرورهای داخلی می‌توان گفت که این کار به زیرساخت‌هایی نیاز دارد؛ ما در ابتدای راه هستیم و هنوز در این حوزه خیلی جلو نرفتیم و می‌خواهیم با پای خودمان جلو برویم. بخشی از هزینه‌های این کار بالاست، چون تجهیزات و سخت‌افزارهایی برای زیرساخت این کار نیاز است که از خارج از کشور می‌آید و به دلیل شرایط تحریمی با قیمت چندبرابری دست ما می‌رسد. اینها باعث شده هزینه‌ها بالاتر برود. الفت‌نسب با بیان اینکه بیش از ۷۰ درصد از کسب‌وکارهای داخلی از سرورهای داخلی استفاده می‌کنند اظهار کرد: کسب‌وکارهای بزرگ از آنجا که سرورهایشان داخل کشور است خیلی آسیب ندیدند یکسری از آنها هم سرورهایشان در ایران نبود که در روزهای گذشته سرورها را به ایران منتقل کردند و نهایتا امیدواریم کسب‌وکارهای باقی‌مانده هم به تدریج سرورهایشان را به داخل کشور منتقل کنند.
وی همچنین با بیان اینکه بحث اینترنت و افت فروش کسب‌وکارها در این حوزه اهمیت زیادی دارد گفت: در فضایی مانند حال حاضر دسترسی کاربر به خدمات مشکل می‌شود و اکنون با استفاده از اینترنت موبایل به راحتی نمی‌توان به بسیاری از سایت‌ها دسترسی پیدا کرد و ما این را به اپراتورها هم اعلام کردیم که شرایط ناپایدار است هرچند ممکن است اینترنت ثابت مشکلی نداشته باشد. موضوع دیگر هم جو روانی است که در جامعه وجود دارد و باعث می‌شود مردم کمتر تمایل به استفاده از کسب‌وکارهای اینترنتی داشته باشند. الفت‌نسب با بیان اینکه ما نمی‌توانیم اینترنت را به‌صورت کامل قطع کنیم، گفت: در حال حاضر بسیاری از توسعه سایت‌ها با زبان‌های برنامه‌نویسی و کاملا با اینترنت بین‌الملل است و دسترسی به آنها ابزار می‌خواهد و می‌توان سایتی ایجاد کرد که آماده است و همه‌چیز دارد و به فکر توسعه‌اش هم نباشیم و آن را روی اینترنت ایران و شبکه ملی اطلاعاتی که کامل است، پیاده کنیم اما به‌صورت مقطعی. وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم از ابزارهای موجود در ارتباطات بین‌الملل استفاده کنیم، نیاز داریم که دسترسی‌ها باز باشد. حتی اگر زیرساخت‌های داخلی هم فراهم باشد و شبکه ملی اطلاعات کامل باشد، نمی‌توان به‌صورت ادامه‌دار به آن نگاه کرد و حداقل بخش توسعه ما دچار مشکل می‌شود بنابراین امیدواریم شرایطی که به وجود آمده سریع‌تر حل شود.