آرمان ملی: با توجه به کمبود گندم مورد نیاز صنایع ماکارونی و همچنین افزایش قیمت نیروی کار و مواد اولیه احتمالا قیمت این محصول افزایش بیش از 70 درصدی را تا روزهای آینده تجربه خواهد کرد اعلام این خبر که از سوی متولیان حوزه ماکارانی صورت گرفته از آن جهت حائز اهمیت است که اخیرا فعالان این حوزه نسبت به کمبود گندم مورد نیاز این صنایع اعلام نگرانی کرده و خواستار صدر مجوز برای برنامه ریزی و تامین گندم از طریق واردات شدهاند.
اظهاراتی که با واکنش شدید مسئولان وزارت جهاد کشاورزی همراه شد و ضمن تکذیب کمبود گندم این ادعا را به واسطه حذف ارز 4200 تومانی کارخانجات برای واردات گندم دانسته که با صادرات محصولات از یارانه ارزی سود سرشاری به دست میآورند. موضوعی که بررسیها نشان میدهد بهرغم اظهارات تولیدکنندگان ماکارانی که هم اکنون با رشد قیمت برنج و مواد پروتئینی به یکی از مهمترین محصولات در سبد غذایی خانوارها مبدل شده در طول یک سال گذشته قیمت این کالا رشد 56 درصدی را همگام با تورم تجربه کرده،بنابراین به نظر میرسد اظهارت اینچنینی بیشتر به ابزاری تبدیل شده تا با فشار به دولت و امتیازگیری برای جلوگیری از عدم کوچکتر شدن سفره غذایی خانوارها بتوانند امتیاز واردات را مجدد کسب کنند.
بررسیها از روند تغییرات ماکارونی به عنوان یکی از پرمصرف ترین اقلام مصرفی خانوارها نشان میدهد این محصول تا اردیبهشت ماه امسال رشد 56 درصدی را تجربه کرده است، به طوری که یک بسته ۵۰۰ گرمی این محصول در اردیبهشت پارسال به طور متوسط حدود 4 هزار تومان قیمت داشته ولی در فروردین امسال به بیش از ۶۲۰۰ تومان و در اردیبهشت بالغ ۶۳۰۰ تومان قیمت خورده است. البته بررسیهای بازار نشان میدهد هر بسته ۵۰۰ گرمی ماکارونی در ماه گذشته تا بیش از 7 هزار تومان نیز در بازار فروخته شده است . از سوی دیگر ماکارانی در طول یک سال گذشته هر ماه رشته قیمت را تجربه کرده است به طوریکه هر بسته ۵۰۰ گرمی در خرداد ماه به طور متوسط ۴۳۸۰ تومان، اردیبهشت ۵۱۵۰، مرداد ۵۴۴۵، شهریور ۵۵۹۰، مهر ۵۶۸۰، آبان ۵۷۷۰، آذر ۵۸۸۵، دی ۵۶۰۰، بهمن ۶۰۰۰، اسفند ۶۲۰۰ و در فروردین امسال ۶۲۴۵ و اردیبهشت ۶۳۴۵ تومان قیمت خورده است. لازم به ذکر است بالغ بر 205 شرکت فعال در زمینه تولید ماکارانی فعال هستند که میزان تولید آنها تا سال 98 بالغ بر 600 هزار تن برآورد شده است، البته قیمت این محصول در حالی در طول یک سال رشد 56 درصدی داشته که گندم مورد نیاز این صنایع در سال گذشته از قیمت 22 تومانی به حدود 5 هزار تومان رسیده است.
تاخیر در تحویل آرد کارخانجات نشانه کمبود گندم است
در این رابطه مهرداد نوری رئیس هیات مدیره انجمن صنفی ماکارانی ایران از کمبود گندم مخصوص ماکارونی (دروم) خبر داده و میگوید: پیشبینی ما این است که کمبود گندم تاثیر خود را در آینده نزدیک بر تولید و بازار بگذارد و ما شاهد تنشهای مشابه بازار روغن و مرغ باشیم. با اشاره به آمار اعلامی از سوی سازمانهای مختلف برای تولید گندم، اظهار کرد: آمار اعلام شده با واقعیت موجود متفاوت است، چراکه در حالی اعلام میشود کمبود تولید گندم نداریم که در گندم دروم کمبود به شدت احساس میشود و تولیدکنندگان ماکارانی در تامین آرد با مشکل روبهرو هستند. وی ادامه داد: آمار ساختگی نمیتواند پاسخگوی نیاز تولیدکنندگانی باشد که منتظر دریافت آرد برای ادامه تولید هستند. نوری دلیل کمبود را تاخیر طولانی در تحویل سهمیه آرد کارخانهها عنوان کرد و گفت: در مجموع صنایع ماکارانی به 1 میلیون تن آرد مخصوص نیاز دارد که کمتر از 10 درصد آمار تولیدی گندم وزارت جهادکشاورزی است. نوری تصریح کرد: ما یارانهای که از طریق آرد دولتی به صنایع ماکارونی تعلق میگیرد را نمیخواهیم و حاضر هستیم اگر گندمی وجود دارد برای تامین به موقع و کافی، آن را با قیمت بیش از نرخ مصوب دولتی از کشاوزران خریداری کنیم.
وی نرخ گندم در نظر گرفته شده برای صنایع را 2 هزار و 500 تومان عنوان کرد که نصف نرخ خرید تضمینی گندم از کشاورزان است. نوری یادآور شد: صنایع ماکارانی برای مواجه نشدن با این روزها پیشنهاد داده بود که حاضر است؛ هر کیلوگرم گندم را از کشاورزان تا ۵ هزار و ۴۰۰ تومان خریداری و بهای آن را مستقیم و به روز به حسابشان واریز کنند. وی افزود: در حال حاضر شرکت بازرگانی دولتی گندم را به صورت قطره چکانی و با تاخیر به صنایع تحویل میدهد و در برخی موارد تولیدکنندگان برخی استانها را به دلیل نبود گندم به استانهای دیگر ارجاع میدهد. وی با تاکید بر اینکه هم اکنون کارخانههای تولید ماکارانی با 40 درصد ظرفیت خود کار میکنند، اظهار کرد: ما نیاز به یارانه آرد دولت نداریم، اگر اجازه دهند خود برای تامین مواد اولیه تولید برنامهریزی میکنیم و میتوانیم تولید را به 100 درصد ظرفیت برسانیم.
قرارداد 7 ساله نیاز صنایع را تامین میکند
اما در حالی که تولیدکنندگان ماکارانی تاخیر در تحویل آرد مورد نیاز کارخانهها را دلیل اصلی کمبود گندم این صنایع دانسته و خواستار مجوز دولت برای برنامه ریزی تامین آرد البته از طریق واردات شدهاند، اما وزارت جهات کشاورزی این اظهارات را فاقد وجاهت دانسته و معتقد است مصرفکنندگان گندم دروم در یک سیکل معیوب نسبت به دریافت ارز 4200 اقدام کرده و این در حالی بود که ارز یارانه ای محصول نهایی را صادر می کردند، بنابراین این ادعا با وجودیکه میزان گندم تولیدی کشور بیش از نیاز صنایع ماکارونی است این اظهارات صرفا جهت فشار به دولت برای امکان واردات است و از سوی دیگر در قرار دادی 7 ساله تمام نیازهای آنها در داخل کشور تامین خواهد شد.
سهراب سهرابی، معاون مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه نیاز صنایع به گندم دوروم در داخل تامین میشود و کمبودی وجود ندارد، در خصوص اظهارات صورت گرفته از احتمال افزایش قیمت 70 درصدی ماکارانی گفت: در یک قرارداد ۷ ساله با انجمنهای تولیدکننده ماکارونی که اصلیترین صنایع مصرف کننده گندم دوروم هستند نیاز ۱۰۰درصدی آنها از داخل تامین خواهد شد.
سهرابی با بیان اینکه قرارداد تامین گندم دوروم در قالب «طرح کشاورزی قراردادی» هم اکنون در حال انجام است، گفت: بر اساس این طرح، کشاورزان طرف قرار داد متعهد شدهاند هر ساله ۱۸۸ هزار تن گندم دوروم تولید و تحویل کارخانههای ماکارونی دهند. وی میزان خرید گندم دوروم از کشاورزان و تحویل آن به صنایع تا امروز را ۷۴ هزار تن دانست و گفت: تولید گندم دوروم در سال گذشته حدود ۱۳۰ هزار تن بوده . با توجه به اینکه همچنان برداشت گندم دوروم ادامه دارد امکان افزایش میزان تولید تا ۱۸۰ هزار تن وجود دارد. وی انتقاد صنایع مصرف کننده گندم دوروم را مربوط به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات گندم دانست که امکان صادرات و سود سرشار از این طریق را از صنایع گرفته است. سهرابی یادآور شد: تا قبل از حذف ارز دولتی از واردات گندم دوروم، صنایع ارز ۴۲۰۰ تومانی را دریافت و با گندم وارداتی محصول تولید و صادر میکردند و از این طریق سود خوبی عایدشان میشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر واردات هر کیلوگرم گندم دوروم برای صنایع ۷ تا ۸ هزار تومان تمام میشود و این قیمت دیگر مثل گذشته صادرات را برایشان سودآور نمیکند. هزینه تهیه غذا با ماکارونی بهمراتب کمتر از برنج است و باتوجه به افزایش قیمتی که برنج در سالهای اخیر داشته، ماکارونی در سبد غذایی خانوارها به عنوان کالای جایگزین طرفداران زیادی پیدا کرده است.
در صورت افزایش قیمت 70 درصدی که تولیدکنندگان آن را ضروری میدانند، اقتصاد شکننده خانوارها اجازه تامین و جایگزینی این کالا در سبد غذایی را نخواهد داد. با حذف ماکارانی از سفرهها، عرصه غذایی برای قشر کم درآمد تنگتر میشود. با توجه ظرفیتهای کشور برای تولید گندم دوروم، بازار مناسب مصرف ماکارانی در منطقه آسیا و تعداد کم رقبای تولید کننده در منطقه، رفع مشکلات حوزه تولید و صادرات میتواند علاوه بر تامین نیاز داخل به ارزآوری قابل توجهی برای کشور منجر شود. در حال حاضر ترکیه تنها کشور منطقه است که از لحاظ تولید ماکارانی ظرفیتهای قابلملاحظهای دارد و رقیب قدرتمندی برای ایران شناخته میشود.