فرهیختگان: سازمان صداوسیما حداقل 4 هزار میلیارد تومان و حداکثر 20 هزار میلیارد تومان از کنار پخش بازی‌های استقلال و پرسپولیس درآمد دارد.
قبل از اینکه به انواع حق پخش در رسانه‌های مختلف جهان ورود کنیم، خوب است بدانید که پس از تصویب قانون بودجه سال ۹۹ اعلام شد که درآمد حاصل از تبلیغات ناشی از پخش مسابقات ورزشی باید به نسبت ۳۰ به ۷۰ بین وزارت ورزش‌وجوانان و سازمان صداوسیما تقسیم شود، درآمدی که برای سال‌جاری معادل ۵۰ میلیارد تومان درمجموع برآورد شده است تا سهم وزارت ورزش معادل ۱۵ و سهم سازمان صداوسیما معادل ۳۵ میلیارد تومان باشد.
حالا و فارغ از اینکه چه میزان از این رقم پرداخت شده است در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ برآورد این درآمد به ۱۵۰ میلیارد تومان افزایش یافته و نسبت ۳۰ به ۷۰ مربوطه ثابت مانده است، هرچند درخصوص این لایحه باید منتظر تصویب نهایی از سوی مجلس شورای اسلامی و تبدیل آن به قانون بودجه باشیم، بااین‌وجود درصورت تصویب لایحه و تبدیل آن به قانون، سهم وزارت ورزش از درآمدهای تبلیغاتی ناشی از پخش مسابقات ورزشی در سال آینده به ۴۵ میلیارد تومان و سهم سازمان صداوسیما به ۱۰۵ میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.
به‌طورکلی سه نوع حق پخش تلویزیونی رقابت‌های ورزشی در رسانه‌های جهان وجود دارد: حق پخش زنده، حق پخش غیرزنده (که در این نوع حق پخش، زمان گذشته از ساعت این بازی‌ها عامل مهمی برای قیمت‌گذاری است) و حق پخش خلاصه یا صحنه‌های مهم بازی «Highlights». از طرفی شبکه‌های خبری‌ای که حق پخش نوع سوم را نخریده باشند، حتی گل‌های بازی‌ها را هم نمی‌توانند پخش کنند و باید تنها به نشان دادن چند عکس یا حتی صرفا درج نتایج اکتفا کنند. شبکه‌ای که حق پخش یک مسابقه ورزشی زنده را خریده باشد، حق پخش بازی‌ها را به دو شکل دیگر دارد. آنها علاوه‌بر بازارهای داخلی، فدراسیون‌ها و سازمان‌های لیگ فوتبال می‌توانند حق پخش مسابقات‌شان را در بازارهای خارجی نیز به‌صورت جداگانه بفروشند. اینجاست که باید خدا را شکر کنیم برای زندگی در کشوری که در یک روز می‌توانیم سه یا چهار بازی از لیگ‌های مختلف فوتبال جهان را رایگان ببینیم.
چاه نفتی به نام لیگ برتر فوتبال
بیستمین دوره لیگ برتر فوتبال امسال با قهرمانی پرسپولیس به پایان رسید و شاهد اتفاقات مختلف تلخ و شیرین در این لیگ بودیم. اما اجازه بدهید این‌بار از زاویه دیگری به این مسابقات نگاه کنیم. اینجا ما بازی‌های استقلال و پرسپولیس که از شبکه سه سیما پخش شده و همچنین تاحدودی برنامه‌های فوتبالی مانند «فوتبال برتر» و «شب‌های فوتبالی» را بررسی می‌کنیم. ابتدا کافی است بدانید استقلال و پرسپولیس در سال فوتبالی که گذشت، هم در آسیا حضور داشتند و هم در لیگ و جام حذفی. با احتساب ۳۰ بازی در لیگ، ۶ بازی در مرحله گروهی آسیا و حدودا ۵ بازی در جام حذفی و سوپرجام، هرکدام از این تیم‌ها تقریبا ۴۰ بازی پخش‌شده زنده از تلویزیون داشته‌اند.
البته در هفته‌های پایانی لیگ امسال و به‌دلیل همزمانی یا عدم همزمانی، یک بازی پرسپولیس و سه بازی استقلال از شبکه ورزش پخش شدند. از آن‌طرف و با مطالعه میزان تعرفه تبلیغات در شبکه‌های تلویزیونی متوجه می‌شویم که میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه‌یک حدود ۲۵میلیون تومان، میانگین هزینه هرثانیه تبلیغ در شبکه دو حدود ۲۷ میلیون تومان و میانگین هزینه هرثانیه تبلیغ در شبکه سه حدود ۳۳ میلیون تومان است و احتمالا همه می‌دانیم که مسابقات فوتبال از شبکه سه پخش می‌شود.
خب، حالا می‌توانیم ۸۰ بازی این دو تیم را ضرب‌در تقریبا ۳۰ دقیقه آگهی برای قبل، بین دو نیمه و بعد از بازی کنیم و آن را در ۶۰ ثانیه ضرب کنیم و بعدش یک ضرب دیگر در ۳۳ میلیون تومان. اجازه بدهید فعلا همین کار را بکنیم. زمانش می‌شود ۱۴۴هزار ثانیه و درآمدش می‌شود چهارهزار میلیارد و ۷۵۲میلیون تومان! ممکن است کسانی باشند که به این ۳۰دقیقه معترض باشند. در پاسخ باید بگوییم ما این ۳۰دقیقه را به‌طور میانگین درنظر گرفته‌ایم و درآمد تلویزیون از اسپانسر برنامه، زیرنویس‌ها و تبلیغات حین بازی را هم محاسبه نکرده‌ایم و نوش جان دوستان در تلویزیون. حالا کافی است نگاهی بیندازیم به همان جدول تعرفه‌های شبکه سه سیما؛ جایی که در آن میزان هزینه تبلیغات در ساعات مختلف دیده می‌شود. می‌دانیم که در بهار و تابستان بازی‌های لیگ برتر فوتبال دیرتر برگزار می‌شود و در اکثر مواقع به‌جای سریال‌ها روی آنتن می‌روند. جدول تعرفه‌ها نشان می‌دهد تعرفه هر ثانیه تبلیغ قبل از مجموعه شبانه ۱۴۳ میلیون تومان است.
با اینکه گفته می‌شود تعرفه تبلیغات فوتبال، بیشتر از سریال‌های شبانه است، اما همان مبلغ مندرج در جدول تعرفه‌ها را درنظر می‌گیریم. حالا همان ۱۴۴هزار ثانیه زمان پخش آگهی را ضرب‌در ۱۴۳ میلیون تومان می‌کنیم. اگر ماشین‌حساب‌تان خراب شد حق دارید! ۲۰هزار میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان درآمد صداوسیما از پخش آگهی‌های ۸۰ بازی استقلال و پرسپولیس درطول یک فصل فوتبالی است. یادتان باشد که از افزایش تعرفه‌ها در دربی‌ها که امسال تعدادشان ۳ بازی بود عبور کردیم و همچنین از بازی‌های آسیایی مهم که آگهی‌هایش هم به‌مراتب بیشتر بود گذشتیم. این را دیگر سرانگشتی نمی‌گویند، اما با کمک ماشین‌حساب متوجه شدیم که سازمان صداوسیما حداقل چهار هزارمیلیاردتومان و حداکثر ۲۰ هزار میلیارد تومان از کنار پخش بازی‌های استقلال و پرسپولیس درآمد دارد؛ رقم عجیبی که بخش اندکی از آن می‌تواند مشکلات بزرگ این دو باشگاه را حل کند.