مسكو ميتواند هرگونه توافقي را كه بهنفع غرب و ايران باشد، به تعويق بيندازد.
آخرين دور مذاكرات هستهيي ايران و گروه 1+5 روز 17دسامبر (پنجشنبه) در ژنو پايان يافت. براساس توافق صورت گرفته، براي تمديد مذاكرات براساس توافقنامه ژنو، گفتوگوهاي ايران و گروه 1+5 تا دهم تير سال آينده با هدف تدوين و امضاي توافقنامه جامع ميشود.
درحالي كه چندي پيش خبرگزاري ايتارتاس به نقل از يك منبع آگاه در وزارت امور خارجه روسيه از برگزاري دور بعدي مذاكرات هستهيي در اواسط ماه ژانويه سال 2015 خبر داد، اين سوال در ذهن تداعي ميشود كه در ادامه اين مذاكرات، روسيه با چه نقشي بر سر ميز هستهيي بازي خواهد كرد، چراكه در آخرين روزهاي سال 2014 وزارت خارجه روسيه اعلام كرد كه گسترش تحريمهاي امريكا عليه مسكو ميتواند به همكاري دوجانبه در مسايل مختلف ازجمله برنامه هستهيي ايران و بحران سوريه تاثير بگذارد.
با گذشت بيش از 10سال از باز شدن پرونده هستهيي ايران روي ميز نظام بينالملل، اين نخستينبار است كه روسيه به صراحت با پيش كشيدن مساله هستهيي ايران، امريكا را تهديد كرد كه درصورت ادامه روند تحريم به بهانه بحران اوكراين ممكن است مسكو در سياستهاي خود درقبال گفتوگوهاي هستهيي با ايران تجديدنظر كند، اين درحالي است كه همواره اين نگراني ازسوي برخي كارشناسان و تحليلگران داخلي بوده كه ممكن است روسيه موضوع هستهيي ايران را وجهالمصالحه كند. تجربه تاريخي روابط بين ايران و روسيه نگاه روشني در اين زمينه نميدهد، بههر حال روسيه همواره منافعش بر دوستيهايش برتري داشته است.
درست در برهه زماني كه روابط بين مسكو و تهران باتوجه به منافع مشترك منطقهيي از هر زمان ديگر نزديكتر و گرمتر است، مطرح شدن اين موضع از طرف مسكو شايد پيام چندان خوبي براي تهران نباشد. بازي منفي روسيه بر سر ميز هستهيي چگونه خواهد بود، اين سوالي است كه «محمود شوري»، تحليلگر مسايل روسيه در گفتوگو با «تعادل» به آن ميپردازد.
وي در اين خصوص معتقد است كه مطرح كردن اين موضوع در اصل براي ايجاد فشار رواني براي امريكا ازسوي روسيه است، در اصل مسكو اعلام كرده كه اگر لازم باشد با انجام بازي منفي توان خراب كردن بازي رقبا را دارد و ميتواند هر نوع برنامه و تنظيم كاري غرب را بر هم زند. وي افزود: البته بايد ديد كه اگر روسيه وارد اين بازي شود آيا ممكن است موضوع هستهيي ايران را به چالش بكشد يا اينكه سعي كند از ايران حمايت بيشتري داشته باشد.
با اين حال معتقدم كه استفاده روسيه از بحث هستهيي ايران بهعنوان ابزاري براي فشار آوردن به امريكا الزاما به اين معني نيست كه بازي منفي عليه تهران باشد، ولي در عين حال ميتواند هم باشد.
شوري درخصوص پيشبيني چگونگي بازي منفي روسيه در مذاكرات هستهيي ميگويد: مسكو ميتواند هرگونه توافقي كه بهنفع غرب و ايران باشد را به تعويق بيندازد.
وي با بيان اينكه در حال حاضر در معادلات بين روسيه و غرب اين مسكو است كه ابزارهاي كمي دارد، ميافزايد: يكي از اين ابزارها، شوراي امنيت و دستور كارهاي بينالمللي مانند بحث هستهيي ايران است. مسكو اگر در رويارويي با امريكا احساس نياز كند براي منافع خود از همه تواناييهاي خود استفاده خواهد كرد. با اين حال بهنظر ميآيد كه اين مساله ازسوي روسيه يك اولتيماتوم باشد. شوري معتقد است كه ايران بايد با رايزني با روسيه مانع شود كه روسيه موقعيت ايران در مذاكرات را با مشكل مواجه كند و اگر فشاري وارد ميكند درراستاي منافع ايران باشد. وي ميافزايد: طبيعتا خراب شدن رابطه با مسكو نفعي براي تهران ندارد و از روسيه هم اين انتظار نميرود كه درراستاي منافع ايران عمل كند. روسها مسايل و مشكلات خود را در عرصه بينالملل دارند، بايد طوري رابطه خود را تنظيم كنيم كه ما نيز منافع خود را بهدست آوريم. بايد از توانمنديهاي روسيه استفاده كنيم در عين حال نوع بازي را طوري تعريف كنيم كه حل و فصل مسايل ما منوط به رفتار روسها نباشد.
نبايد آينده ما گروگان نوع رفتار روسها باشد و نبايد توانمندي ديپلماسي خود را صرفا با اعتماد به روسها تعريف كنيم.