آرمان ملی: سه هزار تن موز در حالی در انبارهای گمرک بلاتکلیف مانده‌اند که فارغ از انتقاداتی که نسبت به عدم رعایت قانون مبنی بر واردات موز در قبال صادرات سیب صورت گرفته که با زمانبر شدن نامه نگاری‌ها احتمال فساد موزها نیز دور از انتظار نخواهد بود موضوعی که معاون فنی گمرک در آخرین اظهارات خود از ترخیص موزها در صورت عدم تعیین تکلیف از سوی وزارت جهاد کشاورزی خبر داده است.
داستان 4 نامه نگاری
بر اساس مصوبه اواخر سال گذشته ستاد تنظیم بازار مقرر شد که واردات موز تنها به شرط صادرات سیب انجام شده و با انجام ثبت سفارش و تایید کد منشأ ارز بلامانع باشد. این در حالی است که اخیرا محموله 3 هزار تنی موز در حالی به گمرکات کشور وارد شده که با وجود ثبت سفارش و اخذ کد رهگیری بانک، اما صادرات سیب در مقابل واردات صورت نگرفته است به این معناکه تایید منشأ ارز از سوی بانک مرکزی انجام شده ولی شرط مصوبه یعنی صادرات سیب را ندارد.
بر این اساس، با توجه به اختلافی که وجود داشت گمرک ایران طی مکاتبه ای با وزارت صمت خواست تا تکلیف واردات موز را مشخص کرده و یا اینکه در این رابطه اصلاحی در مصوبه صورت دهد، اما در مقابل این مکاتبه قبادی معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت اعلام کرده بود وزارت صمت مخالف واردات موز بدون شرط صادرات سیب نیست و اشاره شد که مصوبه مربوطه در زمانی بوده که می خواستند هم صادرات سیب افزایش پیدا کند و هم بازار موز متعادل شود ولی اکنون زمان صادرات سیب نیست و از نظر وزارت صمت امکان واردات موز بر اساس مقررات صادرات و واردات بلامانع است. با این وجود قبادی خواسته بود که گمرک از وزارت کشاورزی نیز کسب تکلیف کند.
با اعلام نظر وزارت صمت گمرک طی نامه ای به معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد اعلام کرد که در حال حاضر حجمی حدود ۲۵۰۰ تن موز وارد گمرک شده که ثبت سفارش و کد رهگیری بانک را نیز دارد اما صادرات سیب مقابل آن صورت نگرفته، از این رو از گیلان پور خواسته بود تا تکلیف واردات موز به ویژه آن دسته که بدون صادرات سیب انجام می شود را مشخص کند. البته این پایان ماجرا نبود و آنچه در چهارمین مکاتبه صورت گرفته اعلام نظر معاون وزارت جهاد به رئیس سازمان توسعه تجارت است که طی آن دو مورد را مد نظر قرار داده که در نهایت مشخص کننده تکلیف موزهای وارداتی موجود در گمرک نیست؛ به طوری که در بخشی از این مکاتبه اعلام شده که «به منظور امکان مدیریت واردات موز و همچنین توسعه صادرات سیب یک بند در دستور کار کمیسیون ماده ۱ آئین نامه اجرایی قانون مربوطه قرار گیرد که طی آن شده به ازای صادرات ۱.۵ کیلوگرم سیب درختی درجه ۱ و ۲ یا صادرات یک کیلوگرم کشمش و یا صادرات یک کیلوگرم پرتغال، حقوق ورودی یک کیلوگرم موز پنج درصد ارزش تعیین شود.»
اما در بخشی دیگر این مکاتبه به جریان ثبت سفارش های قبلی بر می گردد که معاون وزارت جهاد گفته که در خصوص تمدید مهلت استفاده از اظهارنامه های صادرات سیب درختی جهت واردات موز و با توجه به غیر فعال شدن ثبت سفارش واردات موز در سامانه جامع تجارت و ایجاد حق مکتسبه برای صادر کنندگان سیب درختی «کلیه اظهارنامه هایی که از تاریخ اول بهمن ۱۳۹۸ و بعد از آن در دوره غیر فعال بودن ثبت سفارش موز صادر و مهر خروج محموله در پشت اظهارنامه باشد از امکان واردات موز با شرایط مندرج در بند ۵ مندرجات یادداشت فرعی فصل ۸ کتاب مقررات صادرات و واردات به مدت شش ماه از زمان فعال شدن مجدد ثبت سفارش موز برخوردار شوند.» در واقع نامه معاون وزارت جهاد مشخص کننده تکلیف موزهای وارداتی نبوده چرا که تغییری در نحوه واردات موز صورت نگرفته است
واکنش گمرک به بلاتکلیفی
اما این جریان با واکنش گمرک ایران همراه شده است، به طوری که طی مکاتبه ارونقی - معاون فنی گمرک ایران با گیلان‌پور -معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی - با اشاره به ابهامات موضوع اعلام شده که «با توجه به اینکه این وزارتخانه در مورد اظهارنامه هایی که از اول بهمن ۱۳۹۸ و بعد از آن در دوره غیر فعال بودن ثبت سفارش موز صادر شده و مهر خروج محموله در پشت اظهارنامه است پیشنهاداتی به سازمان توسعه تجارت داشته است، اگر این پیشنهاد همین امروز مورد پذیرش سازمان توسعه تجارت قرار گرفته و همین امروز هم به مراجع ذیربط از جمله بانک مرکزی و گمرک ابلاغ شود عملا ۲۴ روز فرصت برای استفاده از این تسهیلات وجود خواهد داشت که به نظر می رسد با توجه به فرآیند بررسی، پذیرش و ابلاغ مراتب پیشنهادی، عملا بعد از این فرصت تصمیم گرفته شود که هیچ نتیجه ای عاید صادر کنندگان سیب دارای حقوق مکتسبه نخواهد داشت.»
معاون فنی گمرک در ادامه این مکاتبه یادآور شده «آنچه که گمرک به وزارت جهاد اعلام و دارای اهمیت بود این مورد بوده است که اخیرا وارد کنندگان موز بدون اینکه صادرات سیب داشته باشند اقدام به ثبت سفارش معتبر، کد رهگیری بانک عامل و مجوز قرنطینه نباتی کرده و مآخذ حقوق ورودی ۲۰ درصد بدون تخفیف را برای اظهارنامه وارداتی موز در نظر گرفته و اظهار می کنند،به عبارتی دیگر تمامی مجوزهای قانونی و مقرراتی لازم برای ترخیص کالا آماده است.»
بر این اساس خواسته شده که وزارت جهاد صریحا در این خصوص اعلام نظر کرده که گمرکات اجرایی می توانند با توجه به موارد موجود اجازه ترخیص موزهای وارداتی را صادر کنند یا از ترخیص این کالا به نحو اشاره شده جلوگیری شود؟ همچنین معاون فنی گمرک به معاون وزارت جهاد کشاورزی تاکید کرده با توجه به فساد پذیری کالا در شرایط جوی موجود دستور تسریع در اقدام صادر شود و عدم پاسخ صریح به این مورد گمرک را مجاز به ترخیص موزهای وارداتی خواهد کرد. حال باید منتظر شد و دید آیا گمرک با توجه به اینکه وزارت صمت مخالفتی با عدم اجرای قانون صادرات سیب در مقابل واردات موز که در آن برهه زمانی ابلاغ شده بود ندارد به ایا راسا نسبت به ترخیص موزهای موجود در انبار اقدام خواهد کرد.