به منظور افزایش تولید و عرضه مسکن، افزایش وام ساخت با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی در دست بررسی بانک مرکزی قرار گرفت.
محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی از بررسی موضوع افزایش سقف تسهیلات ساخت مسکن در بانک مرکزی خبر داد.
با افزایش قیمت مسکن و کاهش توان مالی خریداران بویژه اقشار متوسط و دهک‌های پایین، برخی فعالان بازار مسکن افزایش وام خرید مسکن را راهگشای ورود متقاضیان به بازار مسکن می‌دانند. اما متولیان بخش مسکن معتقدند تسهیل شرایط ساخت و تولید مسکن راهکار ایجاد تعادل در بازار مسکن و تعدیل قیمت است. از این‌رو معاون وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد فعلاً برنامه‌ای برای افزایش وام خرید تدوین نشده و بیشتر تمرکز متولیان بخش مسکن بر افزایش وام ساخت است.
افزایش وام در طرح ملی
وزارت راه و شهرسازی در دو سال اخیر سیاست افزایش ساخت و عرضه مسکن را در دست بررسی قرار داده است. تکمیل واحدهای باقیمانده مسکن مهر، ساخت مسکن در قالب طرح اقدام ملی و ساخت مسکن محرومان 3 برنامه اصلی وزارت راه و شهرسازی است که با حمایت نهادهای دیگر و همچنین با مشارکت بخش خصوصی پیش می‌رود.معاون وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر این موضوع که «برای تعدیل قیمت مسکن قصد داریم دست به دست شدن آن را کم کنیم»، افزود: قصد ما این است که 80 درصد هزینه ساخت از راه پرداخت تسهیلات تأمین شود. البته این عدد باز است و اگر سازنده به‌دنبال افزایش تولید باشد سیاست ما حمایت از او است. در طرح اقدام ملی مسکن، 400 هزار واحد ساخته می‌شود. این پروژه با مشارکت دولت به‌صورت تأمین زمین و مشارکت بخش خصوصی در بخش ساخت است.
معاون وزیر راه و شهرسازی اقدام ملی را «پروژه بزرگی» نام برد. او افزود: به همین دلیل ما به‌دنبال این هستیم که در این طرح بیشتر هزینه ساخت از بخش تسهیلات پرداختی تأمین شود تا ساخت و پیشرفت پروژه‌ها سرعت بگیرد. اما سود تسهیلات ساخت بالاتر از نرخی است که بانک مسکن به متقاضیان مسکن ملی می‌دهد. بنابراین یا باید منابعی را برای جبران پرداخت این تسهیلات در نظر گرفت یا اینکه وام‌گیرنده‌ها سود این وام‌ها را بپذیرند و آن را پرداخت کنند. در جلسات پی‌درپی با بانک مرکزی در حال تعیین میزان منابع و تخصیص هر یک از این بانک‌ها هستیم.به‌گفته محمودزاده، افزایش سقف تسهیلات ساخت مسکن فعلاً برای طرح اقدام ملی مطرح شده است. او گفت: جلسات کارشناسی برای تعیین میزان وام و اینکه چقدر امکان تعدیل در قیمت نهایی مسکن تولید شده وجود دارد، در حال برگزاری است و بزودی نتایج آن مشخص می‌شود.
معاون مسکن و امور ساختمان وزارت راه و شهرسازی گفت: به‌نظر می‌رسد تا کمتر از دو هفته دیگر درباره پیشنهاد افزایش سقف تسهیلات ساخت مسکن برای متقاضیان طرح اقدام ملی مسکن تصمیم‌گیری می‌شود و نتیجه آن اعلام خواهد شد. با توجه به پیشنهادهای متعددی که مطرح شده و با توجه به ضریب پوشش تسهیلات برای رقم کل ساخت، جلسات کارشناسی و بین دستگاهی متعددی برگزار شده که برای افزایش رقم وام، بانک مرکزی تصمیم‌گیری می‌کند. البته این افزایش با توجه به بررسی‌های انجام شده و منابعی خواهد بود که بانک مرکزی می‌تواند به این امر تخصیص دهد.
محمدحسن علمداری، معاون امور اعتباری بانک مسکن نیز پیش‌تر اظهار کرده بود که افزایش سقف تسهیلات ساخت مسکن برای سال آینده جزو برنامه‌ها و سیاست‌های بانک قرار دارد.
میزان وام ساخت در بخش طرح اقدام ملی مسکن در حال حاضر100 میلیون تومان با نرخ سود 18 درصد است. گفته می‌شود پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی افزایش 50 میلیون تومان این تسهیلات است. اقساط وام 100 میلیون حدود یک میلیون و 700هزار تومان است. متوسط ساخت هر مترمربع خانه در طرح اقدام ملی مسکن به گفته متولیان در وزارت راه و شهرسازی حدود 3میلیون تومان است که بسته به نوع سازه و تعداد طبقات این قیمت‌ها افزایش خواهد داشت.
طرح اقدام ملی مسکن شامل ساخت 400هزار واحد مسکونی است که 200هزار واحد آن در شهرهای جدید و با مشارکت بخش خصوصی، 100هزار واحد در مناطق بافت فرسوده و توسط شرکت بازآفرینی شهری و 100هزار واحد مسکونی با مدیریت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی احداث خواهد شد.میزان آورده متقاضیان نیز در این طرح در مرحله اول حدود 40 میلیون تومان است و هنوز تصمیمی برای مرحله دوم آن گرفته نشده است.
وام خرید
معاون وزیر راه و شهرسازی، درخصوص احتمال افزایش وام خرید مسکن هم گفت: فعلاً در مورد افزایش وام خرید تصمیم‌گیری جدید نشده است اما برای افزایش توان خرید مردم یا باید مبلغ وام افزایش یابد یا قیمت تمام شده را کاهش دهیم. این دو گزینه در فضای جدا از هم پیگیری می‌شود.
بر اساس آخرین گزارش منتشره از وضعیت بازار مسکن آذر ماه از سوی بانک مرکزی، متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران، حدود ۲۷ میلیون تومان است. یعنی هزینه تمام شده خرید یک واحد مسکونی 50متری در تهران، بیش از یک میلیارد و 300 هزار تومان می‌شود.
اما وام‌های خرید مختلف، مانند تسهیلات صندوق پس‌انداز یکم یا تسهیلات با خرید اوراق، تقریباً حدود 10 درصد کل هزینه خرید یک واحد 50 متری را تأمین می‌کند. کاهش قدرت خرید مردم با افزایش قیمت مسکن بیشتر شده است و همین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد تعداد معاملات مسکن از آبان تا آذر بیش از 40 درصد کمتر شده است. از این‌رو کارشناسان بازار مسکن، در کنار افزایش تسهیلات ساخت به منظور تولید مسکن، خواستار افزایش تسهیلات خرید برای افزایش بنیه مالی خریداران هم هستند.
البته آمارهای رسمی نشان می‌دهد شتاب افزایش قیمت مسکن کند و حتی در آذرماه منفی شده است. بر اساس گزارش بانک مرکزی در آذرماه قیمت مسکن نسبت به ماه پیش از آن 1.1 درصد کاهش را نشان می‌دهد. روز گذشته هم مرکز آمار گزارش شاخص قیمت املاک مسکونی شهر تهران در آذرماه را منتشر کرد که نشان می‌دهد، تورم نقطه‌ای این ماه در مقایسه با ماه قبل31.7 درصد کاهش یافته است. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است.
نرخ تورم نقطه‌ای در آذر ماه امسال به عدد 83 درصد رسیده است؛ یعنی باید خریداران برای خرید یک واحد مسکونی در شهر تهران نسبت به آذر سال گذشته 83 درصد بیشتر پرداخت کنند. اما تورم نقطه‌ای این ماه در مقایسه با ماه قبل31.7 درصد کمتر شده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران از تورم ماهانه آذر، قیمت املاک مسکونی شهر تهران در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، 9.8واحد درصد کاهش داشته است. منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت ماه جاری، نسبت به عدد شاخص ماه قبل است که در آذرماه امسال این عدد به عدد منفی 8.5درصد رسیده که به این ترتیب تورم ماهانه آذر در مقایسه با ماه قبل 9.8 درصد کاهش داشته است.با توجه به اینکه رشد قیمت مسکن متوقف شده، این اتفاق ممکن است پای خریداران را دوباره به بازار باز کند که با تقویت قدرت خرید آنان از راه افزایش تسهیلات خرید، می‌توان رونق معاملات در بازار را پیش از زمان پیش‌بینی شده(تابستان آینده) شاهد بود.