معامله‌گران قدیمی بورس هم دست به عصا شده‌اند

فشار فروش، نیروی غالب این روزهای بازار سهام است؛ بازاری که این روزها با وجود ارزندگی خوب سهام اما چشم‌انداز آن برای معامله‌گران حقیقی چندان هم روشن نیست.

به عبارتی، میل به نگهداری سهام جای خود را به خروج پول و تمرکز بر صندوق‌های قابل معامله با درآمد ثابت داده است. گفته می‌‌شود که از جمله دلایل مهم ریزش شاخص بورس، تصمیمات غیرکارشناسی در زمینه قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌های بورسی و فرابورسی است. هرچند که نرخ سود بانکی با تصمیم بانک مرکزی رو به کاهش نهاده، اما اثرات آن هنوز در بازار سرمایه بازتاب جدی نداشته است. در خلال این امر، انتظار می‌‌رود که برای ماندگاری مردم در بازار سرمایه به عنوان یک بازار شفاف، منافع سرمایه‌گذاران خرد بیشتر رعایت شود، از جمله اینکه سودهای تعلق گرفته به سهام به صورت متمرکز و در اسرع وقت واریز شود. همچنین سهام شرکت‌هایی که به خاطر مجامع بسته می‌شوند، بعد از برگزاری مجامع، با قید فوریت بازگشایی شوند. به هرحال برای شفاف شدن سرمایه‌گذاری‌ها و جلوگیری از حرکت پول‌های سرگردان به سمت بازار ارز و سکه یا آپارتمان و مسکن باید سرمایه‌گذاری در بورس رونق گیرد و رونق سرمایه‌گذاری هم منوط به این است که منافع سرمایه‌گذاران در این بازار حفظ شود. 

با این حساب این سؤال مطرح شده که بازار چه زمانی به دوران پر رونق خویش بازخواهد گشت؟

بازاری که شاخص آن از ابتدای مردادماه تا اکنون 2.5 درصد افت کرده است؟

محسن صادقی باطانی،کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی کوتاه با روزنامه ایران به سؤالات پاسخ داده که با هم مرور می‌‌کنیم:
با وجود جو آرام حاکم بر بازار سرمایه اما به نظر می‌‌رسد که این بازار چندان هم تحلیل پذیر نیست، چرا؟

در حال حاضر فعالان بازار با یک نگاه به آینده در حال بررسی وضعیت آینده هستند، زیرا در 20 روز اخیر نرخ‌های جهانی افت کرده و تحلیلگران وزن کمتری را به گزارش‌های سه ماهه اول داده‌اند. افت نرخ روزهای اخیر، این نگرانی را ایجاد کرده که وضعیت سوددهی شرکت‌های بورسی در سه‌ماهه بعدی بازار چندان هم خوب نباشد، بخصوص در مورد پالایشی‌ها، چون ممکن است که پالایشی‌ها در سه‌ماهه دوم بازار نتوانند ارقام قبلی را به صورت مجدد، محقق سازند.

در مورد برخی صنایع دیگر هم اوضاع اینچنین است از جمله در فولادی‌ها.
نرخ فولاد در این مدت یک افت جدی داشته و نسبت به بهار نرخ فروش 15 درصد کمتر شده است. قطعی‌های برق  در صنعت فولاد باعث شده که در سه ماهه دوم وضعیت تولید و سوددهی آنها چندان جالب نباشد.

در حال حاضر، فعالان بازار به این مؤلفه‌ها توجه می‌‌کنند، حتی دخالت‌هایی که در صنایع و بازار بابت برق و گاز در تابستان و زمستان اعمال می‌‌شود که باعث شده تولید و فروش و حتی سود شرکت‌ها تحت تأثیر قرار گیرد. تحلیلگران بازار به صورت اصولی به این موارد وزن می‌‌دهند و اگر این متغیرها کمتر شود، بازار به راحتی می‌‌تواند تصمیم بگیرد. به نظر می‌رسد که به دلیل خروج پول از بازار، نقدینگی در بازار کم شده و رونق کافی در بازار وجود ندارد.

با توجه به خروج مکرر پول از بازار، آیا بازار سرمایه از جذابیت افتاده یا هنوز هم جذاب است؟

بازار سرمایه نسبت به سایر بازارهای موازی همچنان جذاب است، برای بررسی بهتر باید گفت که در حال حاضر به دلیل کاهش صدور پروانه ساختمانی و عدم عرضه کافی مسکن، قیمت‌ها رو به افزایش بوده هرچند که از لحاظ اقتصادی توجیه ندارد. در صنعت خودرو هم چنین است، زیرا عرضه کافی وجود نداشته و قیمت‌ها رشد کرده است. در حالی که در بازار سرمایه عرضه کننده سهام زیاد بوده اما مشتری برای خرید وجود ندارد. با این همه، بازار سرمایه همچنان جذاب‌تر از بقیه بازارها بوده، اما به دلیل کمبود تقاضا بازار به این روز رسیده است.

با توجه به تغییر رفتار معامله‌گران برای تمرکز بر کسب سودهای کوتاه مدت، این رفتار چه تبعات منفی دارد؟

این رفتار معامله‌گران حتماً به بازار لطمه زده و آسیب خواهد رساند که این امر ناشی از کاهش نقدینگی در بازار، پارک پول‌های فعالان بازار در حساب کارگزاری‌ها و ترس از ورود مجدد به بازار سهام است. نکته بعدی، افزایش متغیرهای مؤثر بر بازار در مقایسه با سال‌های قبل است. در سال‌های قبل اگر هر شرکت تولیدی در ابتدای سال میزان تولیدات خود را اعلام می‌‌کرد در انتهای همان سال، آن اعداد محقق می‌‌شد اما در دو سال گذشته به دلیل قطعی برق و گاز، اعداد اعلامی شرکت‌ها محقق نمی‌شود و این متغیر قطعی برق و گاز وجود نداشت که در حال حاضر اضافه شده و به تولیدکننده‌‌ها فشار مضاعف می‌‌آورد.

در سال‌های قبل به دلیل قیمت پایین گاز، شرکت‌ها از جمله پتروشیمی‌ها سود خوبی نشان می‌‌دادند اما به دلیل شروع جنگ اوکراین با روسیه، قیمت گاز افزایش یافته و دیگر صنعت متانول سودده نیست و بخشی از حاشیه سود این شرکت‌ها از بین رفته است. نرخ ارز نیمایی با نرخ ارز بازار روز، دارای یک اختلاف 20 درصدی بوده، در حالی که در جریان فروش کالاها با دلار 35 تومان محاسبه می‌‌شود اما کالای تولیدکننده در بورس با دلار 25 تومان محاسبه می‌‌شود. وقتی این متغیرها کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، برای معامله‌گران یک ابهام ایجاد کرده و قابلیت پیش‌بینی پذیری بازار را بشدت کاهش می‌‌دهد.

تأخیر در بازگشایی نماد شرکت‌های بورسی چه تأثیر منفی را به دنبال دارد؟

بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری یک زمانی را برای پرداخت سود سهام بین سهامداران در نظر گرفته‌اند، احتمال دارد که به دلیل تأخیر در این امر، شاخص باز هم دچار افت بیشتری شود، با این همه قیمت‌ها در بازار سهام همچنان جذاب و ارزنده هستند. در این بین، یک نکته بسیار مهم بوده و آن اینکه نقش مشارکت‌کننده‌ها برای عمق بخشی به بازار بسیار مهم است. در حال حاضر افراد قدیمی فعال در بازار سرمایه به سختی تن به خرید سهام داده و دست به عصا شده‌اند و حتی با قیمت‌های کم هم راضی به فروش سهام می‌‌شوند. ناگفته نماند که با توجه به رو به اتمام بودن برگزاری فصل مجامع، بعید است که بازگشایی نمادها باعث افت زیادی در شاخص بازار سهام شود. به عنوان مثال، نماد پالایشی‌ها  که باز شدند با 4 درصد مثبت باز شدند. در حال حاضر برخی صنایع بازار بسیار جذاب بوده و با دید بلندمدت، اگر نرخ نیمایی به نرخ دلار نزدیک شود فلزی‌ها و فولادی‌ها گزینه خوبی برای بازار بلندمدت هستند، حتی با افت بیستر قیمت‌ها باز هم در این بازار جذاب است.