یک کارشناس کشاورزی گفت: شواهد نشان می‌دهد استان‌های آذربایجان غربی، شرقی و فارس در بخش کشاورزی توسعه یافته‌اند و از سوی دیگر استان‌هایی همچون کردستان، سیستان و بلوچستان، ایلام و مرکزی دچار افت شده‌اند.
حامد قادرزاده در گفت‌وگویی اظهار کرد: اگر بخواهیم با توجه به آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار درخصوص کاهش شش درصدی بهره‌برداران، افزایش 25 درصدی باغ‌ها و کاهش 9 درصدی سطح زیر کشت اراضی، وضعیت کشاورزی ایران را مورد بررسی قرار دهیم می‌توان گفت استان‌های آذربایجان غربی، شرقی و فارس با مسیر توسعه همگام پیش می‌روند.
وی افزود: این استان‌ها ویژگی‌های بخش کشاورزی و ارتباط آن را با بخش صنعت به معنای عام شناسایی کرده و نیروی انسانی مناسب را به کار گرفته‌اند که موجب افزایش بهره‌وری شده‌اند.
این کارشناس کشاورزی به افزایش سهم باغات در کشور اشاره و خاطرنشان کرد: فعالیت باغات نوعی فعالیت سرمایه‌گذارانه و سودآور محسوب می‌شود. این سیگنال مناسبی در فرآیند توسعه است. افزایش محصولات باغی هم به صورت تازه‌خوری و هم فرآوری شده نشان‌دهنده بهبود وضعیت معیشتی در بخش کشاورزی و شکل‌گیری واحدهای بزرگ و صنعتی است. لذا این افزایش نه تنها نگران کننده نیست بلکه می‌تواند با ورود تکنولوژی‌های نوین و متناسب با شرایط در هر منطقه، امکان چند کشتی همزمان در یک محیط زراعی را نیز فراهم کند.
قادرزاده ادامه داد: از سوی دیگر استان‌هایی همچون کردستان، سیستان و بلوچستان، ایلام و مرکزی که از زیرساخت مناسب به ویژه راه روستایی، راه بین شهرستانی و راه بین مزارع برخوردار نیستند و تعداد بهره‌برداران‌شان هم زیاد است، در بخش کشاورزی کمتر توسعه یافته‌اند.
وی با بیان این‌که در این استان‌ها رشد جمعیت شهری به سرعت صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر شاهد کاهش رشد جمعیت روستایی، بدون ورود به مشاغل جدید و تکمیل زنجیره در این استان‌ها هستیم. هم‌چنین در این مناطق و مناطق مشابه که جمعیت استانی به طور معنی‌داری در حال افزایش نیست، مرتب شاهد مهاجرت نخبگان هستیم.
این کارشناس کشاورزی اظهار کرد: با توجه به پایین بودن درآمد سالانه خانوارها در این استان‌ها سرمایه‌گذاری برای تولید محصولات مکملی که منجر به توسعه بخش صنعت و خدمات شود صورت نگرفته است.
به گفته قادرزاده دلیل عدم توسعه کشاورزی در این استان‌ها نبود زیرساخت‌های فیزیکی است که مهم‌ترین آنها راه محسوب می‌شود در حالی که وجود راه مناسب به کاهش هزینه تولید، دسترسی سریع به بازار، دسترسی به اطلاعات به‌روز و افزایش بهره‌وری منجر می‌شود و نبود آن قطعا نه فقط توسعه این استان‌ها را به دنبال نخواهد داشت بلکه به مرور مزیت‌های طبیعی منطقه نیز از دست می‌رود.
وی با طرح این سوال که در فرآیند توسعه کشاورزی، تغییر تعداد بهره‌برداران، تغییر اندازه واحدها و تغییر فعالیت‌های خدماتی پس از تولید، امر مناسبی است یا خیر؟ تصریح کرد: چنان‌چه اقتصاد بخواهد مسیر درست را طی کند برای بهره‌گیری از صرفه‌های حاصل از مقیاس، اندازه واحدهای کشاورزی بزرگ می‌شود لذا تعداد بهره‌برداران کاهش می‌یابد.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: این افزایش مقیاس می‌تواند از طریق ایجاد واحدهای صنعتی در بخش کشاورزی، تجمیع اراضی یا فروش بهره‌بردارن به دیگر بهره‌بردارن توانمند انجام شود.
قادرزاده با بیان این‌که در فرآیند توسعه به‌ویژه در بخش کشاورزی، حرکت افقی باید جای خود را به حرکت عمودی بدهد، توضیح داد: این بدان معناست که محصول خام جای خود را به محصولات دارای ارزش افزوده می‌دهد و تنوع عمودی جایگزین تنوع افقی می‌شود.
وی گفت: با گذشت زمان در فرآیند توسعه، زیرساخت‌ها بهبود می‌یابد. افزایش زیرساخت‌ها موجب ایجاد واحدهای خدماتی چابک در تامین نهاده‌های بخش تولید و بازار محصولات بخش کشاورزی می‌شود. این حرکت به توسعه تخصص و تقسیم کار بیشتر کمک خواهد کرد. به همین دلیل رد فرایند توسعه سهم بخش کشاورزی به معنای تولید کاهش پیدا می‌کند اما این کاهش به منزله کاهش حجم تولید نیست بلکه به دلیل افزایش رشد بخش خدمات و افزایش ارزش افزوده فرآورده‌های بخش کشاورزی است لذا این امر نگران کننده نیست.