ساخت خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک را نمی‌توان اولین خط لوله انتقال نفت برای دور زدن تنگه هرمز دانست اما می‌توان آن را داخلی‌ترین طرح صنعتی نفتی در این زمینه و در منطقه دانست. در اصل اولین خط لوله انتقال نفت برای دور زدن تنگه هرمز در سال 1982 و از سوی عربستان سعودی آغاز شد. آن کشور در آن سال خط لوله که بعداً به خط لوله پترولاین معروف شد میدان‌های نفتی بقیق را به دریای سرخ متصل می‌کرد و ظرفیت روزانه آن بالغ بر 5 میلیون بشکه بود. هر چند که این خط لوله در اوایل سال 2000 میلادی عملاً به کنار گذاشته شد و صادرات کامل نفت عربستان از تنگه هرمز دوباره آغاز شد اما از اوایل دهه اول 2000 استفاده از این خط لوله مجدداً شروع شد اما با ظرفیت پایین در حد یک میلیون بشکه در روز.
دومین خط لوله انتقال نفت برای دور زدن تنگه هرمز از سوی امارات کلید خورد. طول این خط لوله 380 کیلومتر است که حبشان را به الفجیره متصل می‌کند. ظرفیت انتقال نفت این خط لوله روزانه 1.8 میلیون بشکه است.
اما وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، بیژن زنگنه، احداث خط لوله انتقال نفت گوره -جاسک را مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین طرح نفتی سال‌های اخیر می‌داند. او در مراسم بهره‌برداری از این خط لوله گفت: امروز روز تاریخی در صنعت نفت ایران است و برای نخستین بار در تاریخ بیش از ۱۱۰ ساله نفت ایران عملیات صادرات نفت از سواحل مکران در دریای عمان آغاز می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ایجاد سامانه صادراتی نفت خام در منطقه مکران، از سال‌های اولیه دهه ۱۳۶۰ و اوج جنگ تحمیلی، مطرح بود، افزود: ساخت خط لوله انتقال نفت به‌نام «محرم»، بر همین اساس آغاز شد که با پایان جنگ این خط رها شد و بخشی از این خط لوله انتقال به قطر ۵۶ اینچ به طول حدود ۲۲۰ کیلومتر در استان بوشهر به انتقال آب به مناطق ساحلی اختصاص یافت.
وزیر نفت با یادآوری سفر سال ۱۳۹۲ رئیس جمهوری به استان هرمزگان گفت: با آن سفر این فکر دوباره به‌طور جدی مطرح شد و براین اساس، پس از بررسی کارشناسی موضوع، توجیه اقتصادی، فنی و محیط زیستی، این طرح با اعتبار نزدیک به ۲میلیارد دلار در شورای اقتصاد تصویب و ابلاغ شد. فرایند ساخت و تأمین تجهیزات از سال ۱۳۹۷ آغاز و عملیات لوله‌گذاری این طرح به‌صورت رسمی تیرماه ۱۳۹۹ با دستور جنابعالی آغاز شد.
ذخیره‌سازی ۱۰ میلیون بشکه نفت خام در جاسک
زنگنه با بیان خط لوله به‌عنوان بخشی از طرح گوره-جاسک با قطر ۴۲ اینچ (۱۰۶سانتی متر) و طول ۱۰۰۰ کیلومتر از منطقه گوره در استان بوشهر نفت خام سنگین و نیمه سنگین را به جاسک در استان هرمزگان منتقل می‌کند، افزود: در مسیر این خط لوله ۵ تلمبه‌خانه، ۱۰ پست برق، حدود ۳۰۰ کیلومتر خط انتقال نیرو و ۲ ایستگاه توپکرانی قراردارد.
وزیر نفت با بیان اینکه در پایانه جاسک ۲۰ مخزن با مجموع حجم ۱۰ میلیون بشکه ذخیره‌سازی نفت خام در حال اجراست، تصریح کرد: اکنون، نفت خام پس از طی مسافت تقریبی هزار کیلومتر بدون هیچگونه مشکل عملیاتی به بندر جاسک رسیده و در حال بارگیری در کشتی است. (از آنجایی که هنوز مخازن دیده شده در طرح آماده نیست، نفت به‌صورت مستقیم در کشتی بارگیری شده است)
زنگنه با بیان اینکه بخش‌هایی که امروز به بهره‌برداری می‌رسد شامل هزار کیلومتر خط لوله، ایستگاه تلمبه‌خانه شماره ۲، تأسیسات ارسال و دریافت توپک و تجهیزات و بارگیری در پایانه جاسک با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز است، افزود: مجموع پیشرفت کل طرح ۸۲ درصد است و تاکنون بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیارد دلار در این طرح هزینه شده است و برق تلمبه خانه‌های مورد نیاز در مسیر این خط لوله در ظرفیت کامل ۱۰۰ مگاوات است.
بهره‌برداری کامل از جاسک؛ ابتدای ۱۴۰۱
وزیر نفت با بیان اینکه این طرح در ابتدای سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری کامل می‌رسد، افزود: ظرفیت انتقال کنونی روزانه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت این خط لوله، آبان‌ماه به روزانه ۴۰۰ هزار بشکه، دی‌ماه به ۵۰۰ هزار بشکه و با آمدن تلمبه‌خانه و مخزن ذخیره در جاسک به ۷۵۰ هزار بشکه و اسفندماه به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز می‌رسد، بهره‌برداری تدریجی از طرح‌های بزرگ موضوعی طبیعی است.
زنگنه با تأکید بر اینکه در همه بخش‌های طرح خط لوله گوره - جاسک استانداردهای ملی و بین‌المللی از جمله استانداردهای IPS، API و ASME رعایت شده است، افزود: این طرح جلوه کم نظیر از در هم شکستن تحریم‌ها و تکیه بر توان داخل بوده است.
مسیر مشتریان نفت ایران کوتاه شد
زنگنه با ابراز امیدواری از اینکه این طرح به‌عنوان مهم‌ترین طرح پایه‌ای زمینه‌ساز توسعه منطقه مکران و کلید توسعه اقتصادی این منطقه باشد، اعلام کرد: مجوز اجرای سه طرح پالایشگاهی با ظرفیت پالایش روزانه ۹۰۰ هزار بشکه نفت خام در این منطقه صادر شده و در حال انجام است که این طرح‌ها می‌تواند صنایع پایین‌دستی هم داشته باشد.
وی ادامه داد: پروژه ساخت ۱۰ میلیون بشکه مخازن ذخیره‌سازی نفت خام بر پایه روش قراردادی ساخت، بهره‌برداری و واگذاری (BOT) با سرمایه‌گذاری بیش از ۲۳۰ میلیون دلار ازسوی بخش خصوصی در حال ساخت است.
وی با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این خط لوله سبب کوتاه‌تر شدن مسیر رفت و برگشت مشتریان نفت کشور حدود هزار مایل دریایی می‌شود، گفت: هزینه انتقال نفت به جاسک از ۶۰ سنت با نفتکش به حدود ۴۰ سنت با خط لوله کاهش می‌یابد.
وی تصریح کرد: در این طرح بیش از ۲۵۰ شرکت بزرگ و کوچک داخلی، ظرفیت تولید خود را به این طرح اختصاص داده‌اند و نزدیک ۱۰ هزار نفر فعالیت کردند.
مسئولان و کارشناسان درباره «گوره-جاسک» چه می‌گویند؟
اما کارشناسان و دست اندارکاران این طرح نفتی چه می‌گویند: محمد مشکین‌فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس: در زمان اجرای این طرح با اولویت به‌کارگیری نیروهای بومی منطقه به‌طور مستقیم برای حدود ۱۲۰۰ نفر و در زمان بهره‌برداری برای حدود ۳۰۰ نفر اشتغال پایدار ایجاد شده است.
تورج دهقانی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران: با ۹۵ درصد سهم داخل در اجرا و تکمیل این طرح، می‌توان آن را پیشران تحرک دیگر صنایع وابسته و مصداق بارز خنثی‌سازی تحریم‌ها دانست.
علی شمس اردکانی، رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی: با توجه به اینکه عربستان سعودی و امارات هر یک به اندازه دوسوم ظرفیت صادراتی خود خطوط لوله به خارج از تنگه هرمز احداث کرده‌اند، ایران نیز باید با سرمایه‌گذاری بیشتر توان صادراتی پایانه جاسک را حداقل به روزانه ۳ میلیون بشکه و ظرفیت مخازن انبار کردن نفت خام را در جاسک به ۵۰ میلیون بشکه برساند.
نرسی قربان، کارشناس بین‌الملل انرژی: این طرح از چند منظر مورد بررسی است. در یک مورد، در دوره تحریم که شرکت‌ها باید کاهش تولید می‌دادند، صنعت نفت یک فرصت اشتغالزایی و کار را در داخل کشور برای بیش از ۲۰۰ شرکت فراهم کرد و نیروی کار قابل‌توجهی را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم درگیر ساخت.
