مرتضی افقه، اقتصاددان می‌گوید: وجود اینترنت زمینه کاهش نابرابری، کاهش فقر و کاهش بیکاری را فراهم می‌کند.
در سال‌های اخیر، نفوذ اینترنت در میان مردم افزایش چشمگیری داشته و به دنبال آن کاربران روز‌به‌روز تمایل بیشتری نسبت به خرید محصولات، دریافت خدمات و انجام کارها از طریق اینترنت پیدا کردند. به همین دلیل کسب‌وکارهای جدیدی در فضای مجازی با هدف ارائه محصولات و خدمات متنوع شکل گرفت. رونق مشاغل اینترنی و افزایش علاقه کاربران برای دریافت خدمات از این مشاغل سبب شد تا برخی از کسب و کارهای سنتی نیز نظرشان به فضای مجازی جلب شود و رفته رفته رویه فعالیت خود را تغییر دهند. حالا کسب و کارها و زندگی بسیاری از افراد به اینترنت وابسته شده است و هرگونه اخلال و یا تغییر در فضای مجازی می‌تواند چالش‌های بیشماری را برای مشاغل و کاربران به وجود بیاورد.
خسارت ۵۰ میلیون تومانی به نیمی از مشاغل با ادامه محدودیت‌ها
در هفته‌های اخیر و با شروع اعتراضات در ایران سرعت اینترنت به شدت کاهش پیدا کرد و کسب و کارها با فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام مواجه شدند و به گفته فعالان این مسئله می‌تواند خسارت جدی به کسب و کارها وارد کند. بر اساس گزارشی از روزنامه اعتماد، «سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان به منظور بررسی تاثیر محدودیت‌ها بر کسب و کارها، پرسشنامه‌ای را در اختیار شرکت‌ها گذاشت که سوالاتی در خصوص کاهش درآمد، افزایش هزینه یا اختلال در عملیات جاری شرکت‌ها مطرح شده بود. این نظرسنجی از شرکت‌های عضو نصر تهران در قالب پرسشنامه با مشارکت ۱۰۴ شرکت زیرمجموعه سازمان از تاریخ ۷ مهر ۱۴۰۱ تا ۱۰ مهر ۱۴۰۱ صورت گرفته است. یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که شرکت‌های عضو نظام صنفی رایانه‌ای تهران به آن پاسخ داده‌اند، تاثیر این محدودیت‌ها بر فروش آنهاست. آمار‌ها نشان می‌دهد این محدودیت‌ها لطمات شدیدی به شرکت‌ها وارد کرده است.
براساس نظرسنجی صورت گرفته، درصد شرکت‌هایی که در این مدت کاهش فروش را تجربه نکرده‌اند تقریبا صفر است. بیش از ۴۱ درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند. تنها ۱۱ درصد کسبوکارها نیز کمتر از ۲۵ درصد کاهش فروش را تجربه کرده‌اند که این سازمان احتمال می‌دهد تحت تاثیر نوسان‌های کوتاه‌مدت باشند.
اما هر روز تداوم محدودیت‌های فعالی، چه میزان خسارت به کسبوکارها وارد می‌کند؟ نصر تهران این سوال را از شرکت‌ها پرسیده بود که تداوم احتمالی محدودیت‌ها، روزانه چه خسارتی را از نظر ترکیب فروش از دست رفته و هزینه اضافه شده به آن‌ها وارد خواهد کرد.
بر این اساس، ۵۳ درصد مشاغل اعلام کردند روزانه ۵۰ میلیون تومان ضرر خواهند کرد. ۲۱ درصد نیز ضرر ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی و حدود ۱۸ درصد خسارت بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی را گزارش کرده‌اند. قریب به ۸ درصد مشاغل نیز روزانه بالاتر از ۵۰۰ میلیون تومان خسارت می‌بینند: «اگر تعداد کارکنان را شاخصی برای بزرگی شرکت‌ها بدانیم، تقریبا همان ۸ درصدی که بالای ۲۰۰ نفر نیرو دارند احتمالا روزانه بالای ۵۰۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید و همان ۷۳ درصدی که زیر ۵۰ نفر نیرو دارند روزانه ۵۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید.»
واکنش‌ها به محدودیت شبکه‌های اجتماعی
بررسی گزارش رسانه‌ها از میزان خسارت وارد شده به کسب‌وکارهای اینترنتی به دلیل کاهش سرعت اینترنت و فیلترینگ برخی از پلتفرم‌ها نشان می‌دهد که اگر محدودیت‌ها ادامه‌دار باشد چالش‌های جدی برای مشاغل اینترنتی به وجود خواهد آمد و همین مسئله واکنش‌هایی را در پی داشته است. سیدالبرز حسینی، نماینده خدابنده در واکنش به وضعیت اینترنت و کسب‌و کارها به اقتصاد24 گفته است: « پس از ناآرامی‌هایی که از چند هفته پیش در کشور آغاز شد، با محدودیت اینترنت و برخی پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی خارجی در کشور مواجه شدیم که این اتفاق باعث شد افراد زیادی که کسب و کارشان اینترنتی بود، آسیب ببینند. از این‌رو، قوانین مصرحی در رابطه با فضای مجازی که رها است باید تنظیم شود. مفهوم صحبت من این نیست که این فضا محدود شود، بلکه اعتقاد دارم باید از تمام فضای این بستر در قالب پلتفرم‌های ایرانی و خارجی استفاده لازم را ببریم و انتخاب را در اختیار مردم بگذاریم که می‌خواهند کدام بستر را برای کار خود انتخاب کنند؛ یعنی ایجاد رقابت سالم. اگر فضای کنونی اینترنت و فیلترینگ در کشور ادامه پیدا کند، قطعاً به جامعه آسیب بیشتری وارد خواهد کرد و به تبع آن، خیلی از مشاغل و درآمد‌ها با چالش جدی روبه‌رو خواهند شد.»
کسب و کارهای اینترنتی راهی برای کاهش فقر و نابرابری
مرتضه افقه، اقتصاددان نیز در واکنش به سرعت پایین اینترنت و چالش کسبوکارها به «ابتکار» گفت: در سال‌های اخیر که دولت‌ها در ایجاد فرصت شغلی ناموفق بوده‌اند و از سوی دیگر تحریم‌ها موانعی را برای کشور ایجاد کرده بود وجود شبکه‌های اجتماعی باعث شد که جوانان از اینترنت استفاده کنند و از این طریق هم شغل ایجاد شد و هم درآمد ملی افزایش یافت. بنابراین محدودیت در فضای مجازی می‌تواند چالش‌هایی را برای کسبوکارها به وجود بیاورد.
وی ادامه داد: وقتی کسب و کارهای مجازی به وجود آمد چند نکته مثبت به همراه داشت. اولین نکته مثبت این بود که با گسترش کسب و کارهای اینترنتی بار تقاضای ایجاد اشتغال از روی دوش دولت برداشته شده است، نکته بعدی کاهش هزینه مبادله کالا بود و از سوی دیگر ایجاد مشاغل اینترنتی برای اقتصاد، اشتغال و کاهش فقر پیامدهای مثبت به همراه داشته است.
این اقتصاددان اظهار کرد: عمده مشکل یک کشور جهان سوم یا کشور در حال توسعه فقر، نابرابری و بیکاری است که وجود اینترنت زمینه کاهش نابرابری، کاهش فقر و کاهش بیکاری را فراهم می‌کند.