سیستم بلاکچین تقریباً از دهه 1980 میلادی روی کار آمده و کریپتو کارنسی‌ها از سال 2008 یعنی 15 سال پیش با خلق بیت کوین شروع به کار کردند. خبرگزاری رویترز چندی پیش اعلام کرد، ایران ۴.۵ درصد از کل استخراج بیت کوین در دنیا را از آن خود کرده است. این موضوع مؤید آن است که جامعه ایرانی تا چه حد در حال فاصله گرفتن از تولید و ایجاد ارزش افزوده است و فرهنگ مردم به سمت کسب درآمدهای سریع‌الوصول و امور زودبازده سوق پیدا کرده است. شایان ذکر است در شکل‌گیری چنین معضلاتی، به هیچ عنوان نمی‌توان مردم را مقصر اصلی دانست چرا که به‌دلیل عدم ثبات اقتصادی افراد جامعه دائماً در تلاش هستند تا قدرت خرید خود را به انحای مختلف حفظ کنند. برخی از کارشناسان اقتصادی و مالی انتقاداتی چون عدم توانایی رمز ارزها در جایگزینی کامل با ارزهای فیات (پول‌های بدون پشتوانه)، عدم توانایی در ذخیره ارزش و پیش‌بینی‌ناپذیری در مورد ارزش این دارایی را عنوان کرده‌اند که سعی می‌شود در این مجال پاسخی هرچند مختصر به انتقادات ایشان داده شود.
قرار نیست بیت کوین جایگزین ارزهای فیات شود
برخی از کارشناسان معتقدند که بعید است بیت کوین و سایر رمز ارزها بتوانند جای پول را بگیرند. باید این موضوع را متذکر شد که قرار نیست بیت کوین جای پول را بگیرد چرا که بیت کوین و سایر رمز ارزها در حال حاضر پول هستند و قابلیت معامله دارند و اگر به تعریف پول عنایت داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که پول وسیله‌ای است که توسط افراد مقبولیت داشته باشد و وسیله سنجش ارزش محسوب شود.
در حال حاضر نیز کشورهایی مانند ژاپن، استونی، دانمارک، سوئد، کره، فنلاند، هلند، السالوادور و... بیت کوین را به رسمیت شناخته‌اند و بسیاری از مبادلات بین‌المللی خود را با این ارز انجام می‌دهند. در مورد عدم پشتوانه ارزش باید عنوان کرد که هر رمز ارزی دارای سایتی مشخص است و road map و white paper منتشر شده توسط تیم اجرا کننده آن پروژه، اطلاعات جامع و کاملی از پشتوانه هر ارزی را در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد. لذا عنوان کردن این موضوع که رمز ارزها پشتوانه ندارند کلام صحیحی نیست. گرچه بسیاری از رمز ارزها نیز وجود دارند که فاقد هرگونه پشتوانه و فاندامنتال قوی هستند. در مورد عدم پشتوانه امنیت نیز باید عنوان کرد که حوزه بلاکچین یکی از امن‌ترین شبکه‌های موجود در دنیاست. به مفهوم consensus توجه بیشتری داشته باشید.
بسیاری از افراد این دغدغه را دارند که اگر کیف پول شخص گم شود یا مورد سرقت قرار گیرد، شخص دارایی‌های خود را از دست خواهد داد. این کاملاً حرف اشتباهی است چون دارایی‌های شما روی سیستم بلاکچین ذخیره شده و نه در کیف پول. اگر شما ریکاوری فریز (recovery freeze) یا سید (seed) کیف پولتان را داشته باشید سریع می‌توانید یک کیف پول جدید بسازید و دارایی‌هایتان را منتقل کنید. وقتی شما به کیف پول pass code بدهید هیچ شخصی نمی‌تواند از کیف پول به سرقت رفته شما سوءاستفاده کند. در این مورد که اگر شما از دنیا رفتید جز خودتان چه کسی می‌تواند به دارایی‌های شما دسترسی داشته باشد، باید عنوان کرد که این موضوع، جزو مواردی بوده که فقها چند سال پیش خیلی روی آن تمرکز کرده‌اند و هنوز هم مانور می‌دهند و از آن به‌عنوان معاملات غروی یاد می‌کنند. متأسفانه این موضوع هم به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. چرا که شما می‌توانید آدرس سایت صرافی‌ها، یوزر نیم، پسورد و مبالغی را که سرمایه‌گذاری کرده‌اید در دفترچه‌ای یادداشت کرده و توصیه‌های لازم را به خانواده در مورد نحوه برداشت و پرداخت و... داشته باشید.
همانگونه که یک انسان کامل در وصیتنامه خود اطرافیان را از دارایی‌هایش مطلع می‌کند و نسبت به توزیع آنها در میان وراث اقدام می‌نماید. لذا دارایی‌های دیجیتال به هیچ عنوان از بین نمی‌روند و شما می‌توانید به همان شکلی که سند یک ملک را مثلاً در کیف یا گاوصندوق نگهداری می‌کنید و با فوت شما آنها از بین نمی‌روند، در حوزه کریپتوکارنسی‌ها نیز همین موضوع را رقم بزنید و اطلاعات با اهمیت خود را در یک جای امن نگهداری کنید. با تمام این تفاسیر به نظر می‌رسد، ارزهای دیجیتال به‌دلیل مشکلات کمتری که در نقل و انتقالات دارند، بتدریج جای پول‌های کاغذی را در دنیای تجارت خواهند گرفت.در هر صورت، پول‌های کاغذی براحتی می‌توانند از مبادلات حذف شوند. همانگونه که در حال حاضر حقوق کارمندان با چند کلیک به حسابشان واریز می‌شود و آنها هم، اقساط، اجاره خانه و خریدهای‌شان را عمدتاً از طریق نت و بدون پول کاغذی انجام می‌دهند.
* مرتضی نعمتی ، دکترای اقتصاد