بازوی پژوهشی اتاق بازرگانی ایران در بررسی اخیر خود، ظرفیت درآمدزایی بخش ترانزیت برای اقتصاد ایران را تا 11 میلیارد دلار برآورد کرده و با بیان این که هم اینک علاوه بر تحریم ها، ناهماهنگی های داخلی نیز مزید بر علت شده تا از این ظرفیت استفاده نشود، هفت راهکار را برشمرده است.
به گزارش ایران جیب از خراسان، مرکز پژوهش های اتاق ایران در بررسی اخیر خود درباره چالش ها و راهکارهای حمل و نقل زمینی در حوزه بار، ظرفیت بالقوه ترانزیت کشور را این گونه تشریح کرده که در صورتی که همه مبادلات کشورهای راهگذر شمال- جنوب و یک سوم مبادلات چین و اروپا از مسیرهای ایران انجام شود و میزان درآمد مستقیم حاصل از ترانزیت برای کشور را 75 دلار برای هر تن در نظر بگیریم، به طور بالقوه امکان کسب درآمد 11 میلیارد دلاری از این مسیر برای ایران وجود داشت. این گزارش می افزاید: ایران در زمره معدود کشورهایی است که از موقعیت بین المللی خاصی برای ترانزیت بار برخوردار است. اما فارغ از تحریم ها و به دلایل مختلف از جمله ناهماهنگی های داخلی در امر سیاست گذاری در ترانزیت نتوانسته از مزیت های متنوع آن استفاده کند. این مرکز پژوهشی در ادامه هفت پیشنهاد برای برطرف کردن این ناهماهنگی های داخلی را به شرح زیر ارائه کرده است: 1- ایجاد نظام و متولی واحد برای بخش حمل و نقل کشور، 2- تجمیع وظایف حمل ونقلی در یک وزارتخانه، 3- ایجاد ستاد ترانزیت، 4- اصلاح احکام مرتبط با حمل و نقل در قانون تعزیرات حکومتی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، 5- واگذاری نقش ویژه به گمرک، 6- به روز بودن رانندگان و شرکت های حمل و نقل با توجه به قوانین و مقررات بین المللی، 7- اعتماد به شرکت های بین المللی حمل و نقل.
مانع تراشی 2 نگرش غلط بر سر برنامه ریزی ترانزیت به روایت مرکز پژوهش های مجلس
به گزارش خراسان، نتایج فوق در شرایطی منتشر می شود که مرکز پژوهش های مجلس (در گزارش شماره 25018145 خود به تاریخ انتشار 25 اسفند 1400) فعال سازی استعدادهای ترانزیتی ایران را علاوه بر ایجاد درآمدهای کلان تا سالانه بیش از هشت میلیارد دلار، موجب بالارفتن هزینه های تحریم برای دشمنان و در نتیجه کمک به شکست سیاست های منزوی سازی ایران دانسته بود. در عین حال آن گزارش هم از خلأ وجود یک برنامه ریزی راهبردی در این حوزه انتقاد و تصریح کرده بود که تلاش های موجود اگر چه توانسته عقب ماندگی های هفت سال گذشته را تا حدی جبران کند، اما نمی تواند بخش اعظم استعدادهای ترانزیتی ایران را فعال کند چرا که این تلاش ها بیشتر از نوع کوتاه مدت و عملیاتی و برای بهره برداری بهتر از زیرساخت های موجود هستند که در خوش بینانه ترین حالت می تواند عملکرد ترانزیتی در حدود 20 یا درنهایت 30 میلیون تنی در سال را محقق کند اما برای دستیابی به استعدادهای ترانزیتی برآورد شده کشور، یعنی 80 میلیون تن در سال و بالاتر، نیاز به یک برنامه میان مدت و بلندمدت قابل اتکا برای سرمایه گذاری های کلان زیرساختی است. این گزارش در اظهارنظری قابل توجه تصریح می کرد که بررسی ها نشان می دهد دو نگرش غلط سهم عمده ای در بروز چالش در مسیر برنامه ریزی برای ترانزیت کشور دارد: 1- غلبه نگاه تک بخشی (صرفاً حمل و نقلی) به مسئله ترانزیت؛ 2- خوش بینی بیش از اندازه به موقعیت ترانزیتی ایران که موجب جدی گرفته نشدن ضرورت برنامه ریزی راهبردی برای رقابت ترانزیتی با دیگر کشورها شده است.